Η ατμόσφαιρα στις διακοπές είναι συνήθως πιο χαλαρή (ακόμα και από πλευράς ορίων), πιο ήρεμη, πιο φιλική και προσφέρεται για να καλλιεργήσουμε περισσότερο την ανοιχτή και αποτελεσματική επικοινωνία. Τον υπόλοιπο καιρό, οι γονείς νιώθοντας το βάρος της σωστής διαπαιδαγώγησης απέναντι στα παιδιά τους απαντούν στα συναισθήματά τους με συμβουλές και νουθεσίες κάτι που μπλοκάρει την επικοινωνία και έχει σαν αποτέλεσμα πολλές φορές το παιδί να κλείνεται στον εαυτό του. Το καλοκαίρι, λοιπόν, έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε κάτι διαφορετικό: περισσότερη επικοινωνία και λιγότερη διαπαιδαγώγηση μέσα από κανόνες. Διαπαιδαγώγηση μέσα από την ίδια τη σχέση που έχουμε με τα παιδιά μας ώστε να ξεκλειδώσουν και να ελευθερώσουν τα συναισθήματά τους. Άλλωστε η καλή σχέση του γονιού με το παιδί του χτίζεται και διατηρείται μέσα από την ανοιχτή και αποτελεσματική επικοινωνία.
Αποδοχή των συναισθημάτων Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση του συναισθήματος. Το συναίσθημα υπάρχει, δεν το κουκουλώνουμε, δεν κάνουμε ότι δεν υπάρχει. Είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνουμε υπόψη μας όλα τα μηνύματα που μας δίνει το παιδί μας είτε είναι λεκτικά, είτε εξωλεκτικά. Και είναι σημαντικό να το πλησιάζουμε με ενδιαφέρον, στο να μας μιλήσει το ίδιο γι’ αυτό που το απασχολεί. Δεν το επικρίνουμε αλλά το ενθαρρύνουμε να αισθανθεί αποδοχή για τα συναισθήματά του και να συνεχίσει να μιλάει γι’ αυτά που το απασχολεί. Να ελευθερώσει δηλαδή τα συναισθήματά του. Όταν φτάσουμε σ’αυτό το σημείο ήδη καταφέραμε να επικοινωνήσουμε αποτελεσματικά με το παιδί μας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και για έναν άλλο λόγο: Για το παιδί μας είμαστε κάτι σαν καθρέφτες που μέσα τους κοιτάει και ανακαλύπτει τον εαυτό του πιο ξεκάθαρα. Ο χειρισμός των συναισθημάτων Ως γονείς θα πρέπει να είμαστε και οι ίδιοι διατεθειμένοι όχι μόνο να ασχοληθούμε με αυτό που συμβαίνει στο παιδί μας αλλά και να μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, όχι μόνο γι’ αυτό που συμβαίνει στο παιδί μας αλλά και σε μας τους ίδιους. Ο χειρισμός των συναισθημάτων λοιπόν είναι το δεύτερο πιο σημαντικό κομμάτι για την έκφρασή τους αλλά και την «εκμετάλευσή» τους στην επίτευξη της ωρίμανσης των παιδιών όπως και στο χτίσιμο της προσωπικότητας και του χαρακτήρα τους. Όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά και μπορούν να μας δώσουν εμπειρία και γνώση για την μοναδικότητά μας αλλά και την ευκαιρία να έχει η ζωή μας ουσία και νόημα. Τι θα κάναμε άλλωστε χωρίς τα συναισθήματα; Ας τους δώσουμε αυτό το καλοκαίρι χώρο και νόημα να ελευθερωθούν και ας έρθουμε πιο κοντά με τα παιδιά μας. Με τον δικό μας μοναδικό τρόπο που μας υποδεικνύουν οι ιδιαίτερες σχέσεις μας μαζί τους. Ένα βήμα προς την αυτογνωσία Μέσα από την κατανόηση των συναισθημάτων χτίζουμε τις σχέσεις με το παιδί μας αλλά και του δίνουμε την δυνατότητα να κάνει ένα σημαντικό βήμα προς την αυτογνωσία, να αποδεχτεί τον εαυτό του και τα συναισθήματά του κυρίως μέσα από την δική μας αποδοχή. Χτίζουμε την εμπιστοσύνη προς τον εαυτό του και προς τους άλλους αφού πρώτα απ’ όλα μπορεί να έχει εμπιστοσύνη σε μας που το καταλαβαίνουμε. Χτίζουμε την εικόνα που έχει για τον εαυτό του και τους άλλους μέσα από την εικόνα που βλέπει να έχουμε εμείς για εκείνο. Και κυρίως το μαθαίνουμε να επικοινωνεί, να εκφράζεται και να χειρίζεται ότι του συμβαίνει. Και όλα αυτά ελευθερώνοντας τα συναισθήματά του…δηλαδή, να είναι «ο εαυτός» του. Το παιχνίδι των συναισθημάτων Ένα όμορφο καλοκαιρινό παιχνίδι που μπορούμε να παίξουμε μαζί με τα παιδιά, είναι να γράψουμε όλα τα συναισθήματα (που μπορεί να έχουμε νιώσει ή και να μην έχουμε νιώσει στη ζωή μας) σε μικρά χαρτάκια, να τα βάλουμε σε ένα βάζο και όποτε θέλουμε, να παίζουμε το «παιχνίδι των συναισθημάτων». Να τραβάμε από το βάζο ένα χαρτάκι και να μιλάμε για το συναίσθημα που είναι γραμμένο, είτε μέσα από τις αναμνήσεις μας για κάποιο περιστατικό από την ζωή μας, είτε για μια εμπειρία μας, είτε και για κάτι που είδαμε να συμβαίνει σε άλλους και μας έκανε εντύπωση. Ή ακόμη να μην μιλάμε αλλά να δείχνουμε σαν παντομίμα με το σώμα και τις εκφράσεις μας και να ζητάμε από τους άλλους να καταλάβουν πιο είναι το συναίσθημα που εκφράζουμε με το σώμα και τις εκφράσεις μας. Με την συνεργασία της κας Ειρήνης Αργύρη (ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος MSc UCLan, UK)