Πυρετός είναι η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από τους 37,4°C. Λιγότερο από τόσο, το παιδί δεν έχει ούτε πυρετό ούτε δέκατα. Ειδικά στα βρέφη, τα οποία έχουν θερμοκρασία μεγαλύτερη από αυτή των παιδιών ή των ενηλίκων, το 37,4 είναι απόλυτα φυσιολογικό. Και κάτι ακόμα που πρέπει να θυμάστε όταν βάζετε θερμόμετρο: Το πρωί πάντα δείχνει λιγότερο απ’ ό,τι το απόγευμα ή το βράδυ, γι’ αυτό μπορεί να παρατηρήσουμε ακόμα και ένα βαθμό διαφορά χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα. Έχοντας αυτά υπόψη μας μπορούμε να πούμε ότι ένα παιδί αρχίζει να έχει πυρετό όταν η θερμοκρασία της μασχάλης του είναι μεγαλύτερη από 37,8°C, του ορθού μεγαλύτερη από 38,2°C, του στόματος 37,7°C και του αυτιού 38,2°C . Ο πρώτος κανόνας στον πυρετό είναι να χρησιμοποιούμε πάντα θερμόμετρο. Μη σας φαίνεται παράξενο. Με τα χείλη ή την παλάμη στο μέτωπο δεν μπορούμε να βγάλουμε τα σωστά συμπεράσματα, αφού μπορεί το χέρι μας να είναι κρύο ή το δωμάτιο πολύ ζεστό. Δεύτερος κανόνας είναι το παιδί να μην έχει τρέξει, παίξει, ιδρώσει ή γενικά να μην έχει κάνει κάποια φυσική δραστηριότητα τουλάχιστον μισή ώρα πριν του βάλουμε θερμόμετρο, γιατί μπορεί να έχει ανεβεί λίγο η θερμοκρασία του χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχει πυρετό. Τρίτος κανόνας: Το κρατάμε καθισμένο ή ξαπλωμένο και προσπαθούμε όση ώρα έχει το θερμόμετρο να μην κουνιέται.
Να δώσω αντιπυρετικό;
Το πιο… καυτό ζήτημα του πυρετού είναι τα αντιπυρετικά. Τι δίνουμε, πότε τα δίνουμε και πόσο συχνά. Σε αυτό όλοι οι γιατροί συμφωνούν: Όταν ο πυρετός είναι πάνω από 38,5°C.
Τι αντιπυρετικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε θα μας συστήσει φυσικά ο παιδίατρος. Να θυμάστε πάντως ότι ο οργανισμός κάθε παιδιού αντιδρά διαφορετικά, κι έτσι μπορεί ένα φάρμακο αποτελεσματικό σε κάποιο άλλο (ακόμα και στο αδερφάκι του) να μην έχει τα ίδια αποτελέσματα και σε εκείνο. Η παρακεταμόλη ή ακεταμινοφαίνη είναι ένα ήπιο παυσίπονο-αντιπυρετικό που χρησιμοποιείται πολύ συχνά. Την ακριβή δόση που χρειάζεται το παιδί θα σας την πει ο γιατρός σας, υπολογίστε πάντως ότι θα είναι περίπου το μισό των κιλών του παιδιού σε ml. Μπορούμε να τη χορηγούμε μέχρι 4 με 5 φορές την ημέρα, με ένα ενδιάμεσο κενό από τη μια δόση στην άλλη γύρω στις έξι ώρες. Το μεφεναμικό οξύ είναι αντιφλεγμονώδες-αντιπυρετικό και η δράση του είναι σχετικά πιο γρήγορη. Να θυμάστε όμως ότι αυτό μπορείτε να το χορηγείτε μέχρι 3 φορές τη μέρα και ποτέ πριν περάσουν 8 ώρες από την τελευταία φορά που το δώσατε. Η δόση του υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας επί 4 τα κιλά του παιδιού και βγάζοντας ένα δεκαδικό ψηφίο (συνήθως είναι περίπου1-1,5ml λιγότερο από της παρακεταμόλης). Στην Αμερική αλλά και σε πολλές χώρες της Ευρώπης, ως εναλλακτικό φάρμακο στην παρακεταμόλη δεν χρησιμοποιούν το μεφεναμικό οξύ, αλλά το τολφεναμικό οξύ ή την ιβουπροφένη. Είναι εξίσου δραστικά και η δόση είναι και σε αυτά το μισό από τα κιλά του παιδιού.
Πολλές φορές όμως, ειδικά την πρώτη μέρα, οι 6 ώρες είναι μεγάλο διάστημα για ένα άρρωστο παιδί και βλέπουμε τον πυρετό να ανεβαίνει ξανά στις 3 ώρες, περίπου, μετά το αντιπυρετικό. Τι κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Χορηγούμε εναλλάξ τα αντιπυρετικά. Έτσι, αν έχετε δώσει στο παιδί στις 12 το μεσημέρι παρακεταμόλη κι ο πυρετός ξανανεβαίνει, έχετε τη δυνατότητα στις 3 να του δώσετε μια άλλη φαρμακευτική ουσία. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι θα μπορείτε να του χορηγείτε αντιπυρετικό κάθε 3 ώρες.
Αν παρ’ όλα αυτά ο πυρετός επιμένει, τότε καταφύγετε σε κάποιες από τις παλιές γνωστές πρακτικές λύσεις, ώστε να το ανακουφίσετε. Κάντε του ένα χλιαρό μπάνιο, γύρω στους 30°C ή βάλτε του δροσερές κομπρέσες με νερό ή ξιδόνερο στο μέτωπο, στις πτυχές που δημιουργούν οι μασχάλες αλλά και στις βουβωνικές πτυχές, χαμηλά στην κοιλιά, εκεί που αρχίζουν τα πόδια του.
Μικρά μυστικά για τον πυρετό
Τα αντιπυρετικά δεν επαναφέρουν τη θερμοκρασία στα φυσιολογικά επίπεδα, εκτός αν ο πυρετός είναι χαμηλός.
Το παιδί μπορεί να κάνει πυρετό επειδή βγάζει δόντια, αλλά αυτός δεν θα είναι πάνω από 38,4°C.
Ο πυρετός δεν χρειάζεται ιδιαίτερη δίαιτα, αλλά πολλά υγρά. Αποφύγετε πάντως τα βαριά φαγητά.
Αν αρνείται να πιει το αντιπυρετικό υπάρχουν και τα υπόθετα.
Η χρήση της ασπιρίνης στα παιδιά έχει συνδεθεί με το σύνδρομο Reye (βλάβη στο συκώτι και στον εγκέφαλο). Γι’ αυτό, δεν χορηγείται σε παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών.
Αν το μωρό είναι μικρότερο από 3 μηνών, αν δεν έχει διάθεση, έχει υπνηλία ή ρίγη (ακόμα κι αν ο πυρετός πέσει λίγο με το αντιπυρετικό), αν παραμιλάει, αν ο πυρετός ξεπερνά το 39,5°C ή αν κρατάει πάνω από τρεις μέρες, απευθυνθείτε άμεσα σε παιδίατρο.
Επικοινωνήστε αμέσως με τον παιδίατρο αν το παιδί έχει παραλήρημα ή ξυπνά δύσκολα, αν έχει σπασμούς, αν έχει εξάνθημα, κοκκινίλες ή σπυριά στο σώμα (να το ξεγυμνώνετε και να το εξετάζετε προσεκτικά, ειδικά τις δύο πρώτες μέρες του πυρετού), αν κάνει εμετούς, αν ο πυρετός είναι πάνω από 40,5°C.
Αν το παιδί έχει κέφι για παιχνίδι και φαγητό όπως κάθε μέρα, αντιμετωπίστε τον πυρετό με υγρά, αντιπυρετικά και κομπρέσες. Αν δεν εμφανίσει άλλα συμπτώματα (βήχα, καταρροή κλπ.), δεν υπάρχει κανένας λόγος να ανησυχείτε. Δώστε αντιπυρετικά και περιμένετε μία-δύο ημέρες μέχρι να πέσει ο πυρετός.Η έντονη άσκηση, η ζέστη, τα βαριά ή πολλά ρούχα ή ένα βαρύ βραδινό φαγητό μπορεί να αυξήσουν τη θερμοκρασία του σώματος μέχρι και 1 με 1,5 βαθμούς χωρίς το παιδί να είναι άρρωστο.
Με τη συνεργασία της Άννας Αλημαντήρη (παιδίατρος).