Η ανάληψη ευθυνών ξεκινά στα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία και είναι ένα δώρο, που μπορείτε να τους χαρίσετε για να τα συνοδεύει και στην μετέπειτα ενήλικη ζωή τους.
Όλα τα παιδιά σε κάποια φάση της ζωής τους ξεκινούν να λένε δικαιολογίες για την συμπεριφορά τους, χωρίς να δείχνουν υπευθυνότητα για όλα όσα κάνουν, γιατί ενδεχομένως δεν θέλουν να παραδεχθούν το λάθος τους. Δεν χρειάζεται να ανησυχήσετε για αυτήν την συμπεριφορά, μιας και είναι ένα βασικό στάδιο της ανάπτυξής τους, είναι όμως σημαντικό να αντιμετωπίσετε αυτήν την φάση προληπτικά, ώστε να μην μετατραπούν σε ενήλικες που αρνούνται να παραδεχθούν τα σφάλματά τους και να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Ψυχραιμία
Αποφύγετε την ένταση ακόμα και όταν το παιδί σας επιμένει ότι δεν ευθύνεται εκείνο για το λάθος του, καθώς δεν θέλετε να εμπλακείτε σε ένα ανώφελο αγώνα για το ποιος έχει δίκιο και ποιος όχι. Αντ’αυτού απαντήστε ήρεμα στο παιδί, διευκρινίζοντάς του ότι η δικαιολογία που χρησιμοποιεί δεν σημαίνει ότι δεν είναι υπεύθυνο για την συμπεριφορά του. Δώστε του να καταλάβει με την συζήτησή σας ποια ακριβώς είναι η δικαιολογία που χρησιμοποιεί και υπενθυμίστε του ότι εκείνο έχει τον έλεγχο της συμπεριφοράς του και επομένως φέρει προσωπική ευθύνη.
Προσωπική ευθύνη
Ενθαρρύνετε την ανάληψη προσωπικής ευθύνης, μαθαίνοντας στο παιδί να διακρίνει την δικαιολογία από την εξήγηση των γεγονότων. Η εξήγηση εμπεριέχει την προσωπική ευθύνη για όλα όσα ενδεχομένως να έχουν συμβεί ενώ χρησιμοποιώντας δικαιολογίες, οι ευθύνες επιρρίπτονται σε οποιονδήποτε άλλο πλην του εαυτού μας. Στόχος της εξήγησης είναι να βοηθήσει τους άλλους να κατανοήσουν μία κατάσταση ενώ με την δικαιολογία απλά η ευθύνη ενός λάθους μετατίθεται σε κάποιον τρίτο. Είναι συχνό φαινόμενο, όχι μόνο σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες, να πέφτουν στην παγίδα, ακριβώς επειδή δεν τις έχουν διαχωρίσει. Αξίζει λοιπόν τον κόπο, να βοηθήσετε το παιδί σας να κατανοήσει και να διαχωρίσει τις δύο έννοιες, ώστε να μετατραπεί αργότερα σε ένα πετυχημένο ενήλικα που οι γύρω του θα μπορούν να εμπιστευθούν.
Η δύναμη των επιλογών
Όταν το παιδί σας προσπαθήσει να κατηγορήσει κάποιον άλλον για την συμπεριφορά του ή το λάθος του, παραμένοντας ψύχραιμοι, εστιάστε την συζήτηση στις επιλογές του και τον τρόπο που αντιδρά σε όσα συμβαίνουν γύρω του. Είναι σημαντικό να του δείξετε ότι ανεξάρτητα από τις καταστάσεις, έχει πληθώρα επιλογών που μπορεί να ακολουθήσει αναφορικά με την συμπεριφορά του. Μπορεί οι εξωτερικές συνθήκες να μην το διευκόλυναν στο έργο του, ποιες ήταν όμως οι επιλογές που θα μπορούσε να ακολουθήσει ώστε τα πράγματα να είχαν μια διαφορετική έκβαση; Αυτό θα πρέπει να ρωτήσετε και το παιδί σας, ώστε αφενός να κατανοήσει την πληθώρα των επιλογών του και αφετέρου να ενισχύσετε την υπευθυνότητά του.
