Πυρετικοί σπασμοί: Πόσο επικίνδυνοι είναι;

Ένας ξαφνικός υψηλός πυρετός μπορεί να συνοδεύεται από ρίγη, απώλεια αισθήσεων και σπασμούς που ονομάζονται πυρετικοί σπασμοί. Ωστόσο, όσο τρομακτικοί κι αν φαίνονται, δεν πρέπει να μας εμπνέουν ανησυχία. Ας δούμε όμως τι ακριβώς είναι αυτοί οι σπασμοί, πώς θα τους αναγνωρίσετε και πώς θα τους αντιμετωπίσετε χωρίς να χάσετε την ψυχραιμία σας.

Η Ελένη σκύβει ανήσυχη πάνω από το μωρό της. Το μωρό είναι άσπρο σαν το σεντόνι του και το μέτωπό του καίει. Το θερμόμετρο δείχνει 39 βαθμούς, έτσι, ξαφνικά, χωρίς κανένα σημάδι που να σε κάνει να υποψιαστείς ότι έχει κρυώσει. Και είναι κι αυτό το τρεμούλιασμα που ταράζει το παιδί. Δεν έχει καμία σχέση με το φυσιολογικό ρίγος που προκαλεί ο πυρετός. Είναι πολύ έντονο, είναι «υπερβολικό», μέχρι που το μωρό χάνει την επαφή του με το περιβάλλον. Φυσικά, η πρώτη της κίνηση ήταν να μεταφέρει το παιδί της στο νοσοκομείο. Τα συμπτώματα και η μικρή ηλικία του παιδιού κάνουν απαραίτητη την άμεση εξέταση από κάποιον ειδικό.

Στο νοσοκομείο, η διάγνωση είναι σαφής: «Πυρετικοί σπασμοί» που οφείλονται σε κάποιο λοιμογόνο παράγοντα. Η συμβουλή που δίνει ο γιατρός στη τρομαγμένη μαμά: Να μην ανησυχεί. Όλα είναι υπό έλεγχο, όλα θα διορθωθούν, χωρίς να υπάρξει κανένα πρόβλημα στην υγεία του παιδιού.

Θα αναγνωρίσετε τους πυρετικούς σπασμούς από την παρουσία των εξής συμπτωμάτων:

–  Ελαφριά ακαμψία που εμφανίζεται ξαφνικά.

–  Έντονα τινάγματα των άκρων (χεριών και ποδιών) και του σώματος. Σε αντίθεση με το απλό ρίγος που προκαλεί ένας φυσιολογικός πυρετός, το τίναγμα των σπασμών έχει ακανόνιστο, ανεξέλεγκτο ρυθμό.

–  Ρίγη που διαρκούν το πολύ 10-15 λεπτά.

–  Απότομη αύξηση της θερμοκρασίας, συνήθως πάνω από τους 38,5 βαθμούς. Ο πυρετός ανεβαίνει πολύ γρήγορα.

–  Χλομάδα και στιγμιαία απώλεια των αισθήσεων.

Αυτό που πρέπει οπωσδήποτε να συγκρατήσετε και να θυμάστε σε περίπτωση που το παιδί σας εμφανίσει πυρετικούς σπασμούς, είναι το πόσο διήρκεσε η κρίση. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τη διάγνωση και για την πρόβλεψη πιθανής επανάληψης του φαινομένου.

Εφόσον, λοιπόν, διαπιστωθεί ότι πρόκειται για πυρετικούς σπασμούς, δεν υπάρχει πια λόγος ανησυχίας. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν 50% πιθανότητες να επαναληφθεί η κρίση. Σήμερα, όμως, έχουμε στη διάθεσή μας πολύ αποτελεσματικές θεραπείες. Όταν σταματήσουν, οι σπασμοί δεν αφήνουν ίχνη, δεν απειλούν με κανένα τρόπο την υγεία του παιδιού.

Οι πυρετικοί σπασμοί προκαλούνται από μια αιφνίδια εκκένωση των νευρώνων, των νευρικών κυττάρων του οργανισμού. Τα νευρικά κύτταρα μεταφέρουν ηλεκτρικά μηνύματα σε κάθε σημείο του οργανισμού του μωρού. Όταν τα ηλεκτρικά μηνύματα πληθαίνουν σε βαθμό που να έχουμε μια κατάσταση αντίστοιχη με την ηλεκτρική εκκένωση, τότε παρατηρούνται φαινόμενα, όπως είναι οι σπασμοί. Πρόκειται, με δυο λόγια, για μια καταιγίδα των νευρώνων, ένα σοκ, τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα του οποίου είναι οι σπασμοί και η απώλεια των αισθήσεων.

Οι σπασμοί είναι σπάνιοι, αλλά δεν παύουν να υπάρχουν. Σε γενικές γραμμές, εμφανίζονται σε ένα παιδί κατά τα πρώτα δύο χρόνια, ενώ οι μισές κρίσεις εκδηλώνονται μεταξύ πρώτου και δεύτερου έτους.  Είναι υπερβολικό, βέβαια, να μιλάμε για «κληρονομικότητα». Έχει παρατηρηθεί, ωστόσο, ότι το ένα τρίτο των γονιών ή των αδελφών των παιδιών που προσβάλλονται είχαν και αυτοί σπασμούς. Για να μάθετε αν υπάρχει κάποια προδιάθεση στους σπασμούς, είναι απαραίτητο να γνωρίζει ο γιατρός σας το ιατρικό ιστορικό των οικογενειών και των δύο γονιών, γιατί οι πυρετικοί σπασμοί συνήθως επανεμφανίζονται στις ίδιες οικογενειακές ομάδες.

Εάν το παιδί έχει ήδη πάθει κρίση πυρετικών σπασμών, ο κίνδυνος να επαναληφθεί όταν ανεβαίνει ο πυρετός είναι 50% και μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Λογικό είναι, λοιπόν, να υπάρχει κάποιος φόβος και ανησυχία. Και αυτός ο φόβος είναι που μας κάνει να μεγαλοποιούμε τον πυρετό μόλις εμφανιστεί. Αλλά, ο πυρετός αυτός καθαυτός είναι ένα «χρήσιμο όπλο», με το οποίο ο οργανισμός πετυχαίνει καλύτερα αποτελέσματα στη μάχη του με τα μικρόβια. Στην περίπτωση μας όμως, τα αντιπυρετικά φάρμακα πρέπει να χορηγούνται όταν ο πυρετός ανεβαίνει πάνω από τους 37,5ο C και κάθε 4-6 ώρες. Όταν ο πυρετός είναι πάνω από τους 40ο C, για να πέσει η θερμοκρασία: κάντε του χλιαρό μπάνιο για 10 – 15 λεπτά , αφήστε το ξεσκέπαστο με το φανελάκι ή βάλτε κομπρέσες με χλιαρό νερό στο σώμα του (μέτωπο, την εσωτερική πλευρά των μηρών και των μπράτσων).

Στην περίπτωση που το παιδί σας εμφανίσει σπασμούς, όσο κι αν η εικόνα αυτή σας τρομάζει πολύ, πρέπει να προσπαθήσετε πάνω απ’ όλα να διατηρείτε πάντα την ψυχραιμία σας. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να μεταφέρετε αμέσως το παιδί στο νοσοκομείο. Είναι απαραίτητο να δώσετε στο γιατρό ένα καλό ιστορικό. Πότε ξεκίνησαν τα συμπτώματα, το ύψος του πυρετού, πόσο διήρκεσε η κρίση. Από την κλινική εξέταση και τον εργαστηριακό έλεγχο βρίσκεται η αιτία του πυρετού και χορηγείται κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Φεύγοντας από το νοσοκομείο ο γιατρός θα σας συμβουλέψει για το τι πρέπει να κάνετε εάν η κρίση επαναληφθεί αργότερα. Στα φαρμακεία διατίθεται ένα έτοιμο μικροκλύσμα, με βάση τη διαζεπάμη, που απλοποιεί πολύ τον τρόπο χορήγησης και επιτρέπει την άμεση επέμβαση. Οι σπασμοί δεν έχουν καμία επίπτωση στην υγεία του παιδιού. Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (το οποίο συνήθως γίνεται μετά τη δεύτερη κρίση) δείχνει ένα απολύτως φυσιολογικό διάγραμμα, και δεν αποκαλύπτει κανένα σημάδι πάθησης. Η καταιγίδα φεύγει όπως ήρθε. Δεν υπάρχει, λοιπόν, κανένας λόγος ανησυχίας.

Με την συνεργασία της κας Ιωάννας Δραμπέλη (παιδίατρος)