Η μητέρα σας είναι πολύ σίγουρη για το πώς θα εισάγετε σιγά-σιγά το παιδί σας στις στερεές τροφές: Αρχικά, θα του δώσετε μια τυποποιημένη τροφή σε μορφή αραιού χυλού (όπως ρυζάλευρο), στη συνέχεια θα του δώσετε πολτοποιημένα φρούτα, και σε τρίτο στάδιο θα προσθέσετε στη διατροφή του λαχανικά και κρέας, πάντα σε μορφή πολτού. Αυτή είναι η διαδικασία που ακολουθεί η «παραδοσιακή» μέθοδος απογαλακτισμού. Τα τελευταία χρόνια, όμως, κερδίζει διεθνώς έδαφος μια διαφορετική μέθοδος, για την οποία δεν θα χρειαστείτε μπλέντερ, ούτε θα πρέπει να στέκεστε για ώρες δίπλα στο μωρό κρατώντας το κουτάλι δίπλα στο στόμα του και περιμένοντας πότε θα το ανοίξει. Πρόκειται για τον Baby-Led Weaning (BLW), δηλαδή απογαλακτισμό στον οποίο το παιδί είναι αυτό που… οδηγεί τις εξελίξεις και σε αυτό ανήκουν οι περισσότερες πρωτοβουλίες αλλά και η περισσότερη «δουλειά». Η διαφορά ανάμεσα στην παραδοσιακή μέθοδο και τη μέθοδο BLW βρίσκεται στη σειρά με την οποία το παιδί μαθαίνει να τρώει. Ξεκινώντας τη διατροφή του παραδοσιακά, με πολτοποιημένες τροφές, μαθαίνει πρώτα να καταπίνει και μετά να μασάει. Σε αυτό το «νέο» είδος απογαλακτισμού μαθαίνει πρώτα να μασάει και, όταν το ίδιο το αποφασίσει, θα δοκιμάσει και να καταπιεί. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι του προσφέρετε μια ποικιλία τροφών (ωμών ή μαγειρεμένων με τρόπο, ώστε να αποκτήσουν μαλακή υφή) και απλά τις αφήνετε μπροστά του για να επιλέξει εκείνο αν, τι και πόσο θα φάει.
Στην πραγματικότητα, αν και «καινούργια» τάση, παραπέμπει στον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά μάθαιναν να τρώνε προτού ανακαλυφθούν τα μπλέντερ, όταν οι μαμάδες έλιωναν το φαγητό με ένα πιρούνι ή στο μύλο του πουρέ, τεμαχίζοντάς το, χωρίς όμως να το κάνουν ομοιογενή πολτό. Οι επιλογές σας για τις νέες του τροφές είναι πάρα πολλές: οποιοδήποτε φρούτο ή λαχανικό, αλλά και τυριά, ζυμαρικά, όσπρια (π.χ. βρασμένοι γίγαντες) και μαλακά κομμάτια από κρέας, κομμένα σε μέγεθος που να είναι εύκολο να χειριστεί με τα χεράκια του μπορεί να αποτελούν το επόμενο γεύμα του. Εννοείται ότι εξαιρούνται οι τροφές που δεν συνιστώνται για παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους, όπως το μέλι, το χοιρινό, οι ξηροί καρποί κλπ. Η μεγαλύτερη δυσκολία στη μέθοδο αυτή έχει περισσότερο να κάνει με τη δική σας στάση: Με την ανάγκη να κάνετε ένα βήμα πίσω και να αφήσετε το παιδί να ακολουθήσει το δικό του ρυθμό και τις δικές του ανάγκες, αντί να προτάξετε τη γονική σας «αυθεντία», που ξέρει καλύτερα πόσο πρέπει να φάει και τι πρέπει να του αρέσει.
Μην μπείτε στον πειρασμό να το βοηθήσετε να φάει ή να το ταΐσετε. Ποτέ μη βάζετε κάτι στο στόμα του. Εσείς είστε υπεύθυνοι για την προετοιμασία του φαγητού του (το μαγείρεμα, το κόψιμο και το σερβίρισμα). Από εκεί και πέρα, η πρωτοβουλία των κινήσεων ανήκει αποκλειστικά στο παιδί. Εκείνο θα αποφασίσει πότε, τι και πόσο θα φάει. Μπορεί να επιλέξει να πιάσει ένα κομματάκι φαγητό, να το συνθλίψει με τα χεράκια του, να το γλείψει ή να το φάει. Μπορεί να το βάλει στο στόμα του και μετά να το πετάξει ή να το φτύσει. Ό,τι κι αν κάνει, θεωρήστε ότι η προσπάθειά σας ήταν επιτυχημένη. Γιατί αυτό που περιμένετε από το μωρό σε αυτή τη φάση είναι να έρθει σε μια… πρώτη γνωριμία με τις τροφές. Να διαπιστώσει τα διαφορετικά σχήματα, τις υφές, τις μυρωδιές, τις γεύσεις τους. Σιγά-σιγά, θα αρχίσει και να τρέφεται ουσιαστικά με αυτές, αλλά δεν πειράζει εάν χρειαστεί να περιμένετε λίγο μέχρι να συμβεί αυτό. Η μέθοδος BLW συνδυάζεται ιδανικά με το θηλασμό, γιατί το παιδί έχει ήδη μια επαφή με τις διάφορες γεύσεις μέσω του μητρικού γάλακτος και έχει αναπτύξει την ικανότητα να ξεχωρίζει ποιες γεύσεις του αρέσουν και ποιες όχι. Επιπλέον, συμπληρώνοντας το γεύμα του με το δικό σας γάλα είστε σίγουρες ότι λαμβάνει μεγάλη ποικιλία θρεπτικών συστατικών, ανεξάρτητα από την ποσότητα όσων κατάφερε να φάει σε στερεά μορφή. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να ακολουθήσετε τη συγκεκριμένη μέθοδο εάν το μωρό σας πίνει γάλα σε σκόνη.
Tips εισαγωγής στη στερεά τροφή με τη μέθοδο BLW
- Δεν υπάρχει περιορισμός στο είδος της τροφής που θα προσφέρετε στο παιδί. Οι περισσότεροι γονείς ξεκινούν με βραστή πατάτα και καρότο, μακρόστενα κομμάτια από φρυγανισμένο ψωμί, μπαστουνάκια από αγγούρι και κίτρινο τυρί, αλλά αν το οικογενειακό σας τραπέζι έχει μακαρόνια με σάλτσα ντομάτας, μπορείτε κάλλιστα να βάλετε και στο δικό του πιάτο μία-δύο πιρουνιές (υπό την προϋπόθεση ότι είναι μαγειρεμένα χωρίς αλάτι και μπαχαρικά και ότι δεν σας ενοχλεί η σκέψη ότι πιθανότατα σε λίγο θα κρέμεται σπαγγέτι από την κουρτίνα σας).
- Το μόνο σίγουρο με αυτή τη μέθοδο εισαγωγής των τροφών είναι ότι για ένα διάστημα γύρω από -και πάνω- στο καρεκλάκι του θα επικρατεί ένα μικρό χάος. Γι’ αυτό, εκμεταλλευτείτε τις ζεστές μέρες της άνοιξης και του καλοκαιριού για να ξεκινήσετε. Έτσι, μπορείτε να μεταφέρετε το καρεκλάκι του στο μπαλκόνι ή να το αφήνετε να τρώει φορώντας μόνο την πάνα του. Εναλλακτικά, μπορείτε να στρώσετε ένα τραπεζομάντιλο κάτω από την καρέκλα -κυρίως εάν έχετε μοκέτα στο πάτωμα- και να χρησιμοποιείτε τις μπροστέλες που καλύπτουν όλο το σώμα.
- Μην αγχώνεστε κάθε μέρα με το τι θα φάει το μωρό. Δώστε του από το δικό σας φαγητό ή, εάν πρόκειται για κάτι πολύ σύνθετο, δώστε του να δοκιμάσει λίγο από την πρώτη ύλη που το μαγειρέψατε (αν π.χ. τρώτε παστίτσιο, κρατήστε του μερικά μακαρόνια και λίγο τυρί). Το ζητούμενο σε αυτή τη φάση είναι το παιδί να γνωρίσει την εμπειρία του φαγητού και όχι να χορτάσει. Θα συμπληρώσει τις θερμίδες που του είναι απαραίτητες από το γάλα του.
- Ακόμα κι αν δεν μπορείτε να τρώτε όλοι μαζί, σαν την οικογένεια Γουόλτονς στο «Μικρό Σπίτι στο Λιβάδι», είναι σημαντικό να διδάξετε στο μωρό σας και την κοινωνική διάσταση του φαγητού. Καθίστε δίπλα του και φάτε κι εσείς ένα σάντουιτς, όταν τρώει εκείνο το φαγητό του, μιλήστε του, γελάστε και δείξτε έμπρακτα ποιοι είναι οι κανόνες συμπεριφοράς στο τραπέζι.
- Αποφύγετε να δίνετε τις στερεές τροφές όταν το μωρό είναι πεινασμένο, γιατί -τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα- θα δυσκολεύεται να τις χειριστεί εύκολα και να καταφέρει να φάει μεγάλη ποσότητα. Είναι προτιμότερο να του δίνετε να τις δοκιμάζει ανάμεσα στα γεύματα με γάλα.
Τα μειονεκτήματα
Ένα από τα σημαντικότερα μειονεκτήματα της μεθόδου BLW είναι ότι μπορεί να προκαλέσει ένα χάος στην κουζίνα ή την τραπεζαρία σας. Ιδιαίτερα στην αρχή, είναι βέβαιο ότι μεγαλύτερη ποσότητα από ζουληγμένα λαχανικά και μισοδαγκωμένα φρούτα θα καταλήγει στο πάτωμα παρά στο στομάχι του μωρού. Επιπλέον, κάθε γεύμα μπορεί να διαρκέσει αρκετή ώρα, κυρίως μέχρι το παιδί να εξασκήσει αρκετά την ικανότητά του να πιάνει τις τροφές, να τις βάζει στο στόμα του και να τις μασά αποτελεσματικά. Επιπλέον, πολλοί γονείς και παιδίατροι ανησυχούν για το εάν το παιδί τρέφεται ικανοποιητικά και παίρνει όλα τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται με τη μέθοδο αυτή. Για να το εξασφαλίσετε, θα πρέπει να συμπληρώνετε κάθε γεύμα του με γάλα, μέχρι να βεβαιωθείτε ότι η ποσότητα των στερεών τροφών που λαμβάνει είναι αρκετή για να χορτάσει, και να του προσφέρετε ποικιλία τροφών. Τέλος, για να αποφύγετε τον κίνδυνο πνιγμού, θα πρέπει να ξεκινήσετε τη μέθοδο BLW χωρίς να έχει προηγηθεί η χορήγηση πολτοποιημένων τροφών, γιατί διαφορετικά το παιδί θα μάθει να καταπίνει χωρίς να μασάει, και είναι πιο πιθανό να στραβοκαταπιεί εάν π.χ. αντί για τη συνηθισμένη του φρουτόκρεμα του δώσετε ένα κομμάτι φρούτο στο χεράκι. Είναι πολύ σημαντικό, αν και δεν χρειάζεται να ταΐζετε εσείς το παιδί, να βρίσκεστε συνέχεια δίπλα του όσο έχει μπροστά του φαγητό, ώστε να παρεμβαίνετε έγκαιρα εάν παρουσιαστεί κίνδυνος. Ωστόσο, οι υπέρμαχοι της μεθόδου υποστηρίζουν ότι είναι πιο πιθανό να πνιγεί ένα παιδί όταν το ταΐζουν με το κουτάλι, γιατί μόνο όταν τρώει μόνο του έχει τον απόλυτο έλεγχο του τρόπου και της ταχύτητας που τρώει. Στην περίπτωση που το παιδί έχει γεννηθεί πρόωρα ή παρουσιάζει κάποια υστέρηση στην ανάπτυξή του, είναι σκόπιμο να συζητήσετε με τον παιδίατρό σας πριν ξεκινήσετε την εισαγωγή των στερεών τροφών, ανεξάρτητα από την ηλικία του.
Με τη συνεργασία της Χρυσάνθης Λαθήρα (παιδίατρος).