Οι επιστήμονες μας εξηγούν ότι τα αγόρια δεν είναι μόνο λιγότερο δυνατά από τα κορίτσια, αλλά και πολύ πιο ευαίσθητα. Ιδιαίτερα τα νεογέννητα, κλαίνε πιο εύκολα, πολύ πιο συχνά, και δεν παρηγορούνται τόσο εύκολα όσο τα κορίτσια. Αυτό εξακολουθεί να ισχύει μέχρι την ηλικία των τεσσάρων ετών. Από τα τέσσερα και μετά κλαίνε λιγότερο και αποφεύγουν να δείξουν τα συναισθήματά τους, όχι γιατί σκληραίνουν, αλλά γιατί εμείς τα εκπαιδεύουμε έτσι.
Η ευαισθησία δεν είναι αδυναμία
Αυτό που για ένα κορίτσι είναι χάρισμα, στο αγόρι θεωρείται ελάττωμα. Η ευαισθησία, η συμπόνια, η εκδήλωση των συναισθημάτων δείχνουν «ξένα» για ένα αγόρι, αν και πολύ φυσιολογικά για ένα κορίτσι. Από νήπια κιόλας τα παιδιά μαθαίνουν να υποδύονται αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «παιχνίδια ρόλων»: Τα κορίτσια ταΐζουν την κούκλα τους, μιμούμενα τη μαμά που ταΐζει το μωρό αδερφάκι τους, ενώ τα αγόρια μαστορεύουν όπως κάνει ο μπαμπάς τους. Αν όμως ένα αγόρι δει τον μπαμπά του να δίνει γάλα με μπιμπερό στο αδερφάκι του, τότε θα κάνει κι αυτό το ίδιο. Πολλοί γονείς τρομοκρατούνται όταν βλέπουν ένα αγοράκι να φοράει τη φούστα της μαμάς του ή να διαλέγει μια στολή καθαρά κοριτσίστική όπως αυτή της Σταχτοπούτας. Κι όμως, είναι απόλυτα φυσιολογικό για ένα νήπιο να πειραματίζεται. Όπως το κορίτσι παίρνει ένα ρόλο «αγορίστικο» για να νιώσει περισσότερη δύναμη και εξουσία, έτσι και ένα αγόρι μπορεί να πάρει ένα ρόλο κοριτσίστικο. Αν προσπαθήσουμε να αλλάξουμε ή να απαγορεύσουμε τους πειραματισμούς του, θα είναι σαν να του απαγορεύουμε να εκφραστεί. Ας μην ξεχνάμε πως η ευαισθησία δεν είναι αδυναμία. Κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως φύλου, έχει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του. Γιατί οι αδυναμίες ανήκουν στην ανθρώπινη φύση.
Το ισχυρό φύλο;
Η ψυχίατρος Λιζ Έλιοτ, στο βιβλίο της «Pink Brain, Blue Brain» (Ροζ Εγκέφαλος, Μπλε Εγκέφαλος), επισημαίνει πως τα παραδοσιακά κλισέ που θέλουν το αγόρι να είναι σκληρό και το κορίτσι ευαίσθητο δεν ισχύουν. Παρότι οι άντρες θεωρούνται το «ισχυρό» φύλο, τελικά αποδεικνύεται ότι είναι πολύ πιο ευάλωτοι από όσο φανταζόμαστε. Γι’ αυτό και οι γονείς δεν πρέπει να διαφοροποιούν τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα αγόρια από τα κορίτσια, με το σκεπτικό ότι ένα αγόρι πρέπει να γίνει πιο σκληρό. Μάλιστα το γεγονός ότι τα νεογέννητα αγόρια είναι βιολογικά πιο ανώριμα από τα κορίτσια, καθώς και πιο επιρρεπή στην εμφάνιση αναπτυξιακών διαταραχών, σημαίνει ότι ίσως να χρειάζονται μεγαλύτερη προσοχή κατά την ανατροφή τους. Οι διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα ξεκινούν ήδη από την ενδομήτριο ζωή, από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες της ζωής τους. Τα κορίτσια αναπτύσσονται με πιο ταχείς ρυθμούς, ενώ τα αγόρια ακολουθούν και είναι αποδεδειγμένα πιο επιρρεπή σε αναπτυξιακά προβλήματα. Για αυτό και μια αυστηρή διαπαιδαγώγηση είναι πιθανό, αντί να τα σκληραγωγήσει, να εντείνει τις αδυναμίες τους. Αυτό που έχουν ανάγκη τα αγόρια -όπως, άλλωστε, και κάθε παιδί- είναι η προσοχή και η φροντίδα των γονιών τους, ώστε να ξεπεράσουν τις αδυναμίες τους, αν τυχόν υπάρχουν. Οι ειδικοί μάς λένε, επίσης, ότι στα αγοράκια υπάρχει μια μικρή καθυστέρηση όσον αφορά στην ωρίμανση του εγκεφάλου γεγονός που σημαίνει ότι παραμένουν για περισσότερο χρόνο εκτεθειμένα στα εξωτερικά ερεθίσματα, θετικά ή αρνητικά. Γι’ αυτό και είναι πιο ευάλωτα σε αναπτυξιακές διαταραχές. Καθώς περνούν τα χρόνια, ο εγκέφαλος των αγοριών ωριμάζει και θωρακίζεται. Συχνά, μάλιστα, στα σχολικά τεστ μετά την ηλικία των πέντε, τα αγόρια επιτυγχάνουν υψηλότερα σκορ σε σύγκριση με τα κορίτσια Συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί ότι αποδίδουν καλύτερα σε τεστ που σχετίζονται με τα μαθηματικά, τις πρακτικές δεξιότητες, την αντίληψη του χώρου και τον προσανατολισμό, ενώ τα κορίτσια φαίνεται να υπερέχουν στα γλωσσικά τεστ, αλλά και στην ικανότητά τους να αντιλαμβάνονται και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Όσον αφορά όμως τα συναισθήματα τα αγόρια φαίνεται πως νιώθουν περίεργα και άβολα -ιδιαίτερα όταν πρόκειται για έντονα συναισθήματα που βιώνουν-, ενώ το λεξιλόγιό τους είναι σαφώς πιο φτωχό όταν πρόκειται να περιγράψουν πώς νιώθουν. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται η μεγάλη αντίφαση. Ενώ τα αγόρια είναι πιο συναισθηματικά από τα κορίτσια, μαθαίνουν από πολύ μικρά να το κρύβουν. Σύμφωνα με τη δρ. Έλις, η ενσυναίσθηση και η ικανότητα να διαβάζεις τα συναισθήματα των άλλων είναι από τα πιο σημαντικά προσόντα για έναν άνθρωπο που βοηθούν τα παιδιά να «αναπτύσσονται». Η ενσυναίσθηση υπάρχει έτσι κι αλλιώς στα νήπια που δεν έχουν «ανακαλύψει» ακόμη τις φυλετικές διαφορές. Και φυσικά διδάσκεται.
«Μην είσαι μαμάκιας»
Πρόκειται για ένα ακόμη κλισέ που χρησιμοποιούμε όλοι βάσει των κοινωνικών στερεότυπων. Σύμφωνα με τη γνωστή ψυχίατρο δρ. Ολιβιέ, τα αγόρια εκπαιδεύονται από μικρά να αποσυνδεθούν από τη μητέρα τους με ένα σχεδόν βίαιο τρόπο. Όλα τα παιδιά στο σχολείο κοροϊδεύουν ένα «μαμάκια», αλλά και σύσσωμη η κοινωνία κατηγορεί ένα αγόρι που «κρέμεται» από τη φούστα της μαμάς του. Έτσι οι άντρες, μαθαίνοντας πώς να αποσυνδεθούν από τη μητέρα τους, χάνουν παράλληλα την ικανότητα να εκφράζουν στοργή και αισθήματα αγάπης. Πιθανόν, λοιπόν, στις ενήλικες σχέσεις τους να ξαναζήσουν με τη σύντροφό τους, τα ευάλωτα συναισθήματα και το φόβο που βίωσαν στη σχέση με τη μητέρα τους. Τα αγόρια επιζητούν από τη μητέρα τους ασφάλεια, τρυφερότητα και στοργή. Καθώς μεγαλώνουν, ζητούν ακριβώς τα ίδια, αλλά ως ενήλικοι φοβούνται αυτή την εξάρτηση και την οικειότητα, γιατί απειλεί την αίσθηση αυτού που απέκτησαν παλεύοντας σκληρά στην προσπάθειά τους να γίνουν διαφορετικά και ανεξάρτητα όντα.
Με τη συνεργασία της Ελεάνας Ελευθερίου (ψυχοθεραπεύτρια-κλινική θεραπεύτρια σεξουαλικών διαταραχών).