Φροντίστε σωστά το δέρμα του μωρού!

Η βρεφική επιδερμίδα είναι πιο λεπτή κι ευαίσθητη σε σχέση με αυτή των ενηλίκων, ενώ οι μηχανισμοί του δέρματος που παράγουν το σμήγμα και διασφαλίζουν την υγεία του δεν είναι ακόμα ανεπτυγμένοι. Σας δίνουμε τις απαντήσεις στις πιο συχνές απορίες που ενδέχεται να έχετε για το δερματάκι του μωρού σας, ώστε να το φροντίζετε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. 

Κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου της ζωής του, συνιστάται να χρησιμοποιείτε κρέμα, καθώς η πλειοψηφία των βρεφών (περίπου το 75%) έχει ξηρή επιδερμίδα που χρειάζεται ενυδάτωση. Μετά την ηλικία αυτή, η κρέμα χρησιμοποιείται ανάλογα με τις ανάγκες του δέρματος κάθε μωρού. Έτσι, εφόσον δεν υπάρχουν σημάδια ξηρότητας, που σημαίνει ότι το δέρμα αναπλάθεται μόνο του και δεν χρειάζεται βοήθεια, μπορείτε να μη βάζετε καθημερινά κρέμα. Ωστόσο, οι δερματολόγοι προτείνουν να χρησιμοποιείτε κρέμα κάθε φορά μετά το μπάνιο, επειδή το νερό «επιτίθεται» στον προστατευτικό φραγμό της επιδερμίδας και την αφυδατώνει. Επίσης, στην περιοχή της πάνας, η κρέμα συστήνεται προληπτικά, για να μην ερεθίζεται το δέρμα από τα ούρα.

Όταν το μωρό γεννιέται, δεν έχουν ακόμα ωριμάσει οι ιδρωτοποιοί και οι σμηγματογόνοι αδένες, με αποτέλεσμα η επιδερμίδα να στεγνώνει και να είναι πιο επιρρεπής σε μικρόβια, βακτήρια και ρύπους. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο συχνά τα μωρά εμφανίζουν ερεθισμούς και μικρο-εκζέματα κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πάσχουν από κάποιο δερματικό νόσημα (π.χ. δερματίτιδα). Επιπλέον, η βρεφική επιδερμίδα είναι πιο ευαίσθητη, επειδή δεν έχει σχηματιστεί ακόμα η βασική προστατευτική στιβάδα, η οποία αναπτύσσεται μετά το όγδοο έτος ζωής και ολοκληρώνεται μέχρι την εφηβεία.

Προτιμήστε κάποια με ελαφριά, μη λιπαρή υφή, εκτός κι αν το παιδί πρόκειται να εκτεθεί σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (κάτω των 10 βαθμών Κελσίου), οπότε είναι καλό τόσο το πρόσωπο όσο και τα αυτιά να καλύπτονται από μια πλούσια, λιπαρή κρέμα, αφού το κρύο κάνει τη βρεφική επιδερμίδα ακόμα πιο ευαίσθητη.

Καλό είναι να συμβουλευόμαστε το γιατρό όταν διαπιστώνουμε κάποιο πρόβλημα στην εμφάνιση της επιδερμίδας του μωρού, ώστε να διαγνώσει με σιγουριά από πού ακριβώς προέρχεται. Ωστόσο, το συχνότερο δερματικό πρόβλημα που εμφανίζουν τα νεογνά είναι η βρεφική ακμή, με μικρά σπυράκια, που οφείλεται στις ορμόνες της μητέρας. Η βρεφική ακμή συνήθως περνάει από μόνη της.

Τα ούρα και τα κόπρανα «επιτίθενται» στην επιδερμίδα του παιδιού, γι’ αυτό και η περιοχή που καλύπτεται από την πάνα χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα. Για την καθημερινή υγιεινή, οι παιδίατροι συστήνουν καλό καθαρισμό με σφουγγάρι ή καθαρή πετσέτα και ζεστό νερό. Αφού πλύνετε την περιοχή, στεγνώστε την πολύ καλά, ιδιαίτερα στις πτυχώσεις ανάμεσα στα πόδια, για να μη δημιουργούνται ερεθισμοί. Ποτέ μην τρίβετε το δέρμα, αλλά σκουπίστε το απαλά, με ταμποναριστές κινήσεις.

Καθώς αυτή η κρέμα χρησιμοποιείται πολύ συχνά και μένει για ώρα πάνω στην επιδερμίδα του μωρού, είναι σημαντικό να περιέχει φυτικά έλαια πολύ καλής ποιότητας. Αναζητήστε στη συσκευασία το «οξείδιο του ψευδαργύρου», που συμβάλλει στην πιο γρήγορη επούλωση των ερεθισμών του δέρματος και το προστατεύει. Ωστόσο, η καλύτερη λύση για τα συγκάματα είναι να αφαιρέσετε την πάνα και τα ρούχα από το μωρό (φορέστε του ένα φανελάκι και κάλτσες στα ποδαράκια, για να μην κρυώσει) και να αφήσετε γυμνό τον ποπό του για όσο περισσότερο χρόνο γίνεται.

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να καθαρίζω τον ποπό του; Με νερό ή μωρομάντιλα;

Όταν βρισκόμαστε έξω από το σπίτι, είναι σκόπιμο να έχουμε μαζί μας μωρομάντιλα για να καθαρίσουμε το μωρό, αν χρειαστεί, αφού αποτελούν μια πολύ πρακτική λύση. Στο σπίτι, προτιμάμε να καθαρίζουμε το μωρό με χλιαρό νερό. Τα μωρομάντιλα, ιδιαίτερα εάν είναι εμποτισμένα με πολλά χημικά συστατικά, μπορούν να διαταράξουν το φυσικό pH της επιδερμίδας του μωρού, αν σκεφτεί κανείς ότι οι μητέρες ενδέχεται να χρησιμοποιούν ακόμα και 12 έως 20 μωρομάντιλα την ημέρα. Σε περίπτωση που δεν μπορείτε να τα αποχωριστείτε, φροντίστε να είναι σχεδιασμένα για ευαίσθητες επιδερμίδες και να μην περιέχουν άρωμα. Μη χρησιμοποιείτε μωρομάντιλα όταν ο ποπός του μωρού είναι ερεθισμένος.

Ο γενικός κανόνας είναι ότι όσο περισσότερα συστατικά περιέχει, τόσο πιο πολύ θα πρέπει να το σκεφτείτε πριν το επιλέξετε. Ο λόγος είναι ότι η βρεφική επιδερμίδα είναι πολύ επιρρεπής να παρουσιάσει υπερευαισθησία και αλλεργίες σε κάποια συστατικά. Ιδανικά, τα παιδικά προϊόντα δεν θα πρέπει να περιέχουν συντηρητικά, αρώματα και χρωστικές ουσίες. Διαβάστε προσεκτικά τις ετικέτες και επιλέξτε εκείνο που δεν περιέχει συστατικά των οποίων οι ονομασίες ξεκινούν με τα συνθετικά cloro-, bromo-, godio-. Επίσης, αποφύγετε τα parabens. Τέλος, οι λιπαρές ουσίες της κρέμας ή του αφρόλουτρου είναι προτιμότερο να προέρχονται από φυτικά έλαια, όπως αμυγδαλέλαιο, έλαιο τζοτζόμπα, αβοκάντο κλπ., και όχι από παραφίνη, η οποία προέρχεται από το πετρέλαιο και καλύπτει την επιδερμίδα σαν ένα λιπαρό φιλμ μην αφήνοντάς τη να αναπνεύσει.

Όχι απαραίτητα. Όταν μιλάμε για τα βρεφικά προϊόντα, τα βιολογικά έχουν το πλεονέκτημα ότι δεν περιέχουν συντηρητικά, αρώματα και άλλες χημικές ουσίες, όμως δεν αποκλείεται να προκαλέσουν αλλεργίες και ερεθισμούς, αφού πολλά φυτικά συστατικά (όπως, για παράδειγμα, το χαμομήλι ή η καλέντουλα) μπορεί να είναι αλλεργιογόνα για το μωρό.

Παλαιότερα, οι παιδίατροι δεν συνιστούσαν τη χρήση αφρόλουτρων στα μωρά. Σήμερα, όμως, γνωρίζουμε ότι ακόμα και το νερό είναι «σκληρό» για την ευαίσθητη βρεφική επιδερμίδα, επειδή επηρεάζει το pH της. Η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Δερματολογίας συνιστά απαλά καθαριστικά που σέβονται το pH της επιδερμίδας.

Διαλέξτε κάποιο που περιέχει ενυδατικούς παράγοντες (αμυγδαλέλαιο ή έλαιο τζοτζόμπα), που προλαμβάνουν τους ερεθισμούς, αλλά και καταπραϋντικές ουσίες, όπως το χαμομήλι και η καλέντουλα. Επίσης, ιδιαίτερα ενυδατικά είναι τα προϊόντα που περιέχουν βρόμη. Καλό είναι να μην κάνει πολύ αφρό, επειδή, παρόλο που είναι διασκεδαστικός, αφυδατώνει την επιδερμίδα.

Το μπάνιο δεν βλάπτει την παιδική επιδερμίδα, αντίθετα της κάνει καλό και είναι προτιμότερο από τον τοπικό καθαρισμό. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνεται καθημερινά. Δύο με τρεις φορές την εβδομάδα είναι το ιδανικό, με νερό σε θερμοκρασία 37-38 βαθμούς και θερμοκρασία δωματίου 22-27. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η διάρκεια του μπάνιου, που δεν πρέπει να ξεπερνά τα 5-10 λεπτά.

Μετά το μπάνιο, να χρησιμοποιώ κρέμα σώματος ή λάδι;

Η κρέμα είναι καλύτερη, γιατί παρέχει επιπλέον υγρασία και προστατεύει την επιδερμίδα. Επίσης, δεν έχει αποδειχθεί ότι η υπερβολική χρήση κρέμας εμποδίζει την επιδερμίδα να παράγει τις φυσικές προστατευτικές της ουσίες. Ιδανικά, δεν πρέπει να είναι πολύ λιπαρή – μπορείτε να επιλέξετε κάποια σε μορφή λοσιόν.

Όχι, γιατί τα περισσότερα βρέφη κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους έχουν ελάχιστα (ή και καθόλου) μαλλιά. Αρκεί να πλένουμε το κεφάλι τους με καθαρό νερό. Εάν, ωστόσο, το μωρό έχει πολλά μαλλιά, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα απαλό βρεφικό σαμπουάν.

Κατ’ αρχάς, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η καλύτερη προστασία για τα παιδιά είναι να μην εκτίθενται καθόλου στον ήλιο μέχρι την ηλικία των 6 μηνών. Έως τα 2 τους χρόνια είναι απαραίτητο ακόμη και στη σκιά το σώμα τους να είναι καλυμμένο με ανοιχτόχρωμα βαμβακερά ρούχα και καπέλο. Το ίδιο ισχύει και για την ώρα του μπάνιου, απλά προστίθεται και η αντιηλιακή κρέμα υψηλής προστασίας στα ακάλυπτα σημεία. Μην ξεχνάτε ότι τρία ηλιακά εγκαύματα στην παιδική ηλικία αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος στο πενταπλάσιο.

Για παιδιά από 6 μηνών έως 2 ετών συνιστώνται αντιηλιακά με φυσικά φίλτρα και με δείκτη SPF 30. Επειδή τα παιδιά χρειάζονται τη βιταμίνη D, που συντίθεται με τη βοήθεια του ήλιου, δεν χρησιμοποιούμε φίλτρα με δείκτη πάνω από 30. Σε μεγαλύτερη ηλικία, μπορούμε να επιλέγουμε αντιηλιακά με συνδυασμό χημικών και φυσικών φίλτρων (τα πρώτα απορροφούν, ενώ τα δεύτερα αντανακλούν τις ακτίνες του ήλιου). Σημαντικό για όλα τα παιδικά αντιηλιακά είναι να μην περιέχουν συντηρητικά, αρωματικές και χημικές ουσίες.

Συνήθως χρησιμοποιούμε πολύ λιγότερη αντιηλιακή κρέμα απ’ ό,τι θα έπρεπε. Στα παιδιά, θα πρέπει να υπολογίζετε μία κουταλιά του γλυκού για το πρόσωπο και δύο κουταλιές της σούπας για το σώμα. Ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα χρειάζεται σε περιοχές όπως η μύτη, τα αυτιά, τα χείλη, το πιγούνι, οι ώμοι και τα πέλματα.

Μισή ώρα πριν από την έκθεση στον ήλιο. Εξίσου σημαντικό είναι να επαναλαμβάνουμε συχνά την επάλειψη. Κάθε φορά που το παιδί βγαίνει από τη θάλασσα, θα πρέπει να το σκουπίζουμε, γιατί οι σταγόνες νερού πάνω στο δέρμα του λειτουργούν σαν μαγνήτες για τον ήλιο, και να ξαναβάζουμε κρέμα.

Με τη συνεργασία της Κατερίνας Λαμπρινοπούλου (M.D.Ph. D Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος).