Ο μπαμπάς μου είναι ο ήρωας μου!

«Με τρόμο βλέπω να πλησιάζει εκείνη η καταραμένη μέρα, που θα καταλάβεις ότι είμαι πολύ μέτριος σκιέρ, άθλιος κολυμβητής, ασήμαντος ποδοσφαιριστής και το χειρότερο… ένας εντελώς συνηθισμένος πατέρας. Στα έξι σου χρόνια, ο θαυμασμός σου για μένα βρίσκεται στο απόγειό του και όπου να ’ναι έρχεται η ώρα της παρακμής, που τόσο φοβάμαι…». Μια περίφημη περιγραφή για την «αποδόμηση» του πατέρα μας δίνει ο συγγραφέας του βιβλίου «Ο πατέρας σου, αυτός ο ήρωας»  Ντιντιέ Τρονσέ. Το βιβλίο του καταγράφει τρυφερά στιγμιότυπα της καθημερινότητας ενός πατέρα, ως τη στιγμή που ο γιος του γίνεται οκτώ χρονών και η αφήγησή του, μολονότι έχει τη μορφή ημερολογίου, στην πραγματικότητα αποτελεί εξομολόγηση συναισθημάτων, τα οποία ο συγγραφέας θεωρεί μάθημα ζωής: «Διδάχτηκα ότι μπορούμε να πούμε σ’ ένα παιδί, «έκανα λάθος», χωρίς αυτό να σημαίνει εξευτελισμό. Και κυρίως χωρίς εκείνο να πάψει να μας σέβεται». Πάνω απ’ όλα, ο πατέρας- συγγραφέας, σκιαγραφεί με αξιοσημείωτη οξυδέρκεια τον ρόλο του ήρωα, που κατέχει στη ζωή του μικρού αγοριού και εκφράζει την αγωνία του για τη στιγμή της απομυθοποίησης. «Ο μπαμπάς μου είναι ο πιο δυνατός του κόσμου…» «…Ο πιο καλός, ο πιο έξυπνος και ξέρει να επισκευάζει όλα τα αυτοκίνητα…» Για ένα μικρό παιδί ο πατέρας έχει υπεράνθρωπα χαρακτηριστικά, είναι ένα σύμβολο. Το παιδί απαιτεί ασυνείδητα ο πατέρας του να ανταποκρίνεται στο σύμβολο και να έχει δύναμη, δόξα, και ακτινοβολία. Πρέπει να είναι οδηγός, να φωτίζει, να αναγνωρίζει τις ικανότητες του παιδιού του, να του δίνει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και να το οδηγεί στην ώριμη και υπεύθυνη ηλικία. Ο πρακτικός ρόλος ενός πατέρα είναι λοιπόν δύσκολος γιατί πρέπει να ταιριάζει στο συμβολικό όραμα του παιδιού του. Είναι ένας ρόλος σχεδόν συντριπτικός. Ο πατέρας θα πρέπει να βρει μια συμβιβαστική λύση μεταξύ εκείνου που αντιπροσωπεύει στο ασυνείδητο του παιδιού του, και εκείνου που είναι στην πραγματικότητα, δηλαδή ένας άνθρωπος. Αν ο πατέρας του δεν ανταποκρίνεται στο σύμβολο, γιατί είναι αδύναμος η πολύ αυστηρός (που σημαίνει και πάλι αδύναμος), το παιδί μεγαλώνει με έντονα συναισθήματα κατωτερότητας και αδυναμίας και βιώνει μια αντίφαση που μπορεί να φτάσει ως την ψυχική ανισορροπία. Ναι, στην απομυθοποίηση… αλλά με το μαλακό Είναι συνηθισμένο για τα παιδιά να εξιδανικεύουν τους μπαμπάδες τους όταν είναι μικρά, ή ακόμα και να επινοούν ιστορίες για τα θαυμαστά κατορθώματα των εξιδανικευμένων μπαμπάδων που δεν γνώρισαν ποτέ. Είναι όμως πολύ δύσκολο για τον κάθε γονιό να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του υπερ-ήρωα που του εναποθέτουν τα παιδιά τους. Σύμφωνα πάντως με τους παιδοψυχολόγους η απογοήτευση είναι κι αυτή ένα μέρος του μεγαλώματος. Οι μπαμπάδες οφείλουν να απογοητεύσουν τα παιδιά τους, για να μπορέσουν αυτά να αναπτυχθούν ψυχολογικά και συναισθηματικά. Απλώς χρειάζεται τρόπο,  μια που η παιδική ψυχή είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητη. Η αλήθεια είναι ότι όλα τα παιδιά χρειάζονται μύθους όπως αυτός του Άη Βασίλη. Όταν ανακαλύπτουν πως ο κύριος με τον κόκκινο σκούφο δεν υπάρχει πληγώνονται. Πόσο μάλλον λοιπόν, όταν ανακαλύπτουν πως ο μπαμπάς τους δεν είναι ο ήρωας που νόμιζαν. Σε αυτή την απομυθοποίηση μόνον οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν. Γιατί μόνον εκείνοι μπορούν να του διδάξουν πώς να διαχειρίζεται τον πόνο. Η απομυθοποίηση του πατέρα είναι μέρος του μεγαλώματος! Η αλήθεια είναι πως και για τους γονείς είναι δύσκολο μια που ταυτίζονται υπερβολικά με τα συναισθήματα των παιδιών τους και είναι υπερβολικά απολογητικοί, όταν θέτουν όρια που πραγματικά το παιδί χρειάζεται. Επίσης δυσκολεύονται να αναλάβουν την ευθύνη, όταν έχουν προκαλέσει έναν τέτοιον πόνο στο παιδί. Ωστόσο θα πρέπει να τους εξηγήσουν πως και οι ίδιοι είναι άνθρωποι, με αδυναμίες και ατέλειες. Η συνειδητοποίηση αυτή δεν αποτελεί σοκ, κάθε άλλο μπορεί να αποτελέσει την πιο ουσιαστική «θεραπεία» ενός ατόμου γιατί τότε μόνο μπορεί να αποενοχοποιηθεί και να μπορέσει να δει απέναντί του έναν άλλον άντρα ή μια γυναίκα (τον πατέρα και τη μητέρα του αντίστοιχα), ισότιμους προς εκείνον, με τα ελαττώματα και το προτερήματά τους που έχουν όλοι οι άνθρωποι και θα έχει και ο ίδιος. Αυτή είναι μια στιγμή απελευθέρωσης για έναν άνθρωπο που μπορεί πια χωρίς ενοχές να χαίρεται τη σχέση με τους γονείς του. Τότε ο άνθρωπος ενηλικιώνεται. Ποιος ο ρόλος της μαμάς στην απομυθοποίηση του πατέρα; Η σημασία της μητέρας, για την αντίληψη που διαμορφώνει το παιδί για τον πατέρα είναι σημαντική, μια που η μητέρα έχει την δύναμη να προσθέτει η να αφαιρεί αξία από αυτόν, στα μάτια του παιδιού. Αν και, ο ίδιος ο πατέρας θα πρέπει να υποστηρίζει την θέση στην οποία τον τοποθετεί το παιδί, με την εν γένει συμπεριφορά του, η μητέρα μπορεί με την αναφορά της, με τα λόγια της για το πρόσωπο του, να τον ακυρώνει η να μειώσει την αξία του σημαντικά. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και αντίστροφα, δηλαδή ένας πατέρας αδύναμος να παίρνει αξία από τα λόγια της μητέρας και να εξυψώνεται στα μάτια του παιδιού του. Με τη συνεργασία της Κατερίνας Θεοδωρίδου (ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια).