Η ελαστική διάθεση με την οποία μια νέα μαμά αντιμετωπίζει το μωρό της…  «έλα δεν καταλαβαίνει…» πολλές φορές είναι λάθος. Ένα μωρό που καταφέρνει να επιβληθεί σε κάθε περίπτωση στους ενήλικες θα εξελιχθεί σε ένα εγωκεντρικό νήπιο. Γι’ αυτό και εμείς από νωρίς οφείλουμε να του διδάξουμε τον αυτοέλεγχο. Και καθώς η εκμάθηση του αυτοελέγχου είναι μια μακροχρόνια διαδικασία, είναι σκόπιμο να ξεκινήσουμε νωρίς. Αν δε μάθει να ακολουθεί τουλάχιστον μερικούς κανόνες τώρα, θα είναι δυσκολότερο γι’ αυτό να τα καταφέρει αργότερα.   Γιατί τα μωρά κάνουν αταξίες; Τα μωρά δεν έχουν την αίσθηση του τι είναι σωστό και τι λάθος, γι’ αυτό και δεν συμπεριφέρονται άσχημα επειδή το θέλουν ή επειδή είναι πεισματάρικα. Τις πιο πολλές φορές οι αταξίες  οφείλονται στην επιθυμία τους να μάθουν μέσω του πειραματισμού. Για παράδειγμα αν γυρίσουν ανάποδα το μπιμπερό τους το κάνουν για να δουν τι θα συμβεί. Τα παιδιά (όπως και οι ενήλικες όταν δεν γνωρίζουν κάτι) ελέγχουν συνεχώς τη σχέση ανάμεσα σε αιτία και αποτέλεσμα. Ένας ακόμη λόγος για την ανυπακοή τους είναι ότι συχνά αφαιρούνται. Ένα μωρό μπορεί να αρνηθεί να πιει το γάλα του όχι επειδή δεν πεινάει αλλά απλώς επειδή είναι απασχολημένο με το  μόμπιλε του. Τέλος η ανυπακοή του μπορεί να οφείλεται στο ότι είναι παρορμητικό. Όσες φορές λοιπόν κι αν του πείτε να μη ρίχνει την πιπίλα του κάτω, εκείνο θα το κάνει απλώς επειδή δε μπορεί να συγκρατήσει την τάση του να το κάνει. Και γιατί θυμώνουν; Ακόμη και το πιο φρόνιμο μωρό ενδέχεται να έχει ξεσπάσματα κατά διαστήματα. Η οργή που εκφράζουν οφείλεται στο γεγονός ότι μπορούν να καταλάβουν πολύ περισσότερα από αυτά που είναι σε θέση να εκφράσουν με λέξεις. Η αδυναμία τους επομένως να εκφράσουν αυτά που σκέφτονται και αισθάνονται είναι που τους οδηγεί σε ένα έντονο αίσθημα απογοήτευσης και κατ’ επέκταση σε ένα ξέσπασμα οργής. Βάλτε κανόνες Σε γενικές γραμμές η εκπαίδευση ενός βρέφους διαφέρει πολύ από αυτήν ενός νηπίου μια που το πρώτο αφομοιώνει πιο δύσκολα οποιαδήποτε πληροφορία. Στην αρχή, επικεντρωθείτε στην επιβολή κανόνων που αφορούν στην ασφάλειά του καθώς και σε συμβουλές που θα το αποτρέψουν από το κάνουν κακό στους άλλους (να κτυπήσει, να δαγκώσει ή να κλωτσήσει). Με την πάροδο του χρόνου, μπορείτε να εισάγετε σταδιακά περισσότερους κανόνες που θα το βοηθήσουν να συμπεριφέρεται πιο πολιτισμένα. Εννοείται πως η σωματική τιμωρία είναι εντελώς απαγορευτική μια που αφ’ ενός μαθαίνει το παιδί πως δεν είναι κακό να κτυπάει, αφ’ ετέρου μπορεί να του προκαλέσει θυμό και να θελήσει να φερθεί εκδικητικά.   Μειώστε τους πειρασμούς Παρατηρώντας το αεικίνητο μωρό σας έχετε ήδη καταλάβει ότι σκοπός του είναι να περιεργαστεί και να εξερευνήσει οτιδήποτε βρίσκεται γύρω του. Τα μικρά παιδιά είναι περίεργα από τη φύση τους, γι’ αυτό είναι καλό να προσπαθείτε όσο μπορείτε να διατηρείτε τους χώρους όπου κινείται ασφαλείς και χωρίς επικίνδυνα αντικείμενα. Οι ηλεκτρικές συσκευές θα πρέπει να τοποθετούνται σε σημείο όπου το παιδί δεν μπορεί να τις φτάσει και τα πολύ μικρά αντικείμενα θα πρέπει να απομακρύνονται από το χώρο όπου παίζει το παιδί γιατί είναι πολύ πιθανό ότι θα προσπαθήσει να τα βάλει στο στόμα του. Είναι μάταιο να μαλώνουμε ένα μωρό που επιχείρησε να καταπιεί ένα κουμπί ή ένα δαχτυλίδι από τη στιγμή που εμείς είχαμε αφήσει αυτό το αντικείμενο σε προσιτό σημείο. Αποσπάστε του την προσοχή Αν το μωρό σας μπουσουλώντας κατευθύνεται με γρήγορους ρυθμούς προς τη σκάλα ή πλησιάζει ένα επικίνδυνο αντικείμενο όπως ένα οικιακό σκεύος που καίει, πείτε του με ηρεμία «όχι» και είτε απομακρύνετε το από το σημείο αυτό είτε αποσπάστε του την προσοχή με κάποιο άλλο παιχνίδι ή δραστηριότητα. Το καλό με τα μωρά ή τα παιδιά προνηπιακής ηλικίας είναι ότι ξεχνούν γρήγορα αυτό που είχαν κατά νου και πολύ γρήγορα καταπιάνονται με κάτι άλλο. Πώς να το πείσω να πειθαρχήσει Αν το μωρό δείχνει θυμωμένο και εσείς δε μπορείτε να δικαιολογήσετε τους λόγους απλώς αφήστε το ήσυχο και κυρίως  μην του βάλετε τις φωνές. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσετε τα ξεσπάσματα οργής του είναι να τα αγνοήσετε. Μην το προστατεύετε από τις συνέπειες των πράξεών του. Αν πετάει εσκεμμένα το μπισκότο του στο πάτωμα, αποφύγετε να του δώσετε κι άλλο μπισκότο. Βεβαιωθείτε ότι όλοι οι ενήλικες στο σπίτι και όλα τα άτομα που φροντίζουν το παιδί σας συμφωνούν και κατανοούν τους κανόνες πειθαρχίας για το παιδί σας. Αν οι κανόνες διαφέρουν από άτομο σε άτομο, τότε θα δημιουργηθεί σύγχυση στο παιδί. Όταν επιλέγετε παιχνίδια για το παιδί σας ή όταν το βλέπετε να δοκιμάζει μια δραστηριότητα μόνο του, φροντίστε να είναι πράγματα κατάλληλα για την ηλικία του, ώστε να αποφύγετε το ενδεχόμενο να νιώσει απογοήτευση αν δεν τα καταφέρει. Είναι καλύτερο τα μικρά παιδιά να ξεκινούν με απλά παιχνίδια και δραστηριότητες και σταδιακά να προχωρούν σε κάτι δυσκολότερο. Πρέπει να αντιλαμβάνεστε τα όρια του παιδιού σας. Αν βλέπετε ότι το παιδί είναι κουρασμένο και ότι θέλει να κοιμηθεί για λίγο, δεν υπάρχει λόγος να το πιέσετε να σας ακολουθήσει στα μαγαζιά για τα ψώνια της ημέρας ή σε κάποια άλλη υποχρέωση που έχετε. Εάν το πιέζετε την ώρα που είναι κουρασμένο ή πεινάει, είναι πολύ πιθανό ότι θα το ωθήσετε σε μια ακόμη οργισμένη συμπεριφορά.

Με την συνεργασία της Βασιλικής Τσάτσου, ψυχολόγος MSC στην ψυχική υγεία παιδιού και εφήβου