Η εγκυμοσύνη είναι η απόλυτη κυριαρχία της βιοχημείας. Στο σαρωτικό πέρασμά της παρασύρει φυσικά και το δέρμα. Τα καλά νέα είναι η εκτυφλωτική ακτινοβολία του προσώπου. Τα κακά νέα είναι ότι διαταράσσεται η έκκριση της μελανίνης, με αποτέλεσμα την εμφάνιση σκούρων λεκέδων σε διάφορα σημεία του προσώπου και του σώματος. Υπάρχει κάποιος τρόπος να προλάβουμε τη δημιουργία των κηλίδων; Και πώς θα καταπολεμήσουμε τους λεκέδες με τα πιο εξελιγμένα και αποτελεσματικά όπλα της αισθητικής δερματολογίας.
Τι είναι η μελάγχρωση
Κάθε σκούρος λεκές που εμφανίζεται στο δέρμα οφείλεται σε υπερσυγκέντρωση μελανίνης. Ενώ, δηλαδή, υπό κανονικές συνθήκες, τα μελανινοκύτταρα εκκρίνουν φυσιολογικές ποσότητες μελανίνης και το δέρμα δείχνει ομοιόμορφα μαυρισμένο, στην περίοδο της εγκυμοσύνης τα πράγματα αλλάζουν. Εξαιτίας των ορμονικών ανακατατάξεων ενδέχεται να διαταραχθεί η παραγωγή της μελανίνης σε ορισμένα κύτταρα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία πανάδων. «Οι κηλίδες, οι πανάδες και η “μάσκα της εγκυμοσύνης” (χλόασμα) αποτελούν προβλήματα που οφείλονται σε διαταραχές της μελάγχρωσης», μας εξηγεί η δερματολόγος Κατερίνα Λαμπρινοπούλου. «Εκείνο που διαφέρει σε κάθε περίπτωση είναι το βάθος τους. Άλλες βρίσκονται επιφανειακά, στο επίπεδο της επιδερμίδας, και άλλες πιο βαθιά, στη στιβάδα του χορίου. Στην πρώτη περίπτωση θεραπεύονται πιο εύκολα, ενώ στη δεύτερη η αντιμετώπισή τους χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια». Τέτοιες μελαχρωματικές βλάβες εμφανίζονται συχνά στο πρόσωπο, κυρίως γύρω από τα μάτια, στην περιοχή που ονομάζεται «μάσκα της εγκυμοσύνης». Πολλές όπως από εμάς μπορεί να δουν μια σκούρα γραμμή στη μέση της κοιλιάς ή μπορεί να παρατηρήσουν ότι σκουραίνει η θηλή και τα έξω γεννητικά όργανα.
Πώς προλαμβάνονται οι κηλίδες
«Οι μελαγχρωματικές βλάβες στο πρόσωπο οφείλονται στις ορμονικές ανακατατάξεις», μας πληροφορεί η ειδικός. «Ωστόσο, για να εμφανιστούν, είναι απαραίτητη η πυροδότηση από την ηλιακή ακτινοβολία. Αυτό σημαίνει πως αν δεν βγούμε στον ήλιο, δεν θα αποκτήσουμε πανάδες». Επειδή, όμως, στη χώρα μας είναι δύσκολο να μη μας δει ο ήλιος, η δερματολόγος συστήνει τη χρήση αντιηλιακού. «Είναι ο μόνος τρόπος για να προλάβουμε τη δημιουργία των πανάδων στο πρόσωπο. Διαλέγουμε αντιηλιακά με δείκτη πάνω από 35, ώστε να έχουμε ολοκληρωτική προστασία. Πρέπει να προσέχουμε να περιέχουν χημικά φίλτρα ή συνδυασμό χημικών και φυσικών. Τα προϊόντα που περιέχουν μόνο φυσικά φίλτρα δεν αρκούν γιατί δεν καλύπτουν από την ακτινοβολία UVA». Επειδή όμως η περίοδος της εγκυμοσύνης μάς κάνει ιδιαίτερα προσεκτικές με τις ουσίες που χρησιμοποιούμε, αναρωτιόμαστε: επιτρέπεται να βάζουμε αντιηλιακά με χημικά φίλτρα; «Ναι, γιατί δεν προκαλούν κανένα πρόβλημα στο έμβρυο», μας απαντά η κ. Λαμπρινοπούλου. «Τα αντιηλιακά δεν απορροφώνται σε τέτοιο βαθμό ώστε να επηρεάσουν την κύηση ή την ανάπτυξη του μωρού». Όσο για τις μελαγχρωματικές βλάβες που εμφανίζονται στο σώμα, οι ειδικοί μας ενημερώνουν ότι δεν εξαρτώνται από την ηλιακή ακτινοβολία. Οφείλονται αποκλειστικά στις ορμόνες. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει κανένας τρόπος να τις προλάβουμε.
Πώς θεραπεύονται;
Στη διάρκεια της κύησης δεν επεμβαίνουμε στις μελαγχρωματικές βλάβες. Μετά τον τοκετό είναι πιθανό να απορροφηθούν από μόνες τους κατά τους μήνες της λοχείας. Αν όμως επιμείνουν, τότε πρέπει να ζητήσουμε τη βοήθεια του δερματολόγου. «Η επέμβαση πρέπει να γίνεται έγκαιρα γιατί όσο περνάει ο καιρός τόσο βαθαίνει η πανάδα», μας πληροφορεί η ειδικός. «Αντί δηλαδή να μένει κοντά στην επιφάνεια, κατεβαίνει στο επίπεδο του χορίου. Αυτό σημαίνει πως όσο περνάει ο καιρός, τόσο πιο δύσκολα θεραπεύεται». Οι γυναίκες που έχουν σκούρα επιδερμίδα μπορούν να περιμένουν μέχρι έξι μήνες μετά τον τοκετό, ενώ εκείνες που έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα μπορούν να περιμένουν μέχρι ένα χρόνο. Στη διάρκεια αυτού του διαστήματος ενδέχεται να περιοριστεί το πρόβλημα, όμως αν όχι πρέπει να ζητήσουν τη βοήθεια του ειδικού.
Τι πρέπει να προσέχουμε
Οι θεραπείες των μελαγχρωματικών βλαβών πρέπει να γίνονται με συντηρητικό τρόπο έτσι ώστε να αποφεύγεται τυχόν επιδείνωσή τους. Στην προσπάθεια που καταβάλλει κανείς ώστε να τις εξαφανίσει, είναι πιθανό να χειροτερέψει την εικόνα τους αντί να τη βελτιώσει. «Οι ασθενείς που υποφέρουν από τέτοια προβλήματα θα πρέπει να αποφεύγουν τις πολύ επεμβατικές θεραπείες, όπως το λέιζερ, τα ισχυρά πίλινγκ ή το microdermabrasion», εξηγεί η δερματολόγος. «Αυτές οι τεχνικές πετυχαίνουν την ανάπλαση του δέρματος, αφού πρώτα του έχουν προκαλέσει ένα είδος εγκαύματος. Το έγκαυμα, όμως, σε αυτήν την περίπτωση είναι επικίνδυνο, γιατί ενδέχεται να διαταράξει ακόμη περισσότερο την παραγωγή της μελανίνης και να χειροτερέψει την εικόνα της κηλίδας. Για τον ίδιο λόγο, οι ασθενείς με μελαχρωματικές διαταραχές πρέπει να αποφεύγουν τον ήλιο και να προστατεύονται από αυτόν σε όλη τους τη ζωή με αντιηλιακό. Ακόμη κι αφού θεραπευτεί η πανάδα τους, ο ήλιος ενδέχεται να τους προκαλέσει και πάλι το ίδιο πρόβλημα».
Με τη συνεργασία της Κατερίνας Λαμπρινοπούλου, δερματολόγου, μέλους της Αμερικάνικης Ακαδημίας Δερματολογίας, της Αργυρής Καπελλάρη, δερματολόγου, ειδικευμένης στην αισθητική δερματολογία, της Κατερίνας Τασιοπούλου, δερματολόγου, και του Απόστολου Γαϊτάνη, πλαστικού χειρουργού.