Δωρεά ωαρίων: Τι είναι, πως γίνεται και ποιες γυναίκες αφορά

Μεγάλος λόγος γίνεται τον τελευταίο καιρό για τη δωρεά ωαρίων. Όμως τι ακριβώς περιλαμβάνει αυτό; Όταν αναφερόμαστε στη δωρεά ωαρίων εννοούμε τη διαδικασία κατά την οποία κάποια γυναίκα δωρίζει τα ωάριά της σε κάποια άλλη για λόγους επιβοηθούμενης αναπαραγωγής. Αυτή η διαδικασία αφορά κυρίως σε υπογόνιμα ζευγάρια τα οποία έχουν εξαντλήσει κάθε άλλου τύπου θεραπεία υπογονιμότητας χωρίς καμία επιτυχία. Η ανάγκη για δωρεά ωαρίων μπορεί να προκύψει από διάφορους λόγους όπως η χαμηλή γονιμότητα, προβλήματα υγείας, γενετικά προβλήματα, πρόωρη εμμηνόπαυση ή και βλάβη των οργάνων αναπαραγωγής.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι γυναίκες αποφασίζουν να δωρίσουν τα ωάριά τους. Στην ελληνική κοινωνία οι γυναίκες αποφασίζουν να δωρίσουν τα ωάριά τους είτε λόγω του οικονομικού οφέλους, είτε για συναισθηματικούς λόγους, καθώς θέλουν να βοηθήσουν ζευγάρια τα οποία αντιμετωπίζουν πρόβλημα γονιμότητας. Βάση νόμου, η δότρια είναι εντελώς ανώνυμη και απαγορεύεται η δωρεά σε γνωστά πρόσωπα.

Η απόφαση μιας γυναίκας να λάβει «ξένα» ωάρια είναι σαφώς πολύ δύσκολη. Αφενός η λήπτρια σκέφτεται ότι το παιδί δε θα είναι γενετικά δικό της και συνεπώς δε θα της μοιάζει και αφετέρου ανησυχεί για την προέλευση των ωαρίων, δηλαδή από το ποια γυναίκα θα προέλθουν (π.χ. είναι υγιής, είναι μορφωμένη, είναι χρήστης ουσιών, είναι ομογενής;). Παρόλα αυτά όλες οι δότριες περνάνε από σειρά εξετάσεων για να διαπιστωθεί ότι είναι υγιείς και κατάλληλες να δωρίσουν. Επίσης, εφόσον το έμβρυο μεταφέρεται στη λήπτρια, αναπτύσσεται και αιματώνεται από αυτή. Άρα, η γυναίκα φέρνει στον κόσμο ένα παιδί το οποίο έχει γεννηθεί χάρη σε αυτή και παράλληλα μοιάζει στο σύζυγό της. Η διαμόρφωση της προσωπικότητάς του είναι στο χέρι της.

Είναι αναγκαίο να υπάρχει προσεκτικός συντονισμός κατά τη διαδικασία δωρεάς ωαρίων. Τόσο η λήπτρια όσο και η δότρια παίρνουν ορμόνες για να συγχρονιστούν οι κύκλοι τους. Αυτό σημαίνει ότι η δότρια θα έχει ωορρηξία όταν η λήπτρια θα είναι έτοιμη να λάβει και να υποστηρίξει την εμφύτευση του εμβρύου. Όταν τα ωοθυλάκια έχουν φτάσει στο επιθυμητό μέγεθος και οι ορμόνες είναι στα κατάλληλα επίπεδα, ο γυναικολόγος εντοπίζει τα ωοθυλάκια με την καθοδήγηση υπερηχογραφήματος και συλλέγει το υγρό με μια βελόνα. Ο εμβρυολόγος εξετάζει το υγρό στο μικροσκόπιο, εντοπίζει τα ωάρια και τελικά τα γονιμοποιεί με το σπέρμα του συζύγου της λήπτριας. Μετά από δύο έως πέντε ημέρες, τα γονιμοποιημένα ωάρια θα φτάσουν στο επιθυμητό στάδιο. Ο εμβρυολόγος επιλέγει ένα ή δύο έμβρυα, τα οποία μεταφέρονται με τη βοήθεια καθετήρα στη μήτρα της λήπτριας. Αν η διαδικασία είναι επιτυχής, τότε τουλάχιστον ένα από τα έμβρυα θα «κολλήσει» στα τοιχώματα της μήτρας και θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Η λήπτρια θα πρέπει να κάνει τεστ εγκυμοσύνης περίπου 2 εβδομάδες μετά την εμβρυομεταφορά.

Για να γίνει κάποια γυναίκα δότρια ωαρίων, πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις. Αυτές είναι:

∙      Η ηλικία της γυναίκας να μην υπερβαίνει κάποιο συγκεκριμένο όριο

∙      Τα αποτελέσματα όλων των εξετάσεων που θα υποβληθεί η δότρια να είναι φυσιολογικά

∙      Η δότρια πρέπει να παρέχει γραπτή συναίνεση ότι επιτρέπει τη χρήση των ωαρίων της για θεραπεία υπογονιμότητας τρίτων προσώπων

Η διαδικασία της δωρεάς ωαρίων δεν έχει καμία παρενέργεια για τη λήπτρια.

Όσον αφορά τη δότρια, η διαδικασία είναι σχετικά απλή και η πλειονότητα των επιπλοκών που υπάρχει πιθανότητα να προκύψουν είναι μικρής διάρκειας και σημαντικότητας. Παρόλα αυτά, η απόφαση μιας γυναίκας να γίνει δότρια ωαρίων θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Η δωρεά ωαρίων απαιτεί δέσμευση από τη δότρια ότι θα υποβληθεί σε εγχείρηση και θα συμφωνήσει να λάβει ορμονική θεραπεία. Περίπου 1 στις 10 γυναίκες που λαμβάνουν ενέσιμης μορφής φάρμακα γονιμότητας βιώνουν σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών. Αυτό το σύνδρομο προκαλέι πρήξιμο των ωοθηκών και πόνο. Επιπλέον, το χειρουργείο για τη συλλογή των ωαρίων μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε επιπλοκές, όπως αιμορραγία, μόλυνση κτλ.

Επιπροσθέτως, θα πρέπει κανείς να σκεφτεί τις συναισθηματικές και ψυχολογικές παρενέργειες που μπορεί να επέλθουν μετά τη δωρεά. Πολλές γυναίκες αναφέρουν ότι ανησυχούν για τα ωάριά τους και για το παιδί που θα γεννηθεί από αυτά, καθώς θα είναι το δικό τους γενετικό παιδί. Όμως, υπάρχουν και δότριες που αναφέρουν θετικά συναισθήματα καθώς αισθάνονται περηφάνια που μπόρεσαν να βοηθήσουν υπογόνιμα ζευγάρια.

Πριν να πάρει κανείς την απόφαση να δωρίσει τα ωάριά του θα πρέπει να το συζητήσει με την οικογένειά του και να ζητήσει συμβουλές από άλλες γυναίκες οι οποίες ήταν δότριες στο παρελθόν. Δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση μια γυναίκα να γίνει δότρια αν υπάρχει η οποιαδήποτε αμφιβολία.

Με την συνεργασία της κας Μαρίας Μπαντή (Εμβρυολόγος)