Εγκυμοσύνη και ψυχολογικές μεταπτώσεις: «Γιατί τη μία κλαίω την άλλη γελάω;»

Οι ψυχολόγοι το επιβεβαιώνουν: Η περίοδος της κύησης είναι συχνά συνώνυμη με πρόσκαιρες τροποποιήσεις της προσωπικότητας της γυναίκας. Κάποιες από αυτές μπορεί να σας χαροποιήσουν κι άλλες όχι. Όμως, μην ανησυχείτε. Όλα θα μπουν ξανά σε τάξη, όταν το μωρό σας έρθει στον κόσμο και οι προβολείς του ενδιαφέροντός σας μετατοπιστούν από τη δική σας ψυχολογία σε αυτό. Γιατί ζηλεύω σαν τρελή;

«Δεν ήμουν ποτέ από τις γυναίκες που έκαναν σκηνές και ζήλευαν τους συντρόφους τους», λέει η Λένα. «Τους τελευταίους μήνες όμως είναι σαν να έχω πάθει… μετάλλαξη. Ψάχνω το κινητό του, τον αγριοκοιτάζω όταν μιλάει με άλλες -ακόμα κι όταν πρόκειται για την υπάλληλο στα διόδια. Τις προάλλες, του ζήτησα να φύγουμε από τη γιορτή ενός συναδέλφου του όταν έφτασε εκείνη ντυμένη με ένα σέξι εφαρμοστό φόρεμα και γόβες στιλέτο. Ένιωθα τόσο άσχημη με τη φαρδιά πουκαμίσα και τα ξεχειλωμένα αθλητικά!»

Τι συμβαίνει: Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, πολλές γυναίκες νιώθουν σαν να παίρνουν διαζύγιο από τη θηλυκότητά τους – έστω και προσωρινά. Το σώμα τους είναι πλέον ένα μέσο που δίνει ζωή κι όχι κάτι που τους χαρίζει ηδονή. Ιδιαίτερα εάν μιλάμε για γυναίκες που έχουν εμμονή με την εικόνα τους, είναι προφανές ότι προτιμούν να πατήσουν pause στη θηλυκή τους διάσταση για μερικούς μήνες παρά να προσπαθήσουν να παραμείνουν θελκτικές και κομψές, αν και φορτωμένες με έξτρα κιλά, με πρησμένα πόδια ή αύξηση της τριχοφυΐας στο πρόσωπο! Άλλοτε αυτό το αίσθημα ζήλιας σχετίζεται με την έλλειψη ερωτικού ενδιαφέροντος της ίδιας της εγκύου απέναντι στο σύντροφό της -κάτι που συμβαίνει συχνά ως αποτέλεσμα της ορμονικής καταιγίδας που ξεσπά μέσα τους. Άλλες πάλι φοβούνται ότι ο σύντροφός τους θα αρχίσει να δείχνει ενδιαφέρον για άλλες γυναίκες -πιο λεπτές, πιο σέξι, πιο «διαθέσιμες». Και τότε, μια σκηνή ζηλοτυπίας φαντάζει σαν ο πιο εύκολος τρόπος για να του πουν «ε, είμαι κι εγώ εδώ».  

«Η διάθεσή μου περνάει από το ένα άκρο στο άλλο μέσα σε δευτερόλεπτα. Μπορεί να βάλω τα κλάματα γιατί κάποιος στη δουλειά μου μίλησε απότομα, επειδή είδα στο μετρό ένα παιδάκι να κλαίει ή επειδή ένα σκυλάκι με κοιτάζει με υγρό βλέμμα», λέει η Χαρούλα. «Και μετά να συναντήσω τις φίλες μου και να γελάω σχεδόν υστερικά με τα αστεία τους. Τη μια στιγμή θέλω να βοηθήσω όλο τον κόσμο και θλίβομαι που υπάρχει τόση δυστυχία γύρω μου και την άλλη το μόνο που αισθάνομαι είναι πως η ζωή είναι ωραία!».

Τι συμβαίνει: Στην εγκυμοσύνη δεν είναι μόνο το σώμα που διογκώνεται. Κατά κάποιον τρόπο «μεγαλώνει» και η καρδιά μας, ανοίγοντας μέσα μας ένα παράθυρο σε πολλά και καινούργια συναισθήματα. Καλώς ήρθατε, λοιπόν, εκεί όπου βασιλεύει η ευαισθησία και οι ψυχολογικές μεταπτώσεις. Είναι η περίοδος της ζωής μας όπου μια λέξη, ένα ειρωνικό σχόλιο, ακόμα κι ένα περίεργο βλέμμα μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε απελπισία. Και σε κλάσματα δευτερολέπτου ένα χαμόγελο, μια χειρονομία ή ένα αστείο σκηνικό να μας κάνει να ξεσπάσουμε σε τρανταχτά γέλια. Για όλα φταίνε οι ορμόνες που λειτουργούν σαν μεγεθυντικός φακός των συναισθημάτων κάνοντας το δυσάρεστο να φαντάζει τραγικό και το ευχάριστο ξεκαρδιστικό, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου. Τι μπορείτε να κάνετε; Να ζητήσετε κατανόηση και ψυχολογική στήριξη από τους ανθρώπους του περιβάλλοντός σας. Απλώς αποδεχτείτε το γεγονός ότι τόσο λόγω των ορμονών όσο και λόγω της ψυχολογικής φόρτισης όλα τα συναισθήματα που βιώνετε έχουν μεγαλύτερη ένταση, μιας και αυτό που ζείτε είναι ναι μεν μια φυσιολογική διαδικασία, αλλά και μια φάση που εμπεριέχει πολλές και σημαντικές αλλαγές σε πολλά επίπεδα.

«Πριν μείνω έγκυος, το αγαπημένο μου βραδινό ήταν ένα τοστ με ζαμπόν και μαγιονέζα μαζί με ένα σακουλάκι πατατάκια και αναψυκτικό», λέει η Σόνια. «Και τώρα που θεωρητικά έχω την απόλυτη δικαιολογία για να φάω οτιδήποτε, αρνούμαι να βάλω στο πιάτο μου κάτι αν πρώτα δεν ελέγξω αν έχει συντηρητικά, κορεσμένα λιπαρά και περιττές θερμίδες. Οι φίλοι μου και ο άντρας μου δεν πιστεύουν στα μάτια τους με τη… μετάλλαξή μου».

Τι συμβαίνει: Πολλές γυναίκες όταν συνειδητοποιούν ότι είναι έγκυοι νιώθουν ξαφνικά υπεύθυνες όχι μόνο για τον εαυτό τους αλλά και για μια άλλη ζωή που πρόκειται να φέρουν στον κόσμο. Ξέρουν πως ό,τι κάνουν, ό,τι επιλέγουν κι ό,τι καταναλώνουν μπορεί να έχει αντίκτυπο στο μωρό που μεγαλώνει μέσα τους. Άλλωστε, σήμερα οι μέλλουσες μαμάδες είναι πολύ πιο ενημερωμένες και γνωρίζουν πολλά για όλα αυτά που συντελούνται στο σώμα τους κατά τη διάρκεια των εννέα μηνών της εγκυμοσύνης. Και πολλές θεωρούν πως το να προσέχουν τη διατροφή τους, να επιλέγουν υγιεινά και ισορροπημένα γεύματα είναι ό,τι καλύτερο μπορούν να κάνουν όχι μόνο για τη δική τους σιλουέτα αλλά και για τη σωστή ανάπτυξη του παιδιού τους. Μην ξεχνάτε επίσης ότι όταν μια τροφή μας παρέχει συστατικά που ο οργανισμός μας χρειάζεται αυτόματα μας δημιουργείται η εντύπωση ότι ξαφνικά μας αρέσει και η γεύση του ούτως ώστε να το αναζητήσουμε ξανά.

«Δεν υπήρξα ποτέ αυτό που λέμε “καλή νοικοκυρά”», παραδέχεται η Έφη. «Γι’ αυτό μου κάνει μεγάλη εντύπωση που τώρα τρέχω κυριολεκτικά με την κοιλιά στο στόμα να καθαρίσω το σπίτι, να πλύνω, να σιδερώσω και να τακτοποιήσω τα ζιπουνάκια του μωρού. Αν δω λίγη σκόνη πάνω στο έπιπλο της τηλεόρασης, είμαι ικανή να πεταχτώ από τον καναπέ και να αρχίσω να ξεσκονίζω όλο το δωμάτιο με μανία».

Τι συμβαίνει: Οι ψυχολόγοι συχνά αναφέρονται σε αυτή τη «μανία» που πιάνει πολλές γυναίκες μερικές εβδομάδες πριν γεννήσουν να καθαρίσουν και να ετοιμάσουν τον προσωπικό τους χώρο προκειμένου να υποδεχτούν το μωρό τους ως «το σύνδρομο της φωλιάς». Είναι τόσο απλό: Νιώθουν πως ο πιο ευπρόσδεκτος, ο πλέον επίτιμος καλεσμένος που έφτασε ποτέ μέχρι το κατώφλι τους βρίσκεται πολύ κοντά και θέλουν όλα να είναι έτοιμα για την υποδοχή! Τις περισσότερες φορές αντικείμενο αυτής της ιδιαίτερης επιμέλειας είναι το παιδικό δωμάτιο -συμπεριλαμβανομένης της «προίκας του μωρού»-, αλλά και η κουζίνα! Είναι πολλές οι έγκυες που αποκτούν το συνήθειο να αποθηκεύουν τροφές, να οργανώνουν τα ντουλάπια τους και να εκφράζουν την ανάγκη να υπάρχει επάρκεια σε όλα -ίσως επειδή αισθάνονται υπεύθυνες για την παροχή τροφής στην οικογένεια, ευθύνη που αυξάνεται κατακόρυφα με την έλευση του νέου μέλους.

«Η σχέση μου με τη μητέρα μου δεν ήταν πάντα καλή», εξομολογείται η Λάουρα. «Αλλά δεν είναι ο πρώτος άνθρωπος που θα ενημερώσω αν μου συμβαίνει κάτι ή που θα καλέσω στο τηλέφωνο αν έχω όρεξη για κουβέντα. Βέβαια, αυτό είναι ίσως απολύτως φυσιολογικό αν σκεφτεί κανείς ότι έχουν περάσει πάνω από δέκα χρόνια από τότε που έφυγα από το πατρικό μου σπίτι». Όμως τους τελευταίους μήνες η Λάουρα διαπιστώνει ότι νιώθει μεγαλύτερη την ανάγκη να έχει πιο συχνή επαφή με τη μητέρα της. Έχει να κάνει άραγε με το γεγονός ότι είναι έγκυος; Τι συμβαίνει: Όπως πολύ γλαφυρά σημειώνει στο βιβλίο της Το μυστήριο των μαμάδων η Γαλλίδα ψυχαναλύτρια Κατρίν Μπεργερέ-Αμσελέκ, «όταν γινόμαστε μητέρες ανοίγεται μπροστά μας ένα μονοπάτι το οποίο η δική μας μητέρα περπάτησε πριν από εμάς. Έτσι, κατά κάποιον τρόπο νιώθουμε ότι ακολουθούμε τα βήματά της». Είτε το θέλουμε είτε όχι, δεν είναι δυνατό να διανύσουμε τους μήνες της εγκυμοσύνης χωρίς να σκεφτούμε εκείνον τον άνθρωπο που έφερε εμάς στη ζωή και, κατά συνέπεια, μας πρόσφερε τη δυνατότητα να ζήσουμε με τη σειρά μας την περιπέτεια της μητρότητας. Είναι σαν να περιμέναμε τόσα χρόνια να έρθει η ώρα για να πάρουμε από εκείνη τη «σκυτάλη», την οποία κι εμείς θα παραδώσουμε κάποτε στις δικές μας κόρες. Το ότι πολλές γυναίκες στην εγκυμοσύνη τους νιώθουν την ανάγκη να επικοινωνούν με τη μητέρα τους τρεις φορές την ημέρα σημαίνει ότι θέλουν να είναι πιο κοντά με το ρόλο εκείνο τον οποίο πρόκειται να αναλάβουν.

Με τη συνεργασία της Βάσως Μακαρώνη (ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος).