Δεν έχει σημασία εάν είναι 18 μηνών ή 4 ετών. Όταν έρθει η ώρα για καπρίτσια, το μικρό γίνεται αγνώριστο. Εσείς βιάζεστε, αλλά εκείνο δεν ακούει τίποτα και επιμένει να κάνει του κεφαλιού του. Σας φέρνει σε δύσκολη θέση μπροστά στους άλλους με αδιάκοπες ιδιοτροπίες. Κι εσείς νιώθετε ότι η υπομονή σας έχει φτάσει στα όριά της. Απαντήστε στις ερωτήσεις του τεστ και διαβάστε τις συμβουλές της ειδικού. Θα δείτε ότι αλλάζοντας στρατηγική, όχι μόνο θα αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά τα πείσματά του, αλλά θα θέσετε και τις βάσεις μιας σωστής αγωγής. 1. Ζητάτε από το μικρό να μαζέψει τα παιγνίδια του. Εκείνο αρνείται. Του το ζητάτε άλλη μια φορά υπομονετικά κι εκείνο αντιδράει άσχημα ουρλιάζοντας. Εσείς… α. Του δίνετε ένα χρονικό περιθώριο εντός του οποίου τα παιγνίδια πρέπει να έχουν μαζευτεί. β. Δεν επιμένετε. Είναι μια από εκείνες τις μέρες που τα νεύρα σας έχουν δοκιμαστεί ήδη αρκετά. γ. Ουρλιάζετε κι εσείς με τη σειρά σας. δ. Το τιμωρείτε, τραβώντας το μακριά από τα παιγνίδια του. ε. Βάζετε εσείς στο μπαούλο των παιγνιδιών ένα αυτοκινητάκι και ένα κύβο, παρακινώντας το να κάνει το ίδιο. 2. Έχετε ραντεβού με τον παιδίατρο και έχετε ήδη αργήσει δέκα λεπτά. Το μικρό επιμένει να κουμπώσει μόνο του το πανωφόρι του. Εσείς… α. Σπρώχνετε απότομα τα χεράκια του από τα κουμπιά. Δεν είναι ώρα για πειραματισμούς. β. Δείχνετε συγκαταβατικότητα. Τώρα ξέρετε ότι θα αργήσετε τουλάχιστον είκοσι λεπτά, αλλά το προτιμάτε από το να υποστείτε την οργή του. γ. Του αποσπάτε την προσοχή λέγοντάς του μια ιστοριούλα και στο μεταξύ το κουμπώνετε. δ. Το απειλείτε ότι αν αργήσει λίγο ακόμη δεν θα ξαναδεί την αγαπημένη του εκπομπή.   3. Είναι η τρίτη νύχτα στη σειρά που έρχεται στο κρεβάτι σας. Εσείς… α. Το στέλνετε αποφασιστικά στο δωμάτιό του. Είναι μια κακιά συνήθεια που δεν θέλετε να την καλλιεργήσετε. β. Του λέτε να γυρίσει στο δωμάτιό του. Αλλά όταν εκείνο ξαναγυρίζει στο κρεβάτι σας κλαίγοντας, του επιτρέπετε να μείνει. γ. Πηγαίνετε μαζί του στο δωμάτιό του, το πείθετε να ξαπλώσει στο κρεβάτι του και μένετε μαζί του μέχρι να ησυχάσει. δ. Του λέτε ότι μπορεί να μείνει, αλλά μόνο για λίγο. 4. Εδώ και λίγο καιρό, όποτε του ζητάτε κάτι, κλαψουρίζει. Εσείς… α. Το αγνοείτε κάνοντας ότι δεν το ακούτε. β. Χάνετε την υπομονή σας και του λέτε να σταματήσει το κλαψούρισμα, γιατί δεν κάνει και τίποτε άλλο. γ. Του ξεκαθαρίζετε ότι θα το συζητήσετε μόνο όταν σταματήσει το κλαψούρισμα και αρχίσει να μιλά όπως πρέπει. 5. Το παιδί σας σπρώχνει το φίλο του και του παίρνει το αυτοκινητάκι με το οποίο παίζουν. Εσείς… α. Επεμβαίνετε όταν δεν τα βρουν μεταξύ τους, παίρνετε το αυτοκινητάκι και το δίνετε στο άλλο παιδί, γιατί δεν θέλετε το παιδί σας να τα θέλει όλα δικά του. β. Του δίνετε μια στον ποπό και του λέτε ότι πρέπει να μοιράζεται τα πράγματά του. γ. Του λέτε ότι πρέπει να ζητήσει συγνώμη και το προειδοποιείτε ότι εάν δεν μάθει να μοιράζεται τα παιγνίδια του, θα τα πάρετε και θα τα φυλάξετε. 6. Το μικρό θύμωσε γιατί δεν του φτιάξατε  μακαρόνια που είναι  το αγαπημένο του φαγητό ούτε τα βάλατε στο πιάτο, εκείνο με τον Μίκυ. Διαμαρτύρεται, σπρώχνει το πιάτο, το αναποδογυρίζει πάνω στο τραπέζι και κουβαριάζεται στο πάτωμα με το κεφάλι μέσα στα γόνατα. Εσείς… α. Του λέτε να πάει στο δωμάτιό του και να μην γυρίσει μέχρι να ηρεμήσει. β. Το μαλώνετε και του λέτε ότι το φαγητό δεν είναι για πέταμα και δεν θα του δώσετε άλλο. γ. Του λέτε ότι θα του μιλήσετε μόνο όταν ηρεμήσει. Το αφήνετε να βράζει στο ζουμί του και ασχολείστε με τις δουλειές σας. 7. Όταν πηγαίνετε για ψώνια απαιτεί πάντα ένα καινούργιο παιγνιδάκι. Εσείς… α. Του λέτε ότι αποκλείεται. Έχει ήδη πολλά, ενώ υπάρχουν φτωχά παιδάκια που δεν έχουν ούτε να φάνε. β. Του λέτε αυστηρά να το ξαναβάλει αμέσως πίσω, γιατί δεν μπορείτε να πετάτε λεφτά για παιγνίδια. γ. Υποχωρείτε γιατί αντιλαμβάνεστε ότι σας κοιτάζουν όλοι και σκέφτεστε ότι στο σπίτι θα του τα ψάλλετε. δ. Έχετε κάνει συμφωνία μαζί του πριν φύγετε από το σπίτι ότι μπορεί να ζητήσει μόνο ένα περιοδικό ή μια γκοφρέτα με δώρο-έκπληξη. Και του θυμίζετε ότι πρέπει να τηρήσει τη συμφωνία. Ας σχολιάσουμε τις απαντήσεις σας… 1ο καπρίτσιο α. Δώστε του λίγο χρόνο για να τελειώσει το παιγνίδι του. Μην του συμπεριφέρεστε σαν να ήταν στρατιωτάκι που πετάγεται σαν ελατήριο στην πρώτη σας εντολή. Ούτε βέβαια να το αφήνετε επ’ άπειρον να παίζει. Θυμηθείτε ότι το μικρό παιδί δεν μπορεί να εκτιμήσει το χρόνο. β. Με αυτό τον τρόπο, απλώς παρατείνετε το πρόβλημα. Καλύτερα να το βοηθήσετε να μάθει από νωρίς (ξεκινώντας από τα δυο – τρία του χρόνια) κάθε φορά να τακτοποιεί τα παιγνίδια του, στη αρχή τουλάχιστον  με τη βοήθεια σας. γ. Όταν χάνετε την ηρεμία σας και φωνάζετε  απλώς ξεκινάτε έναν άσκοπο και κουραστικό αγώνα. Δεν επιβάλλεστε με τη φωνή αντίθετα μπορεί να το κάνετε να πεισμώσει περισσότερο. δ. Εάν το τραβήξετε απότομα  από τα παιγνίδια του δεν πετυχαίνετε το στόχο. Το παιχνίδι τέλειωσε βίαια αλλά δεν θα μπορέσει να τακτοποιήσει τα παιχνίδια του.  ε. Είναι ο πιο σωστός δρόμος. Βοηθώντας το, του δίνετε να καταλάβει ότι η τακτοποίηση δεν είναι τιμωρία ούτε επιβολή, είναι απλώς μια υποχρέωση που πρέπει να εκπληρωθεί. 2ο καπρίτσιο α. Δεν είναι καπρίτσιο. Το παιδί δεν έχει τους δικούς μας ρυθμούς και δεν τους καταλαβαίνει. Η επιθυμία του να δοκιμάζει νέα πράγματα δεν είναι μόνο φυσιολογική, είναι θεμιτή. β. Η απαραίτητη συγκατάβαση που δείχνετε επειδή  δεν αντέχετε το θυμό του γίνεται αντιληπτή από το παιδί που αισθάνεται ότι καταφέρνει να περνά τα θέλω του. Δυστυχώς με αυτό τον τρόπο φαίνεται ότι αδυνατείτε να περάσετε το μήνυμα σας  στο παιδί. γ. Όταν βιάζεστε και πρέπει να κάνετε κάποια δουλειά, ο πιο ανώδυνος και συνάμα απλός τρόπος είναι αυτός. Κυρίως με τα πιο μικρά,  η απόσπαση της προσοχής σε κάτι άλλο φαίνεται συχνά η  αποτελεσματικότερη λύση. δ. Μια τέτοιου είδους απειλή δεν έχει κανένα νόημα. Το μικρό δεν θεωρεί κακό αυτό που κάνει, δεν κάνει πείσματα. Αντιθέτως, πιστεύει ότι κάνει κάτι καλό. 3ο καπρίτσιο α. Καλό είναι να κοιμάται στο δωμάτιό του, αλλά ένα φοβισμένο πιτσιρίκι δύσκολα θα δεχτεί να γυρίσει μόνο του στο κρεβατάκι του. Θα μείνει εκεί και θα κλαίει. β. Το μήνυμα είναι αντιφατικό και μειώνει την αξιοπιστία και το κύρος σας. Μπορεί να ενδώσετε λόγω κούρασης, αλλά φροντίστε να γίνεται σπάνια. γ. Είναι αναμφισβήτητα η ιδανική λύση. Το μικρό ησυχάζει με την παρουσία σας και ξανακοιμάται στο κρεβατάκι του. Θα σας κοστίσει λίγη ώρα ύπνου, αλλά το παιδί θα νιώσει ασφαλές και το πρόβλημα θα λυθεί πολύ πιο γρήγορα. δ. Σε αυτή την περίπτωση, το μικρό μπορεί να σας εξηγήσει το πρόβλημά του, εάν φοβάται, εάν νιώθει άσχημα ή εάν είδε κάποιο κακό όνειρο. Αφού ηρεμήσει θα του εξηγήσετε ότι δεν μπορείτε να μείνετε όλοι μαζί στο ίδιο κρεβάτι μέχρι το πρωί και θα το πάρετε στο δωμάτιό του. 4ο καπρίτσιο α. Αγνοώντας το απλά χωρίς να του εξηγείτε , δεν το βοηθάτε να καταλάβει ότι δεν είναι αυτός ο σωστός τρόπος να ζητάει κάτι.. Είναι χαρακτηριστικό των παιδιών, όταν θέλουν κάτι πολύ, να το ζητούν συνεχώς. β. Είναι η κλασική αντίδραση της εξαντλημένης μαμάς. Καλύτερα, όμως, να αποδραματοποιήστε την κατάσταση και να το ρωτήσετε γιατί μιλάει έτσι, αφού δεν υπάρχει λόγος. γ. Είναι η καλύτερη μέθοδος για να σταματήσει τη συνήθεια να κλαψουρίζει, όταν θέλει να πετύχει κάτι. Θα καταλάβει ότι, εάν συνεχίσει έτσι, δεν θα περάσει ποτέ το δικό του. 5ο καπρίτσιο α. Είναι σωστή αντίδραση σε γενικές γραμμές , ωστόσο είναι απαραίτητο να πείτε στο παιδί σας ότι ο φίλος του ήθελε να παίξει λίγο με το παιχνιδάκι του και θα του το επιστρέψει  και απευθυνόμενη και στο άλλο παιδάκι πείτε του να παίξει λίγο με το συγκεκριμένο παιχνίδι και να το επιστρέψει. Είναι σημαντικό  το παιδί σταδιακά να καταλάβει ότι πρέπει να μάθει να μοιράζεται τα παιχνίδια του και να τα δανείζει στο φίλο του για να παίξουν. Στη συνέχεια εξηγήστε του ότι και το άλλο παιδάκι έχει δικαίωμα να παίξει. β. Ένα χτύπημα τον ποπό με ή χωρίς εξηγήσεις δεν γίνεται αντιληπτό από το μικρό, δεν έχει καμιά εκπαιδευτική αξία , αντίθετα του περνάτε το νόμο του ισχυρού και επομένως πρέπει να αποφεύγεται. γ. Το να μάθει να ζητά συγνώμη,  ιδίως εάν είναι τριών-τεσσάρων ετών, είναι σημαντικό,. Ωστόσο, το να του πάρετε το παιγνίδι είναι λάθος. Έτσι τιμωρείτε και το άλλο παιδάκι που δεν φταίει σε τίποτα. 6ο καπρίτσιο α. Εάν το παιδί είναι πολύ μικρό (κάτω από τρία) δεν έχει νόημα να το στείλετε στο δωμάτιό του για τιμωρία. Δεν θα το καταλάβει. Εάν είναι μεγαλύτερο, συνειδητοποιήστε ότι του συμπεριφέρεστε σαν να ήταν πολύ μεγάλο. Είναι μια υπερβολική αντίδραση εκ μέρους σας. β. Πρώτα από όλα πρέπει να του ξεκαθαρίστε με σταθερότητα και αποφασιστικότητα ότι αυτό είναι το φαγητό της οικογένειας για τη συγκεκριμένη μέρα. .. Εξηγήστε του ότι έχει δικαίωμα να προτιμάει ένα φαγητό και ότι προσπαθείτε να φτιάχνετε αυτά που του αρέσουν  αλλά πρέπει να δοκιμάζει και άλλες γεύσεις. Προτρέψτε το να καθαρίσετε μαζί. γ. Και σε αυτή την περίπτωση, το μικρό δεν θα καταλάβει τι κακό έκανε αν δεν του εξηγήσετε με σαφή τρόπο.   7ο καπρίτσιο α. Δεν θα μεταπείσετε ένα παιδί που δεν έχει κλείσει τα πέντε μιλώντας του για τη φτώχεια. Δεν ξέρει περί τίνος πρόκειται και επομένως δεν θα ακούσει. β. Και η έννοια των χρημάτων είναι αφηρημένη και απέχει πολύ ακόμη από τα βιώματά του. Για εκείνο ένα ή χίλια ευρώ είναι ένα και το αυτό. γ. Η ενδοτικότητα κρύβει κινδύνους. Στις δύσκολες στιγμές είναι σημαντικό να διατηρείτε την ηρεμία σας και να έχετε αποφασιστική στάση όταν του εξηγείτε τι μπορείτε να του αγοράσετε.  δ. Είναι αναμφίβολα η καλύτερη λύση. Εάν το μικρό είναι προετοιμασμένο, εάν έχει δεσμευτεί (τα μικρά λατρεύουν τις συμφωνίες), θα του είναι πιο εύκολο να συμπεριφερθεί όπως θέλετε.  Με την συνεργασία της κας Αλεξάνδρας Καππάτου (Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος-συγγραφέας) www.akappatou.gr