Απογαλακτισμός: νέες γεύσεις στη ζωή του μωρού μας

Ήρθε η στιγμή για να κάνει το μωρό σας την είσοδό του στον κόσμο των στερεών τροφών. Διαβάστε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για αυτό το τόσο σημαντικό στάδιο της ανάπτυξής του, ώστε η γνωριμία του μωρού σας με τις καινούργιες τροφές να γίνει με τον πιο σωστό και απολαυστικό τρόπο.

Παλαιότερα υπήρχε η αντίληψη ότι το παιδί έπρεπε να ξεκινήσει τη στερεά τροφή όσο το δυνατόν νωρίτερα: δηλαδή, γύρω στον 3ο ή τον 4ο μήνα. Σήμερα, όμως, οι επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο βρεφικός οργανισμός πρέπει πρώτα να ωριμάσει. Έτοιμος για τη μεγάλη αλλαγή θεωρείται ο οργανισμός του μωρού μετά τον έκτο μήνα, γιατί:

Μέχρι την ηλικία των έξι μηνών, τα μωρά χρησιμοποιούν τη γλωσσίτσα τους για να διώξουν όποιο ξένο σώμα μπαίνει στο στόμα τους. Μετά τους έξι μήνες, το αντανακλαστικό αυτό αρχίζει σιγά-σιγά να εξαφανίζεται.

Είναι σημαντικό να έχουν ωριμάσει σε ικανοποιητικό βαθμό οι λειτουργίες των νεφρών και του πεπτικού συστήματος, ώστε να είναι σε θέση να δεχτούν το φόρτο των στερεών τροφών, αλλά και να απορροφούν όλα τα συστατικά που υπάρχουν στα “νέα” για τον οργανισμό του τρόφιμα.

–  Το παιδί κινεί τα χεράκια του, συντονίζει αρκετά τις κινήσεις του, με αποτέλεσμα να μπορεί να συμμετέχει και το ίδιο στη διαδικασία της διατροφής του.

Το μωρό που προσπαθεί σιγά-σιγά να ανταποκριθεί στα μηνύματα της μητέρας του, να εξοικειωθεί με το κουτάλι, να μιμηθεί τους ενήλικες και τα μεγαλύτερα αδέλφια (αν υπάρχουν).

Μετά τον 6ο μήνα, πρέπει να αρχίσετε να βάζετε στο διαιτολόγιο του μωρού τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο, ψευδάργυρο, βιταμίνες A και D όπως λαχανικά, φρούτα, δημητριακά, κρέας.  Όσο ακόμα διαρκεί ο θηλασμός και πριν το τέλος του 7^ου μήνα, θα πρέπει οπωσδήποτε να εισαχθούν στην καθημερινή του διατροφή τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη (πχ μία βρεφική κρέμα φαρίνα).  Θα σταματήσετε να του δίνετε το μεσημεριανό γάλα, το οποίο θα αντικατασταθεί με κρεατοχορτόσουπα.  Ξεκινήστε να μαγειρεύετε το φαγητό του παιδιού με όσο το δυνατόν πιο υγιεινό τρόπο. Αποφύγετε το αλάτι και το μαγειρεμένο λάδι και βράστε τα πρώτα φαγητά του μωρού σας στον ατμό.

Μετά τον 7ο μήνα, πρέπει να είστε ικανοποιημένοι αν έχει αντικατασταθεί ένα γεύμα του μωρού με στερεά τροφή, ενώ τα υπόλοιπα γεύματά του εξακολουθούν να γίνονται με το μητρικό γάλα ή το βρεφικό γάλα εμπορίου.

Από τον όγδοο μήνα και μετά, θα πρέπει να έχουν αντικατασταθεί τα 2-3 γεύματα γάλακτος με γεύματα στερεών τροφίμων. Σε αυτό το στάδιο, ανάλογα με την ωριμότητα του μωρού σας, οι τροφές που θα του δώσετε θα μπορούσαν να μην είναι πολτοποιημένες, αλλά λειωμένες με το πιρούνι. Το μικρό σας μπορεί να μασουλάει μόνο του ένα σκληρό βρεφικό μπισκότο ή ένα κομμάτι ψωμί. Καλό είναι να αποφεύγονται τα μήλα μέχρι την ηλικία των 9 ή 10 μηνών διότι, λόγω της υφής τους, είναι πιθανό να προκαλέσουν πνιγμό.

Από τον 9ο μήνα και μετά, το μωρό θα είναι πια σε θέση να δοκιμάσει τις τροφές που “ενοχοποιούνται” για την πρόκληση των αλλεργιών. Αυτό, βέβαια, θα γίνει με προσοχή. Αν εμφανιστούν κάποια ανησυχητικά σημάδια, πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με τον παιδίατρο. Μπορείτε, λοιπόν, να δώσετε στο μωρό σας να δοκιμάσει το ψάρι με τη μορφή της ψαρόσουπας μαζί με λαχανικά, με ή χωρίς ρύζι. Σε αυτό το στάδιο, στο πρόγραμμα του μωρού μπαίνει και το κολατσιό και τα καθημερινά στερεά γεύματα αυξάνονται.

Από τον 10ο μήνα και μετά το παιδί θα ασχολείται μόνο του με το φαγάκι του, θα “παίζει” μαζί του, θα το αρπάζει και θα αρχίσει σιγά-σιγά να μαθαίνει μόνο του να τρώει με το κουταλάκι.

Οι τροφικές αλλεργίες είναι σχετικά συχνές στα παιδιά, προσβάλουν το 6-8% του παιδικού πληθυσμού. Έχει αποδειχθεί ότι η εισαγωγή τεσσάρων ή περισσότερων νέων τροφίμων πριν τον 4^ο  μήνα, συνδέεται με αυξημένη εμφάνιση αλλεργιών.  Μην ανυπομονείτε να περάσετε γρήγορα στη φάση του απογαλακτισμού.  Ο οργανισμός του μωρού σας θα είναι πιθανότατα ανέτοιμος να αναγνωρίσει τα άγνωστα, νέα συστατικά που εισβάλουν στο σώμα μέσω της τροφής και θα προκληθεί αλλεργική αντίδραση. Ο θηλασμός είναι η καλύτερη προστατευτική ασπίδα στις αλλεργίες και  στην περίπτωση εμφάνισης αλλεργικής αντίδρασης του μωρού σας σε συγκεκριμένο τρόφιμο, αυτό θα πρέπει να αποκλεισθεί και από τη δική σας διατροφή όσο θηλάζετε. Μία τέτοια τροφή μπορεί να είναι: το αυγό, το ψάρι και τα θαλασσινά, το αγελαδινό γάλα, οι ξηροί καρποί και τα προϊόντα τους (πχ το αραχιδέλαιο που περιέχεται σε αρκετά τυποποιημένα τρόφιμα), προϊόντα σόγιας και κάποια φρούτα όπως η φράουλα, η μπανάνα, τα εσπεριδοειδή.

Σε παιδιά με αυξημένο κίνδυνο λόγω οικογενειακού ιστορικού αλλεργίας, τα “ύποπτα” τρόφιμα πρέπει να δίνονται με μεγάλη προσοχή. Η τακτική της αργοπορημένης εισαγωγής αυτών των τροφίμων στη διατροφή, η οποία εφαρμοζόταν μέχρι τώρα, δεν έχει αποδείξει ότι καθυστερεί ή εμποδίζει την εμφάνιση αλλεργιών. Η τακτική που έχει πρακτική αξία σε αυτή την περίπτωση είναι να εισάγονται στη διατροφή του παιδιού ένα ένα ξεχωριστά αυτά τα τρόφιμα, ώστε να μπορεί να εντοπιστούν εύκολα τα “ένοχα” για αλλεργική αντίδραση.

Η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα είναι η πιο συνηθισμένη τροφική αλλεργία στα παιδιά. Εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά στις πρωτεΐνες του αγελαδινού γάλακτος και δεν πρέπει να το συγχέετε με τη δυσανεξία στη λακτόζη που περιέχει το γάλα. Ένα βρέφος αλλεργικό στις πρωτεΐνες γάλακτος ενδέχεται να είναι εξίσου αλλεργικό και στις πρωτεΐνες του πρόβειου ή του κατσικίσιου γάλακτος, καθώς και σε άλλες πρωτεΐνες (πχ σόγιας). Ο αποκλεισμός αυτών των ειδών γάλακτος από τη διατροφή του παιδιού είναι η μοναδική μέθοδος αντιμετώπισης του προβλήματος. Η αντικατάστασή τους θα πρέπει να γίνει με γάλατα εκτεταμένης υδρόλυσης, τα οποία είναι κατά κανόνα τα πλέον αποτελεσματικά, με τη συμβουλή και την καθοδήγηση του παιδιάτρου.

Με την συνεργασία της κας Αστρινιάς Σκαρπαλέζου, Κλιν. Διατροφολόγος- Διαιτολόγος Νευρομεταβολικών Νοσημάτων, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγ. Σοφία»