Κάπνισμα
Γιατί είναι κακό για μένα; Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότερα από 4.000 βλαβερά για την υγεία χημικά στοιχεία και αυξάνει τις πιθανότητες να εμφανιστεί καρδιοπάθεια ή καρκίνος. Γιατί είναι κακό για το μωρό; Το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης προκαλεί στένωση των αγγείων, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο την ποσότητα του οξυγόνου που φτάνει στον πλακούντα, γεγονός που με τη σειρά του αυξάνει τις πιθανότητες να μην τρέφεται σωστά το έμβρυο. Έρευνα της αμερικάνικης Δράσης για το Κάπνισμα και την Υγεία (Action on Smoking and Health) έχει δείξει ότι τα μωρά που η μητέρα τους είναι καπνίστρια ζυγίζουν κατά μέσο όρο 200 γραμμάρια λιγότερο από εκείνα που έχουν μητέρες που δεν καπνίζουν. Τα λιποβαρή βρέφη είναι πιο επιρρεπή σε ασθένειες και λοιμώξεις. Τι συνιστάται; Να σταματήσετε το κάπνισμα όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Τι άλλο πρέπει να προσέξω; Παρόμοιες συνέπειες έχει και το παθητικό κάπνισμα, γι’ αυτό αποφύγετε χώρους με πολύ καπνό. Αλκοόλ
Γιατί είναι κακό για μένα; Ένα ποτηράκι κρασί ή άλλο αλκοολούχο ποτό κάθε τόσο δεν πρόκειται να έχει συνέπειες για την υγεία σας, ανεξάρτητα από το εάν περιμένετε παιδί ή όχι. Γιατί είναι κακό για το μωρό; Το αλκοόλ, σε οποιαδήποτε φάση της κύησης κι αν βρίσκεστε, διαπερνά τον πλακούντα και είναι πιθανό να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρύου. Η κατάχρηση (δηλαδή λήψη ποσότητας άνω των 42 γραμμαρίων καθαρού οινοπνεύματος ημερησίως, που αντιστοιχεί περίπου σε τέσσερα ποτήρια κρασί ή μπίρα) ενδέχεται να οδηγήσει στη γέννηση ενός μωρού με μικρό βάρος ή και στο Εμβρυϊκό Αλκοολικό Σύνδρομο (Fetal Alcohol Syndrome – FAS), που προκαλεί λειτουργικές και ανατομικές ανωμαλίες διαφόρων συστημάτων του εμβρύου, με αποτέλεσμα να έχει προβλήματα όρασης, ακοής ή και κατανόησης. Τι συνιστάται; Οι γιατροί προτείνουν στις εγκύους να αποφεύγουν εντελώς το αλκοόλ κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και στη συνέχεια να πίνουν ένα ποτηράκι κρασί –εάν τους είναι απαραίτητο. Τι άλλο πρέπει να προσέξω; Εκτός από το αλκοόλ και πολλές από τις ουσίες που περιέχονται στα φάρμακα μπορούν να διαπεράσουν τον πλακούντα και να μπουν στο αίμα του εμβρύου. Γι’ αυτό, πριν καταφύγετε σε οποιοδήποτε φαρμακευτικό σκεύασμα –ακόμα κι αυτά που μπορείτε να προμηθευτείτε χωρίς ιατρική συνταγή– είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε το γυναικολόγο σας.
Καφές
Γιατί είναι κακό για μένα; Στην περίπτωση που υποφέρετε από καούρες –μια από τις πιο συνηθισμένες ενοχλήσεις της εγκυμοσύνης– η κατανάλωση καφέ είναι πιθανό να επιδεινώσει την κατάσταση, επειδή αυξάνει την παραγωγή οξέων στο στομάχι. Παράλληλα, ενδέχεται να προκαλέσει ταχυπαλμία. Γιατί είναι κακό για το παιδί; Αν και η καφεΐνη εισέρχεται στον πλακούντα, δεν έχει διαπιστωθεί ότι είναι βλαβερή για το έμβρυο, εφόσον βέβαια καταναλώνεται σε μικρές δόσεις. Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Άαρχους στη Δανία έδειξε ότι η κατανάλωση οχτώ φλιτζανιών και πάνω την ημέρα μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αποβολή. Τι συνιστάται; Να μην το παρακάνετε. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ενημέρωσης για τα Τρόφιμα συνιστά όχι περισσότερα από 300 mg καφεΐνης την ημέρα, ποσότητα που περιέχεται σε δύο-τρία φλιτζάνια καφέ. Τι άλλο να προσέξω; Εκτός από τον καφέ και το μαύρο τσάι, καφεΐνη περιέχουν επίσης τα αναψυκτικά τύπου κόλα, κάποια «ενεργειακά ποτά» και το πράσινο τσάι.
Μαλακά και μπλε τυριά
Γιατί είναι κακό για μένα; Οι έγκυοι είναι καλό να αποφεύγουν να τρώνε μαλακά και με μούχλα τυριά, όπως το Μπρι ή το Καμαμπέρ αλλά και αυτά που έχουν γαλάζιες γραμμές, όπως το Danish blue ή το στίλτον, λόγω της ενδεχόμενης παρουσίας βακτιρίων όπως είναι η λιστέρια. Γιατί είναι κακό για το μωρό; Η λιστερίωση –όπως ονομάζεται η προσβολή από λιστέρια– μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή, ακόμα και θάνατο του εμβρύου, κάτι που είναι όμως εξαιρετικά σπάνιο. Τι συνιστάται; Αν δεν μπορείτε να αποφύγετε εντελώς την κατανάλωση αυτών των τυριών, τουλάχιστον φροντίστε να τα τρώτε μαγειρεμένα, αφού οι υψηλές θερμοκρασίες καταστρέφουν τα βακτήρια. Τι άλλο να προσέξω; Το βακτήριο λιστέρια ενδέχεται επίσης να υπάρχει σε μαλακά μη παστεριωμένα τυριά, σε έτοιμες σαλάτες που περιέχουν μαγιονέζα ή στο παγωτό μηχανής.
Άπλυτα λαχανικά και φρούτα
Γιατί είναι κακό για μένα; Το χώμα που υπάρχει στην επιφάνεια φρούτων και λαχανικών τα οποία δεν έχουν πλυθεί με προσοχή μπορεί να προκαλέσει τοξοπλάσμωση, μια λοίμωξη η οποία οφείλεται σε παράσιτο. Γιατί είναι κακό για το μωρό; Η τοξοπλάσμωση μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή ή στη γέννηση παιδιού με προβλήματα στην ανάπτυξη, αλλά και με υδροκεφαλία, επιληψία ή κώφωση. Τι συνιστάται; Να πλένετε πολύ προσεχτικά όλα τα νωπά φρούτα και λαχανικά που καταναλώνετε. Τι άλλο πρέπει να προσέξω; Η τοξοπλάσμωση μπορεί επίσης να μεταδοθεί από άμμο γάτας, χώμα, κατανάλωση ωμού ή λίγο ψημένου κρέατος και μη παστεριωμένου αγελαδινού γάλακτος ή τυριού.
Λιπαρά ψάρια
Γιατί είναι κακό για μένα; Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν είναι καθόλου κακό. Κάθε άλλο. Η κατανάλωση λιπαρών ψαριών όπως είναι ο τόνος, το σκουμπρί, οι σαρδέλες ή η πέστροφα είναι απαραίτητη για την υγεία σας και την πνευματική ανάπτυξη του παιδιού σας. Γιατί είναι κακό για το μωρό; Τα λιπαρά ψάρια περιέχουν υδράργυρο, ο οποίος σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του νευρικού του συστήματος. Τι συνιστάται; Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα Τρόφιμα (EUFIC), οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες είναι καλό να αποφεύγουν την κατανάλωση μεγάλων αρπακτικών ψαριών (όπως ξιφία ή καρχαρία), καθώς αυτά περιέχουν μεγάλες ποσότητες υδραργύρου.
Ωμά ή λίγο μαγειρεμένα αυγά
Γιατί είναι κακό για μένα; Η σαλμονέλα –βακτήριο που προκαλεί ενός είδους τροφική δηλητηρίαση (με συμπτώματα όπως ναυτία, εμετούς και διάρροια)– βρίσκεται στα ωμά αυγά ή στα αυγά που δεν έχουν μαγειρευτεί καλά. Γιατί είναι κακό για το μωρό; Η σαλμονέλα είναι σχεδόν απίθανο να βλάψει το έμβρυο, αλλά μπορεί να προκαλέσει πόνο στην κοιλιά και αφυδάτωση της γυναίκας, γεγονός που δεν είναι ό,τι πιο ευχάριστο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τι άλλο πρέπει να προσέξω; Η κατανάλωση θαλασσινών (ωμών ή μαγειρεμένων) ενέχει επίσης τον κίνδυνο δηλητηρίασης. Επίσης, όλα τα κρέατα και τα πουλερικά πρέπει να τρώγονται καλοψημένα.
Με τη συνεργασία του Νίκου Πετρογιάννη (χειρουργός-γυναικολόγος-μαιευτήρας, επιμελητής Γυναικολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών).