«Τσαούσα ήσουν από τα γεννοφάσκια σου ακόμα»! Πού να ‘ξερε τότε η γιαγιά μου πως η τόσο απλοϊκή και λαϊκή σοφία της θα συναντούσε περίτρανα σήμερα τα αποτελέσματα της παιδοψυχολογίας και των επιστημονικών ερευνών που συμφωνούν σε αυτό ακριβώς. Και δεν εννοώ φυσικά στο ότι ήμουν πράγματι….τσαούσα από τα γεννοφάσκια μου, αλλά στο ότι η προσωπικότητα έρχεται εκ γενετής. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο ή υπερβολικό, μαζί με το πρώτο κλάμα του μωρού, την πρώτη του ανάσα έρχεται και η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας του. Κι όσο κι αν μπορεί να μην το καταλάβουμε από την πρώτη κιόλας στιγμή, πολύ σύντομα η έκφραση του βασικού χαρακτήρα του μωρού μας θα κάνει… είτε δυναμικά, είτε αθόρυβα, είτε γκρινιάρικα, είτε χαμογελαστά, την..μεγαλόπρεπη εμφάνισή της!
Το σίγουρο είναι πως κάθε μωρό είναι μοναδικό, ξεχωριστό και διαφορετικό, ωστόσο υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι χαρακτήρων:
Το καλόβολο μωρό
Μουρμουρίζει κεφάτα όταν ξυπνάει το πρωί, χαμογελάει στη γειτόνισσα όταν την βλέπει στο δρόμο και δεν φέρνει αντιρρήσεις, όταν η μαμά το αφήνει στη φίλη της για να μπορέσει να πάει για ψώνια. Λατρεύει τις αλλαγές: σήμερα απολαμβάνει το μπουσούλισμα και αύριο την επίσκεψη στη γιαγιά.
* Τα καλόβολα μωρά χαίρονται με τις αλλαγές. Επίσης είναι εύκολο να τα καταλάβεις. Γυρίζουν το κεφάλι από την άλλη, όταν χορτάσουν, ζητάνε από τους γονείς τους να παίξουν μαζί τους με χαμόγελα και βγάζοντας πιεστικούς ήχους και δείχνουν ξεκάθαρα – τρίβοντας ίσως τα μάτια τους, με χασμουρητά και κλαψουρίσματα -, ότι κουράστηκαν. Ακολουθήστε κάθε φορά αυτό που σας ζητά το παιδί.
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν:
Ο «χορτάτος»
…είναι δεκτικός και τον διασκεδάζουν τα καινούργια πράγματα και προσπαθεί να απασχοληθεί μόνος του
Ο ήρεμος
…κάνει πάντα αυτό που είναι καλό γι’ αυτόν. Κι όταν είναι κουρασμένος, απλώς κοιμάται. Ο κατεξοχήν εύκολος χαρακτήρας!
Το δύσκολο μωρό Πολύ δύσκολα ικανοποιείται. Έχει συχνά μια κάθετη ρυτίδα ανάμεσα στα φρύδια και παρατηρεί τον κόσμο με κριτικό βλέμμα. Το ξένο περιβάλλον και οι άγνωστοι άνθρωποι δεν του αρέσουν. Μερικές φορές ησυχάζει πολύ δύσκολα και κατά προτίμηση περνάει τις μέρες (και τις νύχτες) στην αγκαλιά της μαμάς.
* Τα δύσκολα μωρά αισθάνονται πιο άνετα όταν η μέρα τους έχει μια ρουτίνα. Αυτό σημαίνει σταθερές ώρες φαγητού, αλλαξιάς και ύπνου. Όταν είναι ξύπνιο το μωρό, χρειάζεται ασχολίες, ώστε να κουράζεται αρκετά και να κοιμάται καλύτερα τα βράδια. Κλαίνε εύκολα, ησυχάζουν όμως δύσκολα. Επειδή είναι λίγες οι θετικές αντιδράσεις τους, πρέπει η μαμά τους να αντλεί πότε – πότε δύναμη από αλλού, όπως συναντώντας τις φίλες της ή κάνοντας σπορ. Μην ενδίδετε αμέσως… καθυστερήστε λίγο την ανταπόκριση σας και μην αγχώνεστε ότι αυτό που προσφέρετε δεν είναι αρκετό.
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν:
Ο κλαψιάρης
…ικανοποιείται δύσκολα και εύκολα νιώθει ανασφάλεια. Τον βοηθάει όταν του μιλούν ξεκάθαρα.
Ο γκρινιάρης
…δεν ξέρει καλά – καλά κι ο ίδιος τι θέλει. Γι’ αυτό χρειάζονται οι γονείς του πολλή υπομονή.
Το εσωστρεφές μωρό Στην πρώτη ματιά φαίνεται ήρεμο και ευχαριστημένο. Όταν παρακολουθεί τη μαμά του να κάνει δουλειές στην κουζίνα, κάθεται ήσυχο στο καρεκλάκι του. Άλλες φορές, ξάπλα στην κουβέρτα του, παρατηρεί τον χρωματιστό πύργο ή τη μπάλα με τις βούλες, που βρίσκεται μπροστά του. Καμιά φορά οι γονείς του θα ήθελαν να έδειχνε μεγαλύτερο «ενθουσιασμό».
* Αυτά τα μωρά θέλουν υποστήριξη. Δείχνουν να είναι τα ιδανικά μωρά, γιατί είναι εύκολη η φροντίδα τους, αλλά πίσω απ’ αυτήν την ηρεμία συχνά κρύβεται δειλία. Γι’ αυτό χρειάζονται ένα είδος παρακίνησης: το καλύτερο είναι να προσπαθεί κανείς να τους εξάψει το ενδιαφέρον για παιχνίδια και ασχολίες, να τους δείχνει ξανά και ξανά τι μπορούν να κάνουν με τα παιχνίδια τους. Η τέχνη σ’ αυτό είναι να τους εξάπτουν σιγά σιγά το ενδιαφέρον χωρίς να τα κουράζουν υπερβολικά. Έτσι ξεθαρρεμένα, μεταμορφώνονται σιγά – σιγά σε φιλοπερίεργους εξερευνητές. Ενισχύστε κάθε πρωτοβουλία του θετικά. Δουλέψτε και τονώστε του την αυτοεκτίμηση!
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν:
Ο λεπτολόγος
…του αρέσει να απασχολείται μόνος του. Χρειάζεται βοήθεια για να ερευνήσει καινούργια εδάφη.
Ο παρατηρητικός
…κοιτάζει τους άλλους ντροπαλά. Δεν συνηθίζει να συμμετέχει στα πράγματα με δική του πρωτοβουλία.
Ο αναποφάσιστος
…μερικές φορές δεν είναι σίγουρος τι παιχνίδι πρέπει να παίξει. Είναι εντάξει, όταν βοηθάει η μαμά ή ο μπαμπάς.
Κάτι παρήγορο για όλους όσων τα παιδιά δεν ανήκουν στα καλόβολα μωρά: με το τέλος του πρώτου έτους ξαναμοιράζεται η τράπουλα. Όταν αρχίζουν να περπατάνε τα παιδιά, αρχίζει μια νέα περίοδος στην εξέλιξη της προσωπικότητας.
Με την συνεργασία της κας Βάσως Μακαρώνη (ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος)