Αποφύγετε τα ζεστά μπάνια, μη βάφετε τα μαλλιά σας, μη χαϊδεύετε τη γάτα! Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, θα ακούσετε δεκάδες συμβουλές, μια που όλοι ξαφνικά γύρω σας έχουν γίνει ειδήμονες. Οι φίλοι, η μαμά σας, η πεθερά σας, ακόμη και ο σύντροφός σας, έχουν άποψη για το τι πρέπει να τρώτε, πώς να κινείστε, και τι να αποφεύγετε κατά τους εννέα αυτούς μήνες. Κάποιες από αυτές τις συμβουλές είναι σωστές, κάποιες άλλες αγγίζουν τα όρια της κινδυνολογίας. Ας δούμε, λοιπόν, τους μύθους και τις αλήθειες.
Οι κακές συμβουλές
«Μην κάνεις γυμναστική»
Είναι ίσως μία από τις χειρότερες συμβουλές, μιας που η άσκηση όχι μόνο ενδείκνυται αλλά σχεδόν επιβάλλεται, αν δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας, και πάντα σε συνεργασία με το γιατρό μας. Η γυμναστική ενδυναμώνει το μυϊκό σύστημα, που υποβοηθά τον τοκετό, βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, ρυθμίζει τις ταχυκαρδίες (αρκεί η άσκηση να μην υπερβαίνει τις 140 σφίξεις το λεπτό) και ενισχύει ψυχολογικά την έγκυο. Τέλος, βοηθά στην ταχύτερη επαναφορά της φυσικής κατάστασης και του σωματικού βάρους μετά τον τοκετό.
«Μην οδηγείς»
Η εγκυμοσύνη είναι κατάσταση, και όχι αναπηρία. Η οδήγηση σαφώς και επιτρέπεται, απλά επιβάλλεται περισσότερη προσοχή. Η εφαρμογή ζώνης ασφαλείας γνωρίζουμε ότι είναι απαραίτητη σε όλους, ακόμη περισσότερο σε μια έγκυο, είτε είναι οδηγός είτε συνοδηγός. Απλά, όταν η εγκυμοσύνη είναι προχωρημένη, πρέπει το οριζόντιο τμήμα της ζώνης να εφαρμόζει κάτω από την κοιλιά, και το διαγώνιο από πάνω της, ώστε η μήτρα να μην πιέζεται άμεσα.
«Μη βάψεις τα μαλλιά σου»
Η βαφή μαλλιών και νυχιών επιτρέπεται στην εγκυμοσύνη, καθώς δεν υπάρχει καμιά επιστημονική απόδειξη ότι βλάπτει το μωρό. Ωστόσο, καλό είναι πάντα να συμβουλεύεστε το γυναικολόγο σας.
«Μην τρως αλάτι»
Ειδικά για το αλάτι, παλαιότερα οι επιστήμονες πίστευαν ότι πρέπει να περιορίζεται πολύ η ποσότητα πρόσληψης κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Τελευταίες έρευνες έχουν δείξει ότι ο περιορισμός αυτός δεν χρειάζεται να είναι αυστηρός. Μικρή ποσότητα αλατιού βοηθά να διατηρούνται τα κατάλληλα επίπεδα νατρίου στο σώμα, καθώς το έμβρυο μεγαλώνει. Κάτι τέτοιο, βέβαια, προϋποθέτει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα υπέρτασης ή τοξιναιμίας.
«Μη δουλεύεις σε υπολογιστή»
Η πολύωρη εργασία σε ηλεκτρονικό υπολογιστή έχει αποδειχθεί ότι δεν βλάπτει καθόλου, ιδιαίτερα σήμερα με τη χρήση της οθόνης LCD. Ωστόσο, οι πολλές ώρες στο πληκτρολόγιο μπορούν να επιταχύνουν το επίπονο σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα στα χέρια, καθώς οι κλειδώσεις της εγκύου είναι πολύ πιο ευαίσθητες.
«Φάε για δύο»
Το βάρος του εμβρύου είναι το αγαπημένο θέμα συζήτησης στην εγκυμοσύνη. Όλοι θέλουν να ξέρουν πόσο ζυγίζει, γίνονται συγκρίσεις με προηγούμενες εγκυμοσύνες ή με άλλες γυναίκες. Όλοι ανησυχούν αν τυχόν το μωρό δεν «παίρνει πολύ βάρος», και φορτώνουν τη μητέρα με άγχος και τύψεις. Καλό είναι, λοιπόν, να ξεκαθαρίσουμε ότι ο υπολογισμός του βάρους στα υπερηχογραφήματα δεν είναι αρκετός. Σημασία κυρίως έχει να είναι οι επιμέρους μετρήσεις (κεφαλή, περίμετρος κοιλίας, μηριαίο οστό) φυσιολογικές, και ακόμα σημαντικότερο να υπάρχει φυσιολογικός ρυθμός αύξησης σε διαδοχικά υπερηχογραφήματα. Επιπλέον, επειδή το φυσιολογικό εύρος του βάρους είναι μεγάλο, ο μέσος όρος του βάρους γέννησης στο τέλος των 9 μηνών είναι 3,28 κιλά, αλλά κάλλιστα μπορεί σε υγιή μωρά να κυμαίνεται από τα 2,9 έως τα 3,9 κιλά.
Οι καλές συμβουλές
«Μην καπνίζεις»
Πρόκειται για την πιο σωστή συμβουλή που ακούσατε ποτέ. Το μόνο που ξεκάθαρα απαγορεύεται στην εγκυμοσύνη είναι το κάπνισμα, ενεργητικό ή παθητικό. Στερεί οξυγόνο από το μωρό και προκαλεί αυξημένη πιθανότητα αποβολής, μείωση του τελικού βάρους γέννησης και προωρότητα, με εξαιρετικά κακή επίδραση στη μελλοντική ανάπτυξη του παιδιού, καθώς και κίνδυνο για αιφνίδιο βρεφικό θάνατο.
«Μην πίνεις»
Πρόκειται για τη δεύτερη πιο σωστή συμβουλή. Αν και η επίδραση του αλκοόλ στο αγέννητο παιδί αποτελεί ένα σχετικά καινούργιο πεδίο έρευνας, δεν υπάρχει αμφιβολία -μας διαβεβαιώνουν οι επιστήμονες- ότι ακόμα και η μικρή ποσότητα οινοπνεύματος σε καθημερινή βάση -ιδιαίτερα στο πρώτο τρίμηνο της κύησης, κατά το οποίο συντελείται η οργανογένεση- είναι δυνατόν να του προξενήσει ζημιά. Σύμφωνα με πρόσφατα συμπεράσματα των επιστημόνων, ακόμα και λίγο αλκοόλ στη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να ενοχοποιηθεί για τη γέννηση λιποβαρούς παιδιού ή για την αύξηση του κινδύνου αποβολής. Το καθημερινό ποτηράκι κατά την κύηση φαίνεται, επίσης, ότι ευθύνεται και για υπερκινητικότητα αργότερα στο παιδί.
«Επισκέψου τον οδοντίατρο»
Μια επίσκεψη στον οδοντίατρο επιβάλλεται στην αρχή της εγκυμοσύνης. Έχει αποδειχθεί ότι η ενεργός ουλίτιδα είναι συνήθης στην εγκυμοσύνη, και καλλιεργεί μικρόβια που οδηγούν σε πρόωρο τοκετό.
«Απόφυγε την επαφή με γάτες»
Καλό είναι να κρατηθείτε μακριά από γάτες. Μην ασχολείστε με το φαγητό και τα περιττώματα της γάτας σας, για να αποφύγετε τον κίνδυνο τοξοπλάσμωσης. Για τον ίδιο λόγο, φοράτε γάντια, όταν κάνετε κηπουρική ή πλένετε λαχανικά.
«Μην τρως φιστίκια»
Καλό είναι να αποφεύγετε προϊόντα με φιστίκια κατά την εγκυμοσύνη, αν κάποιος στην οικογένειά σας έχει άσθμα, έκζεμα, εποχική ή τροφική αλλεργία. Με τον τρόπο αυτό θεωρείται ότι μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης ανάλογων αλλεργιών στο μωρό.
«Αν έχεις ναυτία, πιες ένα ανθρακούχο»
Η ναυτία είναι ένα από τα συνήθη συμπτώματα του πρώτου τρίμηνου, και οφείλεται στην απότομη αύξηση των ορμονών της εγκυμοσύνης. Αν σας συμβαίνει το πρωί, πριν σηκωθείτε από το κρεβάτι, καταναλώστε ένα κράκερ, μία φρυγανιά ή ένα μπισκότο. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει σε μικρότερο βαθμό για το χαμομήλι. Το μεταλλικό νερό, καθώς και ορισμένες τροφές με τζίντζερ επίσης βοηθούν.
«Απόφυγε τα πολύ ζεστά ντους»
Το ζεστό ντους είναι πραγματική «πολυτέλεια» και δεν υπάρχει τίποτα που να το καθιστά επικίνδυνο για την εγκυμοσύνη. Ωστόσο, πρέπει να είστε προσεκτικές με τα «καυτά» ντους, καθώς η έντονη ζέστη μπορεί να βλάψει το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Αν θέλετε πολύ ένα ζεστό, χαλαρωτικό μπάνιο, γεμίστε την μπανιέρα με χλιαρό και όχι με ζεστό νερό. Επίσης, αν το νερό είναι πολύ καυτό, μπορεί να αισθανθείτε αδυναμία ή ναυτία, καθώς ενδέχεται να μειώσει την πίεση του αίματός σας δραματικά. Τέλος, είναι πιθανό να υπάρξουν επιπτώσεις στο χρώμα του δέρματός σας, κοκκινίζοντάς το υπερβολικά, και να σας προκαλέσει έντονη εφίδρωση.
Και οι καλύτερες συμβουλές!
Δείξτε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας, ακούστε το ένστικτό σας, αλλά παράλληλα μην είστε αυστηρή μαζί του.
Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια κατά τη διάρκεια αλλά και μετά την εγκυμοσύνη. Ιδιαίτερα από το σύντροφό σας.
Μην ακούτε «ιστορίες τρόμου» από συγγενείς και φίλους, γιατί είναι σίγουρα υπερβολικές.
Με τη συνεργασία του Σταύρου Αθανασίου (Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών).