Πόσο διαρκεί ο τοκετός;

Τις περιμένατε με ανυπομονησία, αλλά και φόβο. Και ήρθαν! Με τις πρώτες συσπάσεις αρχίζει και η αντίστροφη μέτρηση. Είναι η πρώτη ένδειξη του τοκετού που θα καταλήξει στη γέννηση του μωρού σας. Πόσος χρόνος όμως θα πρέπει να περάσει και τι θα συμβεί μέχρι να μπορέσετε να το σφίξετε στην αγκαλιά σας; Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι, όταν πρόκειται για το πρώτο παιδί, μετά τα πρώτα σημάδια πρέπει να περάσουν άλλες 12 έως 24 ώρες. Από το δεύτερο παιδί και μετά η χρονική αυτή διάρκεια μειώνεται σημαντικά, περίπου στο μισό. Αλλά μην ξεχνάτε ότι κάθε μέλλουσα μαμά είναι ξεχωριστή περίπτωση κι έτσι η χρονική διάρκεια της διαδικασίας του τοκετού εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Οι ώρες που περνούν είναι το μέτρο που έχουν ο γυναικολόγος και η μαία για να κρίνουν εάν είναι καλή η πορεία του τοκετού. Ας δούμε όμως βήμα βήμα και με το ρολόι, όλα τα στάδια του τοκετού, από τη στιγμή που θα αισθανθείτε τα πρώτα σημάδια μέχρι και τη γέννηση του μωρού:

Πόσο διαρκεί: Από μερικές ημέρες έως λίγες ώρες

Τι συμβαίνει: Συνήθως η γέννηση προαναγγέλλεται από τις λεγόμενες προπαρασκευαστικές συσπάσεις, οι οποίες είναι τακτικές και αρκετά επίπονες. Οι συσπάσεις αυτές διαρκούν λίγες ώρες και στη συνέχεια μπορεί και να σταματήσουν.

Στην προδρομική φάση ο τράχηλος της μήτρας αρχίζει να διαστέλλεται, εξαλειφεται, γινεται δηλαδή πιο λεπτος πιο μαλακος κι επειτα ξεκιναει η διαστολη, δηλαδή αρχίζει να ενσωματώνεται στο κάτω μέρος της μήτρας. Είναι μια σημαντική προπαρασκευαστική φάση, η οποία προηγείται της έναρξης αυτού καθαυτού του τοκετού και μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες, προκαλώντας σας μια διαρκή ανησυχία. Ο ύπνος δεν είναι εύκολος και η κούραση τα κάνει όλα πιο δύσκολα. Σε μερικές περιπτώσεις όμως, οι πρώτες συσπάσεις μετατρέπονται αμέσως σε καθαρές συσπάσεις του τοκετού. Γίνονται όλο και πιο συχνές και τα μεταξύ τους διαλείμματα μειώνονται από 10-15 λεπτά σε 5 ή ακόμη λιγότερα. Ήρθε η ώρα να πάτε στο μαιευτήριο!

Πόσο διαρκεί: Από 6 έως 12 ώρες

Τι συμβαίνει: Ο τοκετός αυτός καθαυτός αρχίζει με την έναρξη της διαστολής του τραχηλικού στομίου και τελειώνει με τη συμπλήρωση της παραπάνω διαστολής. Έχει διάρκεια 8-12 ώρες στην πρωτοτόκο και 3-5 στην πολυτόκο, ενώ συνήθως παρατηρείται επιτάχυνση μόλις σπάσουν τα νερά. Εάν τα νερά δεν σπάσουν με φυσικό τρόπο (από μόνα τους) και ο τοκετός γίνεται με πολύ αργούς ρυθμούς, η μαία ή ο γιατρός μπορεί να κάνει αμνιοτομή, δηλαδή να σπάσει τις μεμβράνες του αμνιακού σάκου.

Πόσο διαρκεί: 30 έως 45 λεπτά στην πρωτοτόκο και 15-20 λεπτά στην πολυτόκο.

Τι συμβαίνει: Η φάση αυτή αρχίζει μετά την τελεία διαστολή του τραχηλικού στομείου και τελειώνει με την έξοδο του εμβρύου από τη σχισμή του αιδίου. Εάν αυτή η φάση παρατείνεται, ο γυναικολόγος ή η μαία μπορεί να επέμβουν (π. χ. με χειρισμό Kristeller ή με βεντούζα), για να βοηθήσουν τη μητέρα να ωθήσει προς τα έξω το μωρό.

Πόσο διαρκεί: 20 λεπτά

Αρχίζει μετά την έξοδο του εμβρύου και τελειώνει με την έξοδο του πλακούντα.

Η επισκληρίδιος αναισθησία μπορεί να γίνει σε μια συγκεκριμένη φάση του τοκετού (όταν η διαστολή του τραχήλου έχει φτάσει στα 3-4 εκατοστά). Το αναισθητικό χορηγείται με καθετήρα ο οποίος βυθίζεται ανάμεσα στους οσφυϊκούς σπονδύλους της μητέρας. Σύμφωνα με έρευνες, με την επισκληρίδιο η φάση της διαστολής διαρκεί λιγότερο λόγω της απουσίας του πόνου. Όμως, παρατείνεται η φάση των εξωθήσεων. Οι συσπάσεις αποδεικνύονται λιγότερο αποτελεσματικές και συχνά είναι απαραίτητη η χορήγηση ωκυτοκίνης (της ορμόνης που διεγείρει τη μήτρα ώστε να συστέλλεται).

Ο παράγοντας που επηρεάζει περισσότερο τη διάρκεια του τοκετού είναι ο αριθμός των παιδιών που έχει γεννήσει η γυναίκα. Ήδη από το δεύτερο παιδί η διάρκεια μειώνεται, γιατί η μήτρα διατηρεί μία «ανάμνηση» της προηγούμενης γέννας και ξέρει πώς να συστέλλεται. Επιπλέον, οι ιστοί είναι πιο μαλακοί. Η φάση της διαστολής μπορεί να διαρκέσει μόνο τρεις ώρες, ενώ για τη φάση των εξωθήσεων καμιά φορά αρκεί μισή ώρα ή λιγότερο. Στο τρίτο (τέταρτο κ. λπ.) παιδί η διάρκεια του τοκετού μειώνεται ακόμη περισσότερο σε σχέση με το δεύτερο παιδί.

Αν περιμένετε δίδυμα, η φάση της διαστολής του τραχήλου διαρκεί όσο εάν επρόκειτο να γεννήσετε ένα παιδί. Μάλιστα, μπορεί ο τοκετός να ολοκληρωθεί γρηγορότερα (20%-30% μικρότερη διάρκεια), καθώς το βάρος που ασκεί πίεση στον τράχηλο της μήτρας είναι διπλό. Μετά τη γέννηση του πρώτου παιδιού ακολουθεί μία παύση, συνήθως μικρότερη της μισής ώρας. Στη συνέχεια, το δεύτερο μωρό βγαίνει πολύ πιο γρήγορα από το αδελφάκι του, που του «έχει ανοίξει το δρόμο». Στις περισσότερες περιπτώσεις πάντως όταν πρόκειται για δίδυμα αποφεύγεται ο φυσιολογικός τοκετός και επιλέγεται η μέθοδος της καισαρικής.

Με τη συνεργασία του Γρηγόρη Κυρούση (γυναικολόγος – μαιευτήρας, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών).