Ναυτίες στην εγκυμοσύνη: Η πρώτη ορμονική καταιγίδα

Συνήθως η ναυτία είναι το πρώτο σύμπτωμα που «προδίδει» την εγκυμοσύνη σας. Συνοδεύεται από βάρος στο στομάχι, αίσθηση κορεσμού και τάση για εμετό, κυρίως το πρωί όταν σηκώνεστε από το κρεβάτι. Ίσως δεν σας προσφέρει μεγάλη ανακούφιση, αλλά σκεφτείτε ότι η πρωινή αδιαθεσία είναι το πιο σαφές σημάδι ότι όλα πάνε καλά, ότι οι ορμόνες που κυκλοφορούν στο σώμα σας κάνουν όσο το δυνατόν καλύτερα τη δουλειά τους. Οι ναυτίες εμφανίζονται μετά την τρίτη εβδομάδα της κύησης και υποχωρούν σταδιακά προς το τέλος του πρώτου τριμήνου, μεταξύ 12ης και 14ης εβδομάδας. Αυτό συμβαίνει γιατί η ορμόνη της εγκυμοσύνης, η χοριακή γοναδοτροπίνη, φτάνει στη μέγιστη τιμή παραγωγής της μεταξύ 5ης και 14ης εβδομάδας. Μετά από αυτή τη φάση, ο σχηματισμός του πλακούντα έχει ολοκληρωθεί και ο οργανισμός της μητέρας συνηθίζει εντελώς στη νέα κατάσταση.

Αν ωστόσο συνεχιστούν και μετά το τέλος του πρώτου τριμήνου, πρέπει να ενημερώσετε άμεσα το γιατρό σας, καθώς είναι δυνατόν να μη οφείλονται στην εγκυμοσύνη αλλά σε κάποια άλλη αιτία. Τα συμπτώματα αυτά συνήθως εμφανίζονται σε μικρή ένταση και ταλαιπωρούν περισσότερο την έγκυο που έχει μειωμένη όρεξη για φαγητό. Γι’ αυτό και ορισμένες έγκυες χάνουν 1-2 κιλά στην αρχή της κύησης. Παρ’ όλα αυτά, μην ανησυχείτε, το έμβρυο τρέφεται κανονικά και δεν κινδυνεύει.

Η ναυτία είναι σίγουρα ένα από τα αποτελέσματα της «ορμονικής καταιγίδας» που ξεσπά στον οργανισμό της μέλλουσας μαμάς, της υπερπαραγωγής δηλαδή των ορμονών και ιδιαίτερα των οιστρογόνων. Όταν οι ορμόνες αυτές αυξάνονται κατά την εγκυμοσύνη, ερεθίζουν τους υποδοχείς του εμετού στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Σιγά σιγά όμως οι υποδοχείς αυτοί «συνηθίζουν» τον συνεχή ερεθισμό από τις ορμόνες και παύουν να αντιδρούν έντονα. Έτσι, οι αναγούλες μετά τη 12η εβδομάδα σταδιακά υποχωρούν. Επιπλέον, είναι το πιο φανερό σημάδι της δυσκολίας που αντιμετωπίζει ο οργανισμός της μητέρας να «υποδεχτεί» την εγκατάσταση του ωαρίου και την ανάπτυξη του πλακούντα. Στο σώμα της μητέρας ξεκινά μια πραγματική διαδικασία ανοσοποιητικής άμυνας που αλλοιώνει το μεταβολισμό των τροφών και προκαλεί μεγαλύτερη έκκριση γαστρικών υγρών. Αυτή η ευαισθησία, που είναι ακόμη πιο έντονη το πρωί και καμιά φορά το απόγευμα, όταν το στομάχι είναι άδειο και το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα είναι πιο χαμηλό, προκαλεί την αίσθηση του ιλίγγου, της ξαφνικής αδιαθεσίας που συχνά καταλήγει σε εμετό. Αντίθετα, η τάση για εμετό οφείλεται στην αύξηση του όγκου της κοιλιάς, η οποία ασκεί μεγάλη πίεση στο εσωτερικό και εμποδίζει τη φυσιολογική εκροή της τροφής από το στομάχι στο δωδεκαδάκτυλο, ωθώντας την προς τον οισοφάγο. Στη βάση του οργάνου αυτού υπάρχει ένας σφιγκτήρας του οποίου σκοπός είναι να παρεμποδίζει την άνοδο των τροφών. Η συνεχής όμως πίεση στη διάρκεια της εγκυμοσύνης καμιά φορά επηρεάζει τη λειτουργία του σφιγκτήρα, ο οποίος καταλήγει να μην κλείνει πια τόσο ερμητικά και η τάση για εμετό να συνεχίζεται για κάποιο διάστημα και μετά το τέλος της εγκυμοσύνης.

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της ναυτίας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι η αλλαγή των περισσότερων συνηθειών της γυναίκας. Για παράδειγμα:

– Πολλά μικρά γεύματα: Προτιμήστε τα μικρά και ελαφριά γεύματα σε συγκεκριμένες ώρες, καθώς είναι προτιμότερα από το να τρώτε ένα μεγάλο και βαρύ γεύμα. Προσπαθήστε να αποφεύγετε την παράλληλη κατανάλωση στερεάς τροφής και υγρών. Ένα διάστημα μισής ώρας μεταξύ της κατανάλωσης στερεών και υγρών θα ήταν ευεργετικό για την καταπολέμηση της ναυτίας.

– Αποφύγετε τις έντονες μυρωδιές: Δεν υπάρχει λόγος να προκαλείτε την τύχη σας εκθέτοντας τον εαυτό σας σε γεύσεις και οσμές που σας προκαλούν ναυτία. Για όσο καιρό λοιπόν χρειαστεί μη μαγειρεύετε φαγητά που σας ανακατεύουν. Μπορεί ακόμη και να απαρνηθείτε το αγαπημένο σας άρωμα. Η μύτη σας θα ορίζει τι θα ανέχεστε και τι όχι.

– Μείνετε μακριά από τον καπνό: Να αποφεύγετε τους χώρους που έχουν καπνό όσο το δυνατόν περισσότερο – είναι ένας από τους πιο σοβαρούς ενόχους για τις ναυτίες.

– Μυρίστε λεμόνια: Η μυρωδιά του κομμένου λεμονιού μπορεί να μειώσει τη ναυτία. Προσθέστε μερικές φέτες λεμονιού στο παγωμένο τσάι ή στο νερό σας.

– Χαλαρό ξεκίνημα: Μισή ώρα περίπου πριν σηκωθείτε από το κρεβάτι καταναλώστε μικρή ποσότητα στερεάς τροφής. Μη σηκώνεστε ποτέ από το κρεβάτι χωρίς να έχετε πιει και φάει κάτι πρώτα, όπως, για παράδειγμα, μια φρυγανιά, σκέτα κορν φλέικς ή μια μπανάνα. Πρέπει ακόμα να προσπαθείτε να σηκώνεστε από το κρεβάτι αργά και να αποφεύγετε τις βιαστικές κινήσεις.

– Μειώστε τα λιπαρά: Προτιμήστε την κατανάλωση τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και κάλιο και παράλληλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος. Οι λιπαρές τροφές μπορεί να χειροτερέψουν τη ναυτία. Αν κάνετε πολλούς εμετούς, δοκιμάστε τα ισοτονικά ροφήματα που καταναλώνουν οι αθλητές και που περιέχουν γλυκόζη, αλάτι και κάλιο, για να αναπληρώσετε τους χαμένους ηλεκτρολύτες.

– Εναλλακτικές θεραπείες: Δοκιμάστε το ειδικό βραχιόλι κατά της ναυτίας που θα βρείτε στα φαρμακεία. Αυτή η απλή συσκευή, η οποία δημιουργήθηκε για να καταπολεμήσει τη ναυτία στη θάλασσα, έχει βοηθήσει πολλές έγκυες γυναίκες να αντιμετωπίσουν τη ναυτία τους. Ασκεί πίεση σε συγκεκριμένο σημείο, στο εσωτερικό του καρπού, το οποίο θεωρείται ότι ανακουφίζει το αναστατωμένο στομάχι.

– Ζητήστε βοήθεια: Μην υποφέρετε σιωπηλά. Αν τίποτα από τα παραπάνω δεν σας ανακουφίζει, συμβουλευτείτε το γυναικολόγο σας για να σας χορηγήσει μια ιατρική αγωγή η οποία θα είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης σας. Αν η κατάστασή σας είναι σοβαρή, καταφύγετε σε πιο δραστικά μέτρα, πάντα με την καθοδήγηση του γιατρού σας.

Με τη συνεργασία της Ιωάννας Τσιαούση (μαιευτήρας – γυναικολόγος).