Το παιδί σας μπορεί να σας πει ότι υφίσταται bullying (εκφοβισμό). Για παράδειγμα, μπορεί να πει ότι τα άλλα παιδιά το βρίζουν, το κοροϊδεύουν, του συμπεριφέρονται υποτιμητικά, το αγνοούν, το πληγώνουν σωματικά ή τα απειλούν. Αλλά μπορεί και να μην μιλήσει ποτέ γι’ αυτό.
Αν ανησυχείτε ότι το παιδί σας υφίσταται εκφοβισμό, αλλά δεν σας λέει τίποτα, η συζήτηση είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να το βοηθήσετε και να το προστατέψετε.
Δείτε μερικές αθόρυβες ενδείξεις, που πρέπει να σας βάλουν σε προβληματισμό:
#1 Απροθυμία να πάει στο σχολείο το πρωί
Με τα μικρότερα παιδιά, προσέξτε για επαναλαμβανόμενες δικαιολογίες για να μείνουν σπίτι, όπως πόνους και αδιαθεσία ή συχνές κλήσεις από τη δασκάλα του που ζητά να τα παραλάβετε νωρίτερα. Με τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους, κρατήστε συχνή επικοινωνία με τους δασκάλους για να βεβαιωθείτε ότι παρακολουθούν κανονικά τα μαθήματά τους, καθώς αυτή η ηλικιακή ομάδα είναι πιο πιθανό να αποφύγει εντελώς το σχολείο. «Έχετε τις κεραίες σας ανοιχτές» για σημάδια bullying κυρίως τις Δευτέρες, καθώς αυτή είναι η πιο συνηθισμένη μέρα που θα ήθελαν να αποφύγουν το σχολείο.
#2 Συχνοί πονοκέφαλοι και στομαχόπονοι
Οι πονοκέφαλοι και οι στομαχόπονοι είναι κοινές σωματικές εκδηλώσεις του στρες και του άγχους που σχετίζεται με το bullying. Εάν το παιδί σας παραπονιέται για αυτά τα συμπτώματα τακτικά, μιλήστε του ανοιχτά. Δοκιμάστε λόγου χάρη να του πείτε κάτι όπως «Φαίνεται να νιώθεις πολύ άρρωστος τον τελευταίο καιρό. Θες να μου πεις περισσότερα για αυτό;». Το να κάνετε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου δημιουργεί έναν χώρο χωρίς σύγκρουση όπου μπορείτε να συζητήσετε τη ρίζα του προβλήματος.
#3 Αλλαγή στις φιλίες
Η απώλεια φίλων ή οι αλλαγές στις φιλίες θα μπορούσαν να είναι ενδείξεις bullying, ειδικά σε κορίτσια μεγαλύτερης ηλικίας και σε έφηβες. Ομοίως, η απροθυμία να κάνουν παρέα με συνομηλίκους τους θα μπορούσε να σημαίνει ότι ο εκφοβισμός λαμβάνει χώρα σε μια παρέα φίλων. Κρατείστε «ανοιχτό δίαυλο» επικοινωνίας με τους γονείς των φίλων των παιδιών σας, ώστε να έχετε το νου σας – για παράδειγμα – αν η κόρη σας δεν προσκληθεί σε ένα πάρτι γενεθλίων.
#4 Ταραχώδης ύπνος
Εάν ένα παιδί φαίνεται πιο κουρασμένο το πρωί ή απλώς πιο νωχελικό από ό,τι συνήθως, αυτά θα μπορούσαν να είναι ενδείξεις ότι δυσκολεύεται να κοιμηθεί τη νύχτα. Η εξάντληση θα μπορούσε να εκδηλωθεί και με άλλους τρόπους: Η αδυναμία εστίασης ή διατήρησης της σωστής υγιεινής μπορεί να υποδεικνύει οτιδήποτε, από προβλήματα ύπνου μέχρι bullying και κατάθλιψη. 
#5 Κλάματα ή έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις
Εάν ένα παιδί ή ένας έφηβος έχει έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις σε συζητήσεις σχετικά με το σχολείο ή τις κοινωνικές δραστηριότητες, θα μπορούσε να είναι μια ένδειξη ότι έχει άγχος γύρω από αυτά τα γεγονότα. Στα μικρότερα παιδιά, αυτό τείνει να επικεντρώνεται σε συζητήσεις γύρω από το σχολείο, ενώ στο γυμνάσιο τα παιδιά πιο συναισθηματικά τα βράδια της Παρασκευής και του Σαββάτου.
#6 Εμμονή ή απόσυρση από συσκευές
Εάν ο εκφοβισμός ενός παιδιού λαμβάνει χώρα στο διαδίκτυο, μπορεί να παρατηρήσετε ένα από τα δύο πράγματα: την υπερβολική προσκόλληση σε ηλεκτρονικές συσκευές ή την πλήρη απόσυρση από αυτές. Πριν επιτρέψετε στο παιδί σας να δημιουργήσει λογαριασμούς στα social media, θεσπίστε κανόνες και κατευθυντήριες γραμμές για τη διαδικτυακή δέσμευση. Εάν υποψιάζεστε ότι δέχεται bullying στο διαδίκτυο, μην του αφαιρέσετε την πρόσβαση στο laptop ή το κινητό – αντίθετα βοηθήστε το να επιλύσει το πρόβλημα.
#7 Σκισμένα ρούχα και φυσικά σημάδια κακοποίησης
Ανεξήγητα σκισμένα, κατεστραμμένα ή κλεμμένα ρούχα και αντικείμενα, μαζί με γρατζουνιές ή μώλωπες, αποτελούν σήμα κατατεθέν του εκφοβισμού στην παιδική χαρά. Εάν ρωτήσετε το παιδί σας για αυτά, ίσως να μην μπορεί ή να μην θέλει να τα εξηγήσει. Και πάλι, κάντε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου: «Τι συνέβη σήμερα στο διάλειμμα;». «Πώς ένιωσες όταν συνέβη αυτό;».
#8 Θυματοποίηση
Το παιδί σας έχει αρχίσει να περπατά με το κεφάλι κάτω και δεν είναι πρόθυμο να συζητήσει ή να διατυπώσει τη γνώμη του; Αυτά ίσως είναι ενδείξεις ότι έχει υιοθετήσει την ψυχολογία του θύματος. Τα παιδιά αυτά τείνουν με τον χρόνο να είναι πιο επιρρεπή στον εκφοβισμό. Σκεφτείτε να εγγράψετε το παιδί σας σε μια δραστηριότητα που δεν έχει ανταγωνισμό με άλλους παίκτες, όπως το τζούντο ή οι πολεμικές τέχνες. Με αυτό τον τρόπο, το παιδί θα είναι σε θέση να οικοδομήσει αυτοπεποίθηση χωρίς την πίεση του να πρέπει να είναι αρεστό σε συμπαίκτες.
#9 Δεν θέλει να αλληλεπιδράσει με την οικογένεια
«Αν ένα παιδί δεν είναι τόσο ομιλητικό όσο συνήθως ή πηγαίνει κατευθείαν στο δωμάτιό του μετά το σχολείο, θα μπορούσε να είναι ένδειξη ότι υφίσταται εκφοβισμό. Το bullying ενάντια στα αδέρφια του θα μπορούσε επίσης να είναι σημάδι παρατεταμένου εκφοβισμού, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις, τα θύματα εκφοβισμού μετατρέπονται από θύματα σε θύτες.
