1. Τακτικές και έντονες συστολές: Πολλές γυναίκες τις τελευταίες εβδομάδες της κύησης εξαπατώνται από «ψεύτικους» πόνους, θεωρώντας τους οιωνό των ωδίνων. Τα χαρακτηριστικά αυτών των συσπάσεων είναι ότι συνήθως δεν είναι έντονες, ούτε τακτικές, μπορεί να σταματούν και να ξαναρχίζουν στη διάρκεια της ημέρας, εκλείπουν σύντομα ή απαλύνονται με την ανάπαυση. Ωστόσο, καλό είναι να ενημερώσετε γι’ αυτό το γιατρό σας. Αντίθετα, οι πραγματικές ωδίνες δεν μειώνονται ή απαλύνονται μέχρι τον τοκετό, αλλά οι συστολές προοδευτικά αυξάνουν σε δύναμη και σε διάρκεια. Τις περισσότερες φορές οι συσπάσεις αρχίζουν από το πάνω μέρος της κοιλιάς, κάτω από το στομάχι, στον πυθμένα της μήτρας και κατεβαίνουν δεξιά-αριστερά προς τα κάτω, με αντανάκλαση του πόνου στη μέση. Ο δεύτερος πόνος έρχεται συνήθως μετά από μία ώρα ή σαράντα λεπτά, και σταδιακά οι ωδίνες πυκνώνουν. Με το πέρασμα της ώρας, γίνονται πιο έντονες και η συχνότητά τους αυξάνεται σαν ένα «ρυθμικό κύμα». Συγκεκριμένα, η αρχική αίσθηση του πόνου στην κοιλιά προοδευτικά μεταβάλλεται σε διακριτές συστολές, με μεταβλητή περιοδικότητα, δηλαδή κάθε τριάντα, είκοσι, δέκα, οκτώ, πέντε και τρία λεπτά με συνεχή αύξηση της διάρκειάς τους. Όταν οι συσπάσεις εμφανίζονται κάθε τριάντα ή είκοσι λεπτά, αρχίστε με ηρεμία να ετοιμάζεστε για το μαιευτήριο. Αναπνέετε ρυθμικά, όπως μάθατε στα μαθήματα ανώδυνου τοκετού, καθώς αυτό θα σας ανακουφίσει και θα σας χαλαρώσει, και συγκεντρώστε τις σκέψεις σας στο ότι σε λίγο θα έχετε το μωρό σας στην αγκαλιά σας.
2. Ρήξη υμένων (σπάσιμο νερών): Στατιστικά, σε ποσοστό 80% των εγκύων, όταν ο αμνιακός σάκος διαρραγεί, συνήθως οι συστολές εμφανίζονται μέσα στις επόμενες 12 ώρες από το σπάσιμο των νερών. Όμως, ακόμα κι αν δεν συμβεί αυτό, η επίτοκος εισάγεται στο μαιευτήριο για μεγαλύτερη ασφάλεια, για να αποφύγει τον αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης λόγω διάρρηξης του αμνιακού σάκου. Αν, λοιπόν, διαπιστώσετε «σπάσιμο νερών», χωρίς να σας πιάσει πανικός, ξεκινήστε για το μαιευτήριο. Ωστόσο, επειδή πιθανά όταν διαπιστώσετε ροή υγρού να έχετε αμφιβολίες αν πράγματι έχουν σπάσει τα νερά, για να επιβεβαιωθείτε κάντε το εξής: Πηγαίνετε στην τουαλέτα να ουρήσετε για να αδειάσει η ουροδόχος κύστη, σκουπιστείτε καλά και βάλτε μια σερβιέτα στο εσώρουχό σας. Βηματίστε κατόπιν για τρία λεπτά μέσα στο δωμάτιο. Εάν έχει γίνει ρήξη των μεμβρανών του αμνιακού σάκου, θα τρέξουν νερά στο πάτωμα, εάν όμως δείτε μόνο μια μικρή υγρασία στη σερβιέτα, τότε όχι.
3. Κολπικές εκκρίσεις: Για την προστασία του εμβρύου από μολύνσεις στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο τράχηλος της μήτρας κλείνει και καλύπτεται εσωτερικά με βλέννα, κάτι που αποτελεί φυσική διαδικασία. Όμως, λίγο διάστημα πριν ή με την έναρξη των ωδίνων, μπορεί να παρατηρήσετε έκκριση βλεννώδους, κολλώδους (σαν ζελέ) ή υδαρούς μορφής σε μικρή ποσότητα. Αυτό συμβαίνει γιατί ο τράχηλος στη διάρκεια των συστολών αρχίζει να διαστέλλεται, χαλαρώνει και γίνεται πιο ελαστικός, προκειμένου να διευκολυνθεί ο τοκετός. Μερικές φορές η έκκριση αυτή μπορεί να περιλαμβάνει και σταγόνες αίματος λόγω ρήξης αιμοφόρων αγγείων κατά τη διάρκεια της διαστολής. Αν και συχνά ο τοκετός μετά από αυτό το σύμπτωμα μπορεί να γίνει έπειτα από ώρες ή ημέρες, ωστόσο η παρατήρηση αυτή οριοθετεί τη διάκριση της εγκύου από την επίτοκο, δηλαδή αποτελεί ένα από τα σημάδια του επικείμενου τοκετού, γι’ αυτό θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το γυναικολόγο σας για να σας δώσει τις απαραίτητες συμβουλές. Κι αν ανησυχείτε μήπως μπερδέψετε τις κολπικές εκκρίσεις με το αμνιακό υγρό, μάλλον είναι δύσκολο, καθώς το δεύτερο είναι σε μεγαλύτερη ποσότητα, ζεστό και με έντονη μυρωδιά.
4. Συχνές κενώσεις ή διάρροια: Με την κάθοδο του κεφαλιού του εμβρύου, πιέζεται το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου (το «ορθόν») της μητέρας, με αποτέλεσμα να έχει διάρροια. Σύμπτωμα που, επίσης, μπορεί να προκληθεί από τις ορμονοειδείς ουσίες που παράγει το σώμα με την έναρξη των συστολών, οι οποίες προκαλούν σύσπαση της μήτρας υποβοηθώντας τη διαστολή του τραχήλου, αλλά πολλές φορές και υπερκινητικότητα του εντέρου. Όταν, λοιπόν, διαπιστώσετε ότι έχετε συχνές κενώσεις, αυτό σημαίνει ότι η ώρα του τοκετού πλησιάζει και πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας γι’ αυτό.
5. Έντονοι πόνοι στην πλάτη: Στις περισσότερες εγκύους, ο πόνος στη μέση αρχίζει από τους πρώτους μήνες της κύησης, κάτι που δεν προκαλεί ανησυχία και πολύ πιθανά ήδη θα το γνωρίζετε και θα το έχετε βιώσει. Εάν, όμως, τις τελευταίες μέρες της κύησης ο πόνος γίνει αφόρητος, τότε υπάρχει περίπτωση να αντιμετωπίζετε τις «ραχιαίες ωδίνες». Πιο αναλυτικά, συνήθως το έμβρυο κατέρχεται προς τον τοκετό με το πρόσωπο να αντικρίζει τη σπονδυλική στήλη της μητέρας, όμως μερικές φορές κατεβαίνει με το κρανίο να πιέζει τη σπονδυλική στήλη της, οπότε προκαλούνται οι ραχιαίες ωδίνες με ιδιαίτερα έντονους πόνους στη μέση. Εάν έχουν έτσι τα πράγματα, δηλαδή τίποτα δεν ανακουφίζει τον πόνο σας, όπως π.χ. η αλλαγή θέσης, στάσης ή λίγο μασάζ, ή εμφανίζονται και κάποια από τα άλλα συμπτώματα που αναφέραμε, αυτό είναι σημάδι πως είστε έτοιμη για τον τοκετό και θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το γυναικολόγο σας.
Πανέτοιμη!
– Με την έναρξη των συσπάσεων, σταματά η πέψη, γι’ αυτό αποφύγετε το φαγητό αυτές τις στιγμές, καθώς η τροφή θα παραμείνει στο στομάχι για πολλές ώρες, με πιθανότητα να προκαλέσει προβλήματα κατά τη διάρκεια του τοκετού.
– Εάν πρόκειται να γεννήσετε με καισαρική και εμφανιστούν ακανόνιστες συσπάσεις, αυτό είναι μήνυμα ότι πλησιάζει η στιγμή του τοκετού και η επέμβαση πρέπει να γίνει άμεσα.
– Η προβλεπόμενη ημερομηνία του τοκετού υπολογίζεται με διάρκεια κύησης 40 εβδομάδων από την πρώτη μέρα της τελευταίας περιόδου. Ωστόσο, η πιθανή ημερομηνία τοκετού υπολογίζεται με βάση έναν ιδανικό κύκλο 28 ημερών, που σε πολλές γυναίκες δεν ισχύει, ενώ επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες. Γι’ αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς, μόνο ένα στα τέσσερα μωρά γεννιέται στην ημερομηνία που έχει προσδιορίσει ο γιατρός.
– Τις τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης σας, κάντε δοκιμαστικά τη διαδρομή από το σπίτι σας στο μαιευτήριο, κατά προτίμηση σε ώρες αιχμής, για να καλύψετε κάθε πιθανότητα, ώστε να γνωρίζετε το χρόνο που χρειάζεστε μέχρι να φτάσετε εκεί, και τη μεγάλη στιγμή να ξεκινήσετε την ώρα που πρέπει χωρίς να ταλαιπωρηθείτε.
– Φροντίστε σε προηγούμενη επίσκεψή σας στο μαιευτήριο να ζητήσετε από το γιατρό ή τη μαία σας να σας ξεναγήσουν στα τμήματα του μαιευτηρίου όπου θα γίνει ο τοκετός, για να μη νιώθετε την κρίσιμη στιγμή ότι βρίσκεστε σ’ ένα τελείως άγνωστο περιβάλλον.
– Πολλές γυναίκες αγχώνονται στην ιδέα ότι τα «νερά σπάνε», ενώ βρίσκονται σε δημόσιο χώρο, στο σουπερμάρκετ, στον κινηματογράφο. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να αποτελεί λόγω ανησυχίας, καθώς μόνο στο 8% των εγκύων έχει συμβεί να σπάσει ο αμνιακός σάκος πριν από την έναρξη των συστηματικών συστολών, δηλαδή το σπάσιμο των νερών στο πρώτο στάδιο του τοκετού συμβαίνει περίπου σε μία στις δέκα γυναίκες.
Με τη συνεργασία του Ελευθέριου Μπίκου (μαιευτήρας-γυναικολόγος).