Οι συχνές ειδήσεις που αφορούν παιδική κακοποίηση έχουν εγείρει ερωτήματα για το κατά πόσο υπάρχει δίχτυ προστασίας της πολιτείας ώστε να προλαμβάνει τέτοια φαινόμενα αλλά και για το κατά πόσο ο κοινωνικός περίγυρος μπορεί να παίξει ρόλο για να μπει φραγμός στα περιστατικά βίας.
Για το θέμα μίλησε στην ΕΡΤ η Άννα Κανδαράκη, Κλινική Ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια και διδάκτωρ της ιατρικής σχολής ΕΚΠΑ εξηγώντας το πώς καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδί κακοποιείται, πώς πρέπει να αντιδράσουμε και ποιο είναι συνήθως το προφίλ των θυτών.
Να προλάβουμε εγκαίρως
«Οι καταγγελίες προφανώς είναι πολύ σημαντικές διότι είναι η αρχή του τέλους, το ζητούμενο είναι να προλάβουμε πριν φτάσουμε στο κομμάτι της καταγγελίας γιατί η κλινική έρευνά δείχνει ότι όσο πιο γρήγορα γίνει η θεραπευτική παρέμβαση στα παιδιά που έχουν βιώσει ένα τέτοιο βαθύ ψυχικό τραύμα οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης έχουν υποστεί», ανέφερε.
Σύμφωνα με την ειδική σε θέματα ψυχικής υγείας, «πιο σημαντικό είναι να μην καθορίσει τη προσωπικότητα τους, δηλαδή αν γίνει σε πολύ μικρή ηλικία αυτή η κακοποίηση και την προλάβουμε υπάρχει πολύ μεγάλος κίνδυνος να καθορίσει και την προσωπικότητα του, αν γίνει μετά τα δέκα έτη που έχει διαμορφωθεί μια προσωπικότητα, εκεί μπορούμε να πούμε ότι μπορούμε να το δουλέψουμε περισσότερο. Το ζητούμενο είναι ότι δεν ξέρουμε ποτέ, πότε μπορεί να έχει αρχίσει και από τη στιγμή που υπάρχει μια απουσία οικογένειας καθώς το πρώτο ερώτημα είναι που είναι η μητέρα; Βεβαίως όλοι οι υπόλοιποι, δηλαδή η κοινωνία, γειτονιά, σχολείο, φίλοι έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο και έχουν και ακούσια συνένοχή».
Να σπάσει η ντροπή – Επιμορφωτικά σεμινάρια σε γειτονιές
Η ίδια αναφέρθηκε στο πόσο σημαντικό ρόλο έχουν τα επιμορφωτικά σεμινάρια, τα οποία πρέπει να γίνονται «σε γειτονιές, σε δήμους, σε σχολεία, να μάθουν τα παιδιά τι σημαίνει ενδοοικογενειακή βία, τι σημαίνει σεξουαλική κακοποίηση, να μπορέσουν να σπάσουν τη σιωπή, γιατί ο κοινός παρονομαστής σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η ντροπή».
Ποια συνηθισμένα στοιχεία κακοποίησης εκδηλώνει ένα παιδί στη καθημερινότητα του
Τα στοιχεία που θα πρέπει να ελέγχουμε στην συμπεριφορά ενός παιδιού που ενδέχεται να έχει κακοποιηθεί από την οικογένεια του είναι, σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο, τα ακόλουθα: Το παιδί πάντα μιλάει έστω και μη λεκτική συμπεριφορά, άρα το πρώτο κομμάτι που κοιτάμε είναι οι διαταραχές στον ύπνο, να ξεκινήσει δηλαδή κάποια παλινδρόμηση, κάποιες συμπεριφορές πιο παιδικές όπως είναι η βραδινή ενούρηση, να δούμε πολύ έντονες αλλαγές στη διάθεση του, να δούμε αν φοβάται να δείξει το σώμα του, αν έχει φόβο στη κοντινή επαφή, δηλαδή κάποιος να το πλησιάζει και εκείνο να απομακρύνεται».
Τα στοιχεία είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά καθώς «πάνω από το 90% των κακοποιήσεων των παιδιών έχει να κάνει μέσα στην οικογένεια, άρα όταν βλέπουμε ότι ένα παιδί φοβάται να πλησιάσει κάποιον ενήλικα, τότε τις περισσότερες φορές υπάρχει η υποψία ακόμη και από την μητέρα για τέτοια κακοποίηση και συνήθως υπάρχει άρνηση».
Η κ. Κανδαράκη μίλησε για άτομα που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία και της έχουν έχουν εκμυστηρευτεί την δική τους ιστορία, και όταν θέλησαν να μιλήσουν στην οικογένεια τους δεν βοηθήθηκαν, αλλά αντίθετα το στενό συγγενικό τους περιβάλλον έλεγε «μήπως είναι η ιδέα σου, δεν χρειάζεται να δημιουργηθεί τέτοια ένταση, μήπως έκανες κάτι εσύ;» προκαλώντας τους ενοχικά συναισθήματα. Ακόμη και σήμερα υπάρχει αυτή η νοοτροπία ότι θύτης και θύμα έχουν συνένοχή.
Ποιο είναι το συνηθισμένο προφίλ των θυτών
Αναφερόμενη στο προφίλ των δραστών σεξουαλικής και σωματικής κακοποίησης η κ. Κανδαράκη και την εμπειρία που έχει είπε ότι «κάποιοι ήταν τραυματισμένοι από την παιδική τους ηλικία, ήταν άνθρωποι που είχαν βιώσει αυτή την αμέλεια και την κακοποίηση και θέλησαν να συνεχίσουν, αναπαράγουν αυτό το κύκλο βίας. Γιατί ένας κακοποιητής υπήρξε κακοποιημένο παιδί».
Τόνισε, τέλος, το πόσο σημαντική είναι η πρώιμη παρέμβαση και πόσο σημαντικό ρόλο έχουν τα επιμορφωτικά σεμινάρια «για το πώς μπορούμε να παρέμβουμε και μέσα στη οικογένεια και πως πρέπει να παρέμβει το σχολείο, γιατί το σχολείο έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και ειδικά στη επαρχεία όταν η οικογένεια νοσεί βαθιά και από ότι φαίνεται η ελληνική οικογένεια αυτή τη στιγμή νοσεί!»
