Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι «υπεύθυνα» για την αντίσταση του οργανισμού, εναντίον όσων τον απειλούν, είναι τα αμυντικά κύτταρα που αναπτύσσονται στη σπλήνα και γενικότερα στο λεμφικό σύστημα. Τα κύτταρα αυτά εξασθενούν από την κακή διατροφή και από την έλλειψη βασικών βιταμινών (Α, Ε, Β-καροτίνη και C) και μετάλλων (σελήνιο, σίδηρος και ψευδάργυρος). Αυτά τα στοιχεία, επίσης, μαζί με ορισμένα ένζυμα καταπολεμούν τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες, προστατεύουν τα κύτταρα και τους ιστούς από τη φθορά και περιορίζουν τις επιπτώσεις της ακτινοβολίας και της ατμοσφαιρικής μόλυνσης. Είναι τόσο βασικά, που μπορούμε να πούμε ότι αποτελούν τη θωράκιση του οργανισμού. Έτσι, οι διατροφικές συνήθειες ενός ατόμου -πόσο μάλλον ενός μικρού παιδιού- μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο ανοσοποιητικό του σύστημα, καθώς ανάλογα με το είδος των τροφών δυναμώνει ή αντίθετα μειώνεται η αντίσταση του οργανισμού στην «επίθεση» των μολύνσεων.
Βάλτε τις σωστές βάσεις
Ένας από τους βασικότερους παράγοντες για τη σωστή διατροφή των παιδιών -αν όχι ο σημαντικότερος- είναι το περιβάλλον τους, δηλαδή η συμπεριφορά των μεγάλων που περιβάλλουν το παιδί και ο τρόπος με τον οποίο το μεγαλώνουν. Σε αυτό το περιβάλλον μπορείτε να συμβάλλετε καθοριστικά, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας, όταν το παιδί διαμορφώνει τις διατροφικές του συνήθειες Αν ακολουθήσετε τους σωστούς κανόνες για τη διατροφή του παιδιού σας, θα είστε πάντα σίγουρες ότι το μικρό σας τρέφεται σωστά και τρώει πάντα όσο χρειάζεται.
Μικρές μερίδες
Η μερίδα του φαγητού που αναλογεί σε ένα μικρό παιδί καθορίζεται από τον εξής κανόνα: Για κάθε χρόνο της ηλικίας του παιδιού αντιστοιχεί μία κουταλιά από 3 έως 4 διαφορετικές ομάδες τροφών. Για παράδειγμα, βάσει αυτού του κανόνα, το μεσημεριανό γεύμα ενός παιδιού 1 έτους μπορεί να περιλαμβάνει μία κουταλιά πουρέ πατάτας, μία κουταλιά λαχανικά και μία κουταλιά κρέας, και για επιδόρπιο μία κουταλιά πουρέ φρούτων ή μία κουταλιά κρέμα. Μέχρι να συμπληρώσει το παιδί τα τρία χρόνια, τα γεύματά του πρέπει να εμπλουτίζονται ανάλογα με τη φάση της ανάπτυξής του, ακολουθώντας πάντα τον κανόνα της «μίας κουταλιάς». Μπορεί αυτές οι μερίδες να σας φαίνονται μικρές, όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς, ανταποκρίνονται στις θερμίδες που πρέπει να παίρνει ένα μικρό παιδί ημερησίως.:
·Ένα παιδί 12 μηνών χρειάζεται περίπου 850 θερμίδες την ημέρα (minimum 550 – maximum 1.100 θερμίδες).
·Ένα παιδί 2 ετών χρειάζεται περίπου 1.050 θερμίδες ημερησίως (minimum 700 – maximum 1.400 θερμίδες).
·Ένα παιδί 3 ετών χρειάζεται περίπου 1.250 θερμίδες ημερησίως (minimum 850 – maximum 1.650 θερμίδες).
Βέβαια, οι θερμιδικές ανάγκες ενός παιδιού εξαρτώνται σε κάθε περίπτωση από το ρυθμό της ανάπτυξής του, το ύψος του και το πόσο κινητικό και δραστήριο είναι.
Σωστή αναλογία
Για να είναι ισορροπημένο το διαιτολόγιο του μικρού σας, πρέπει να περιλαμβάνει προϊόντα από 5 βασικές ομάδες της διατροφικής πυραμίδας: γαλακτοκομικά, φρούτα, λαχανικά, πρωτεΐνες (κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, αυγά, όσπρια) και υδατάνθρακες (ψωμί, ζυμαρικά, δημητριακά, ρύζι, πατάτες). Είναι ιδανικό για το παιδί να τρώει ημερησίως συνολικά 5 μερίδες φρούτα και λαχανικά, 2-3 μερίδες γαλακτοκομικά, 2 μερίδες πρωτεΐνες και 5-6 μερίδες υδατάνθρακες. Επίσης, ένα μικρό παιδί πρέπει να πίνει περίπου μισό λίτρο νερό. Βέβαια, δεν είναι απαραίτητο το παιδί να τρώει κάθε μέρα όλες τις συνιστώμενες μερίδες των 5 ομάδων τροφίμων. Όμως, είναι απαραίτητο να τηρείται η σωστή αναλογία τους, όπως την περιγράψαμε παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση, να μη δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα μόνο στο κρέας. Άλλωστε, όσον αφορά τις πρωτεΐνες, αυτές μπορεί ο παιδικός οργανισμός να της πάρει και από τα γαλακτομικά προϊόντα. Αυτά δεν πρέπει να λείπουν ποτέ από το πιάτο του παιδιού, γιατί αποτελούν την κύρια πηγή ασβεστίου της διατροφής.
Μην το πιέζετε
Το παιδί διαθέτει από πολύ μικρό το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού, γι’ αυτό και θα πρέπει να το λαμβάνετε υπόψη σας και να το ακούτε προσεκτικά. Αν το πιέζετε να φάει, τότε μαθαίνει να αγνοεί τα «σήματα» του σώματός του. Αυτό, όμως, μπορεί αργότερα να του προκαλέσει παχυσαρκία, αφού το παιδί δεν θα μπορεί να καταλάβει πότε χορταίνει και θα τρώει ανεξέλεγκτα. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο θα πρέπει να δίνετε πρωτοβουλίες στο παιδί και να το αφήνετε να αποφασίζει τι και πόσο θα φάει, είναι ο σεβασμός του αισθήματος της αυτονομίας, το οποίο είναι πολύ ισχυρό μετά τον πρώτο χρόνο. Το παιδί θέλει να ελέγχει καθετί που μπαίνει στο στόμα του. Αν δεν σεβαστείτε τις επιθυμίες του, κάθε γεύμα θα καταλήγει σε μάχη και γκρίνια. Γενικά, είναι άσχημη εμπειρία για το παιδί να πρέπει να φάει κάτι που δεν του αρέσει. Κάτι τέτοιο μπορεί να του προκαλέσει χρόνια αποστροφή για συγκεκριμένες τροφές.
Εκμεταλλευτείτε την περιέργειά του
Η ηλικία των 2 ετών είναι η πιο κατάλληλη για να μυήσετε το παιδί σας στην υγιεινή διατροφή, γιατί τώρα το μικρό σας είναι περίεργο και «ανοιχτό» στις νέες γεύσεις και δοκιμάζει με μεγαλύτερη ευκολία τις άγνωστες τροφές. Μάλιστα, ένας βασικός λόγος που τα παιδάκια αυτής της ηλικίας αποστρέφονται συγκεκριμένες τροφές είναι επειδή τις έχουν βαρεθεί. Μη δίνετε, λοιπόν, στο δίχρονο μικρό σας καθημερινά καρότα ή πουρέ πατάτας επειδή κάποτε του άρεσαν. Καλό είναι να είστε ευρηματικές. Αν το παιδί σας δεν τρώει τα λαχανικά, μην τα χρησιμοποιείτε ολόκληρα. Είναι χρήσιμο κάποιες φορές τα λαχανικά να υποστούν ειδική προετοιμασία, όπως να τριφτούν πολύ ψιλά στον τρίφτη και να ενταχθούν μέσα στα φαγητά (π.χ. μέσα σε μπιφτέκια ή στο ρύζι ή σε κάποια σάλτσα ντομάτας), ώστε τα παιδιά να συνηθίζουν τη γεύση τους χωρίς να τα βλέπουν. Μπορείτε να φτιάξετε διάφορες φατσούλες ή ακόμη και ένα ουράνιο τόξο με τα διάφορα χρώματα των λαχανικών (κόκκινο, πορτοκαλί, πράσινο).
Υπομονή!
Μεταξύ 2-3 ετών τα παιδιά είναι πολύ συντηρητικά στο φαΐ. Ελέγχουν το φαΐ τους, κοιτάζουν τις τροφές και σπρώχνουν από μπροστά τους ό,τι δεν τους αρέσει. Ακόμη κι αν μέχρι τότε το μικρό απολάμβανε σχεδόν τα πάντα, τώρα μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στο φαΐ. Αυτό σίγουρα σας φαίνεται παράξενο και σας κάνει να αναρωτιέστε τι συνέβη ξαφνικά στο μικρό σας. Δεν χρειάζεται, όμως, να ανησυχείτε, γιατί πρόκειται για ένα πολύ φυσιολογικό στάδιο της ανάπτυξής του. Σ’ αυτή την ηλικία, ισχύει το εξής για τη διατροφή του παιδιού: Πρέπει να βάλετε 15 φορές κάποια τροφή στο πιάτο του παιδιού μέχρι να την αποδεχθεί ξανά. Γι’ αυτό, λοιπόν, οπλιστείτε με υπομονή, γιατί θα χρειαστείτε πολλές επαναλήψεις! Επίσης, καλό είναι σε αυτή τη φάση να μη βάζετε τις ίδιες τροφές (π.χ. κουνουπίδι) καθημερινά στο πιάτο του παιδιού, αλλά να κάνετε εβδομαδιαία διαλείμματα και αποχή από τη συγκεκριμένη τροφή.
Με τη συνεργασία της Θάλειας Σταματιάδου (κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος-ΜSc).