Η περιέργεια μειώνεται καθώς μεγαλώνουμε. Φέρτε στο νου σας το ενθουσιώδες βλέμμα με το οποίο ένα παιδί κοιτάζει καθετί καινούργιο γύρω του και ζητά να μάθει τον κόσμο μέσα από πολλά «γιατί» και «πώς». Τι οδήγησε στην καταστολή αυτού του είδους της περιέργειας και πώς μπορούμε να την κερδίσουμε ξανά;
Από ασταμάτητοι εξερευνητές γεμάτοι περιέργεια σε ενήλικες που σπάνια κάνουν ερωτήσεις
Τα μικρά παιδιά βομβαρδίζουν ασταμάτητα τους γονείς τους με ερωτήσεις. Σε μια σημαντική μελέτη, η Barbara Tizard και ο Martin Hughes διαπίστωσαν ότι τα μικρά παιδιά κάνουν μεταξύ 25 με 50 ερωτήσεις την ώρα στο σπίτι. Μια άλλη μελέτη βρήκε ότι τα τετράχρονα παιδιά κάνουν κατά μέσο όρο 390 ερωτήσεις την ημέρα, ή περίπου μία ερώτηση κάθε δύο λεπτά. Πολλές από αυτές τις ερωτήσεις δεν αφορούν μόνο γεγονότα, αλλά αναζητούν και εξηγήσεις, αποκαλύπτοντας μια βαθιά επιθυμία να κατανοήσουν τον κόσμο. Ωστόσο, μέχρι τη στιγμή που φτάνουν στο σχολείο, ο αριθμός των ερωτήσεων μειώνεται δραματικά. Τα ίδια παιδιά που κάνουν δεκάδες ερωτήσεις την ώρα στο σπίτι, κάνουν μόνο περίπου δύο την ώρα στο σχολείο.
Διαβάστε επίσης: Φαντασία VS Πραγματικότητας: Υπάρχουν γουρούνια που πετούν;
Πώς η παιδική περιέργεια καταστέλλεται στο πέρασμα των χρόνων;
Η δομή των σχολείων
Για τα μικρά παιδιά, οι ερωτήσεις είναι ο βασικός τρόπος για να κατανοήσουν τον κόσμο. Ωστόσο, το μοντέλο εκπαίδευσης έχει σχεδιαστεί έχοντας ως πυρήνα τη λήψη και την επανάληψη σωστών απαντήσεων παρά την εξερεύνηση ιδεών. Ως αποτέλεσμα, με την πάροδο του χρόνου, οι μαθητές σταματούν να κάνουν ερωτήσεις, επειδή το σύστημα δεν ανταμείβει την περιέργεια αλλά την αποδοτικότητα. Έτσι, ενώ τα παιδιά κάνουν συχνές και ποικίλες ερωτήσεις στο σπίτι, κάνουν πολύ λιγότερες στο σχολείο, διότι εκεί οι ερωτήσεις δεν είναι πλέον τόσο ευπρόσδεκτες.
Κοινωνικές πιέσεις
Στην πρώιμη παιδική ηλικία, η περιέργεια είναι αδιάκοπη. Ένα νήπιο θα ρωτήσει αυθόρμητα «γιατί» μέσα σε ένα πολυκατάστημα χωρίς δεύτερη σκέψη. Αλλά πόσα παιδιά έχουν ακούσει κάποια στιγμή «αρκετά με τις ερωτήσεις!»;
Επιπλέον, καθώς μεγαλώνουμε, γινόμαστε πιο ευαίσθητοι στην γνώμη των άλλων, για αυτό και πολλές φορές καταλήγουμε στην αυτολογοκρισία. Πολλοί ενήλικες είναι ιδιαίτερα διστακτικοί στο να κάνουν ερωτήσεις σε επαγγελματικά ή κοινωνικά περιβάλλοντα. Αυτό οφείλεται σε αισθήματα όπως η ανασφάλεια, ο φόβος του να φανεί κανείς αδιάβαστος ή να είναι ο μόνος που δεν καταλαβαίνει. Εκπαιδευόμαστε με το μοτίβο αυτό, να μένουμε σιωπηλοί, ως ασπίδα προστασίας από έναν επικείμενο κίνδυνο.
Η ψευδαίσθηση της γνώσης
Ένας ακόμα λόγος που η περιέργεια μειώνεται είναι η πεποίθηση ότι κατανοούμε τον κόσμο ήδη αρκετά καλά. Ωστόσο, ο ψυχολόγος William Ickes μαζί με άλλους ειδικούς, σε μελέτη τους διαπίστωσαν ότι ενώ οι άνθρωποι πιστεύουν ότι γνωρίζουν τους κοντινούς φίλους και συζύγους τους πολύ καλύτερα από τους ξένους, η πραγματική τους ακρίβεια στην πρόβλεψη των σκέψεων και συναισθημάτων των αγαπημένων τους είναι μόλις λίγο πιο υψηλή, περίπου 35% ακρίβεια για τις στενές σχέσεις σε σύγκριση με 20% για τους ξένους.
Όσο πιο εξοικειωμένοι γινόμαστε με ένα θέμα, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να αμφισβητήσουμε τις παραδοχές μας. Ως αποτέλεσμα, σταματάμε να κάνουμε ερωτήσεις, όχι επειδή πραγματικά καταλαβαίνουμε τα πάντα, αλλά επειδή πιστεύουμε ότι τα καταλαβαίνουμε.
Πίεση χρόνου
Η περιέργεια απαιτεί χρόνο και χώρο για να εξερευνήσουμε νέες ιδέες και προοπτικές, αλλά η σύγχρονη ζωή συχνά δεν αφήνει περιθώρια για κάτι τέτοιο. Όταν κριτήριο αξιολόγησης είναι μονίμως η αποδοτικότητα σε όλους τους τομείς, και με τις προθεσμίες να πλησιάζουν και τις ευθύνες να συσσωρεύονται, το να αφιερώσουμε χρόνο για να κάνουμε πιο βαθιές ερωτήσεις φαίνεται σαν πολυτέλεια.
Περιέργεια: Πώς να την επαναφέρετε;
Το να κερδίσετε πίσω την περιέργειά σας δεν αφορά την επιστροφή στην παιδική ηλικία, αφορά το να υπενθυμίσουμε και να εκπαιδεύσουμε το μυαλό μας να παραμένει ανοιχτό στην εξερεύνηση. Οι τρόποι είναι οι εξής:
Βρείτε πρότυπα περιέργειας
Η περιέργεια είναι μεταδοτική. Αν θέλετε να την ανακαλύψετε ξανά μέσα σας, αναζητήστε άλλους που ήδη την εξασκούν στη δική τους ζωή. Η ψυχολόγος Σούζαν Ένγκελ διαπίστωσε ότι όταν οι δάσκαλοι δείχνουν περιέργεια, οι μαθητές γίνονται πιο περίεργοι οι ίδιοι.
Ιδανικά, το πρότυπό σας είναι ένας φίλος με τον οποίο μπορείτε να εξασκήσετε ενεργά την περιέργεια σας, αλλά μπορεί να είναι επίσης ένας καλλιτέχνης ή ένα δημόσιο πρόσωπο που δεν γνωρίζετε προσωπικά, ακόμα και ένας χαρακτήρας βιβλίου ή σειράς. Το σημαντικό είναι να σας δείχνουν πώς μπορεί να μοιάζει η περιέργεια και να σας ενθαρρύνουν να γίνετε πιο περίεργοι εσείς οι ίδιοι.
Αντιμετωπίστε τους άλλους ως πηγή πολύτιμης μάθησης
Είτε αυτοί οι άνθρωποι είναι πρότυπα περιέργειας είτε όχι, οι άνθρωποι γύρω σας είναι ένα απίστευτο αντικείμενο για την επανάκτηση της περιέργειάς σας. Σύμφωνα με έρευνα του Ίκες, όσο περισσότερο γνωρίζετε κάποιον, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να του κάνετε νέες ερωτήσεις. Ένας κοντινός φίλος, συνάδελφος ή μέλος της οικογένειας μπορεί να έχει αλλάξει με τρόπους που δεν παρατηρήσατε, απλά επειδή σταματήσατε να ρωτάτε. Για να το αντισταθούμε, μπορούμε να κάνουμε συνήθεια το να κάνουμε βαθύτερες ερωτήσεις, όπως για το πώς σκέφτονται και αισθάνονται.
Πιστοί στις πεποιθήσεις σας αλλά με ανοιχτό μυαλό
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην ανάκτηση της περιέργειας είναι το να υποθέτετε ότι καταλαβαίνετε κάτι πλήρως. Το μυαλό είναι «προγραμματισμένο» να προτιμά τα γνωστά μοτίβα, παραβλέποντας τα κενά στη γνώση. Για να το αντισταθούμε αυτό, μπορείτε με ανοιχτό μυαλό να αναρωτηθείτε: «Τι αν μου λείπει κάτι;» Ή, «Πώς θα ήταν αν το έβλεπα από άλλη σκοπιά;». Η απλή πράξη της αμφισβήτησης αυτού που θεωρείτε δεδομένο μπορεί να σας απελευθερώσει από απόλυτες πεποιθήσεις, να ανατρέψει την αυταπάτη της βεβαιότητας και να αναζωογονήσει την περιέργειά σας.
Η περιέργεια δεν είναι μόνο για τα παιδιά. Είναι μια σπουδαία αρχή που τροφοδοτεί την καινοτομία, θεμελιώνει βαθιές σχέσεις και κάνει τη ζωή πιο συναρπαστική. Η επιλογή είναι δική σας: Θα αφήσετε την περιέργεια να εξασθενίσει ή θα την κερδίσετε πίσω;
