Ο φόβος του αν θα έπρεπε να γνωρίσουν και το πώς τα παιδιά σας τον καινούργιο σας σύντροφο είναι ο πιο συνηθισμένος για μια σύγχρονη διαζευγμένη μητέρα. Πώς θα δεχτούν τα παιδιά τον άνθρωπο αυτό; Ως πατέρα ή ως κάποιον που μπορεί να είναι φίλος της οικογένειας; Ποιος θα είναι ο δικός του ρόλος; Είναι άραγε έτοιμα να συγκατοικήσουν μαζί του; Είναι αυτός έτοιμος να συγκατοικήσει με μια γυναίκα που έχει παιδιά κι έναν πρώην σύζυγο ο οποίος θα είναι μπλεγμένος στη ζωή της με το ρόλο του φυσικού πατέρα; Και πώς θα αντιμετωπίσετε την πιθανή ζήλια και την άρνηση του πρώην σας να μπει ένα νέο άτομο στη ζωή του παιδιού αλλά και στη δική σας; Οι περισσότερες διαζευγμένες γυναίκες διακατέχονται από τον ίδιο φόβο: πώς θα αξιολογήσουν τα παιδιά τους την ερωτική τους επιλογή. Η μητρότητα έτσι κι αλλιώς είναι μια κατάσταση που εμπεριέχει ευθύνη. Όμως μια μητέρα οφείλει, εκτός από υπεύθυνη, να νιώθει και ελεύθερη. Με το να αποζητάμε μονίμως την αποδοχή των παιδιών μας ή την έγκρισή τους σε οτιδήποτε κάνουμε ουσιαστικά είναι σαν να τους παραχωρούμε την εξουσία, γεγονός που τους προκαλεί από τη μια αγωνία, από την άλλη τεράστια ευθύνη την οποία και δεν μπορούν να αντέξουν οι μικροί τους ώμοι. Έτσι κι αλλιώς, ένα παιδί δεν γνωρίζει ακριβώς τι είναι καλό και τι κακό για τη μητέρα του. Δεν έχει ούτε την κρίση ούτε την εμπειρία για να γνωρίζει. Από την άλλη, είναι και η ψευδαίσθηση ότι μπορούν να ορίζουν τη ζωή της μητέρας τους… Αν η μητέρα παρουσιάσει το νέο της σύντροφο τρέμοντας, ή σαν κάποιο δύσκολο τεστ που πρέπει η ίδια να περάσει, τότε τοποθετεί αυτόματα τα παιδιά της στο ρόλο του δικαστή. Πάντως, οι θεραπευτές επιμένουν πως συνήθως οι αρνητικές αντιδράσεις είναι μέσο για να δείξουν πως έχουν θέση στην οικογένεια και πως δεν θα αφήσουν κανέναν να τους πάρει αυτό το ρόλο. Όταν νιώθουν ασφαλή, σίγουρα για την αγάπη σας και τους απαντάτε σε όλες τις ερωτήσεις, τότε κερδίζετε πίστα.
Ποια είναι η κατάλληλη στιγμή να τους μιλήσεις γι’ αυτόν;
Η αναγγελία ενός καινούργιου προσώπου στη ζωή του παιδιού έτσι κι αλλιώς είναι κάτι που θα τους προκαλέσει ταραχή. Για τους ενηλίκους η νέα γνωριμία σημαίνει μεταβατική περίοδο. Αλλά τα παιδιά δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τη λέξη μετάβαση, πολύ απλά γιατί δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν (και να δεχτούν) το «μετά». Η καινούργια γνωριμία, λοιπόν, θα δημιουργήσει ένα μεγάλο ωστικό κύμα αλλαγών στη συμπεριφορά του παιδιού. Οι γονείς, έχοντας συνείδηση του ωστικού κύματος που συνεπάγεται μια τέτοια αλλαγή, αναρωτιούνται ποια είναι η πιο κατάλληλη στιγμή. Το ιδανικό θα ήταν να αρχίσουμε λέγοντας πως έχουμε συναντήσει κάποιον πολύ σημαντικό για εμάς άνθρωπο, χωρίς όμως να προχωρήσουμε αμέσως σε πολλές λεπτομέρειες. Δεν υπάρχει λόγος τα παιδιά να έχουν ανοιχτό παράθυρο στην ιδιωτική ζωή των γονιών τους. Τα βάζουμε μόνο σε εκείνο το κομμάτι που τα περιλαμβάνει και τα αφορά. Το σωστό τάιμινγκ είναι όταν υπάρχει ανάμεσα στη μητέρα και στο παιδί συναισθηματική άνεση και ασφάλεια. Όσον αφορά τον τρόπο που θα πρέπει να το πούμε, σε γενικές γραμμές, υπάρχουν οι εξής δύο: Ο πρώτος είναι ο επίσημος, ο οποίος είναι πιο αγωνιώδης και σχετικά δραματικός, και ο δεύτερος είναι ο πιο αυθόρμητος και αφελής, αλλά ενέχει το ρίσκο το παιδί να μην το πάρει στα σοβαρά και να μην αντιμετωπίσει το γεγονός με τον απαιτούμενο σεβασμό. Πάντως, επειδή τα παιδιά έχουν ένστικτο, αυτό που θα πρέπει να ξέρουν οι γονείς είναι ότι τα μικρά σας μπορούν να διακρίνουν την αγωνία και το άγχος σας ακόμη και όταν υπάρχει επιφανειακή ηρεμία στο πρόσωπό σας.
Οι κατάλληλες λέξεις για να το πεις
Η τάση για ωραιοποίηση των καταστάσεων είναι εμφανής σε όλους τους γονείς, μια που κανείς δεν θέλει να δείχνει την άσχημη πλευρά της ζωής στα παιδιά. Η Μαρίνα, μητέρα του 8χρονου Γιώργου, παραδέχτηκε κάποια στιγμή πως δεν έπρεπε να υπερβάλει για τα προσόντα του νέου συντρόφου. «Στην αρχή, ο Γιώργος με άκουσε με προσοχή και μετά έβαλε τα κλάματα. Δηλαδή, αν ο Φάνης είναι ευγενικός, αστείος και καλός, ο μπαμπάς είναι ένας άχρηστος;» Προσοχή, λοιπόν, στα πολύ κολακευτικά προφίλ, γιατί κάποιες φορές λειτουργούν δυσφημιστικά σε σχέση με τον άλλο γονιό, τον απόντα. Και το παιδί, για να δημιουργήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη ζωή, χρειάζεται να έχει σωστή εικόνα και για τους δυο γονείς του. Γι’ αυτό και το καινούργιο πρόσωπο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με σύνεση και λεπτότητα. Όσα λιγότερα λέμε, τόσα περισσότερα κερδίζουμε. Κάθε χωρισμένος γονιός έχει το δικαίωμα να συνεχίσει τη ζωή του και να αναζητήσει ένα νέο σύντροφο, χωρίς να είναι απαραίτητη η συγκατάθεση των παιδιών του. Όταν ο ίδιος νιώσει έτοιμος για τα συναισθήματα αλλά και τις προθέσεις του νέου του συντρόφου, μπορεί να εξηγήσει στο παιδί πως έχει ανάγκη από κάποιο πρόσωπο στη ζωή του. Στην αρχή, εκείνο μπορεί να αντιδράσει, αφού πάντα τρέφει κάποια κρυφή ελπίδα επανασύνδεσης των γονιών του. Αυτό λοιπόν που θα πρέπει να κάνει η μητέρα (ή ο πατέρας) είναι να δώσει στο παιδί την ευκαιρία να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του χωρίς να το πιέσει να δεχτεί το νέο σύντροφο αμέσως.
Τα καλύτερα μέρη για να γνωριστούν
Μια άλλη στρατηγική ερώτηση που πρέπει να θέσουν στον εαυτό τους οι γονείς είναι το πού να γίνουν οι συστάσεις. Οι περισσότεροι από αυτούς ποντάρουν πολύ στο σωστό μέρος, το οποίο πιστεύουν πως θα απαλύνει την αμηχανία της πρώτης συνάντησης. Ένα γεύμα σε εστιατόριο, μια βόλτα στο πάρκο, ένα σνακ στο οικογενειακό περιβάλλον, γιατί όχι; Όλα είναι δεκτά, αρκεί το παιδί να μπορεί να αισθάνεται καλά και πως δεν τον απορρίπτουν οι ενήλικοι. Και μην ξεχνάτε πως τα παιδιά έχουν κεραίες οι οποίες μπορούν να αντιληφθούν την ψεύτικη συμπεριφορά, την ψεύτικη χαρά και όλους του χειρισμούς που μπορούν να κάνουν οι μεγάλοι.
Πρέπει να γνωρίσουμε τον νυν μας στον πρώην μας;
Η σχέση ανάμεσα στον πρώην και στον νυν πρέπει να είναι αν όχι καλή τουλάχιστον ισορροπημένη, αλλιώς ενδεχομένως να δημιουργηθεί μια εμπόλεμη κατάσταση στην οποία ο πλέον ανίσχυρος αποδέκτης θα είναι το παιδί. Αν οι σχέσεις σας δεν είναι καλές, ίσως στο παιδί δημιουργηθούν αισθήματα αγωνίας, ενοχής και φόβου. Αν πάντως οι σχέσεις της μητέρας με τον πρώην είναι καλές, τότε η γνωριμία αυτή θα καθησυχάσει κατά πολύ τον πρώην σύντροφο, ιδιαίτερα για θέματα που αφορούν τη σωματική και ψυχική ακεραιότητα του παιδιού.
Γιατί τα παιδιά αντιστέκονται;
Αρνούμενα να δουν και να αναγνωρίσουν το καινούργιο ή την καινούργια, τα παιδιά έχουν μια συμπεριφορά επιθετική ή καταθλιπτική. Πρέπει όμως να θυμάστε πως είναι απαραίτητο να καταστήσετε σαφές πως δεν πρόκειται να αλλάξετε γνώμη.
Να περιμένω να μεγαλώσει;
Η ηλικία του παιδιού παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στο πώς θα αντιμετωπίσει τη νέα σχέση της μητέρας του. Τα μικρά παιδιά είναι πολύ πιο δεκτικά, αντίθετα με τους εφήβους, που μέσα από τη θέση της παντοδυναμίας τους νιώθουν να χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους και αντιδρούν πολύ πιο απόλυτα και επιθετικά.
Με τη συνεργασία της Δήμητρας Σφήκα (ψυχολόγος, οικογενειακή θεραπεύτρια).