Όλοι οι γονείς επαινούν τα παιδιά τους όταν φέρνουν καλούς βαθμούς, πετυχαίνουν υψηλές επιδόσεις ή κάνουν μια σωστή πράξη. Ωστόσο όπως μας λέει ο δόκτωρ Bernaroch κάποιες φορές οι γονείς απλώς υπερβάλλουμε. Φυσικά δεν το κάνουν επίτηδες, απλώς οι υπερβολικοί έπαινοι, όπως και οι ανύπαρκτοι μπορούν να φέρουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.Οι ίδιοι δηλαδή πιστεύουν ότι οι έπαινοι διαμορφώνουν παιδιά με ισχυρή αυτοπεποίθηση, στην πραγματικότητα όμως, όταν είναι υπερβολικοί ή γίνονται με τρόπο ανειλικρινή ειλικρινή, τα παιδιά μπορεί να αποπροσανατολίσουν τα παιδιά, και να τους διαμορφώσουν μια λανθασμένη εικόνα για τον εαυτό τους.
Τα μειονεκτήματα της υπερβολικής επιβράβευσης
Σύμφωνα με τον δόκτορα Bernaroch, ο διαρκής έπαινος δίνει στο παιδί το μήνυμα, ότι το παιδί πρέπει να παίρνει διαρκώς την έγκριση των γονιών του και να αναζητά μονίμως την αποδοχή τους. Αυτό που μετράει δεν είναι η ποσότητα, αλλά η ποιότητα. Αν ο έπαινος είναι ειλικρινής και γνήσιος και επικεντρωμένος στην προσπάθεια του παιδιού (και όχι στο αποτέλεσμα), μπορείτε να τον χαρίζετε κάθε φορά που το παιδί θα κάνει κάτι, το οποίο να δικαιολογεί κάποια λεκτική επιβράβευση.
Τα ναι και τα όχι της επιβράβευσης
Σύμφωνα με τον δόκτορα Benaroch οι γονείς θα πρέπει να αναγνωρίζουμε τις προσπάθειες των παιδιών όταν «δουλεύουν» σκληρά για ένα στόχο. Και αυτό που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι σημασία έχει η διαδικασία και όχι το τελικό προϊόν.
Μπορεί, για παράδειγμα, το παιδί σας να μην είναι ο καλύτερος στην κολύμβηση, αλλά να πηγαίνει καθημερινά στις προπονήσεις και να προσπαθεί πολύ. Ναι, τότε θα πρέπει να επαινέσετε τις προσπάθειές του. Το ίδιο οφείλετε να κάνετε και όταν το παιδί κουράζεται για να καθαρίσει το δωμάτιό του, τελειώνει μία δύσκολη εργασία στο σχολείο ή σας βοηθά να ετοιμάσετε το φαγητό. Εν ολίγοις, επιβράβευση στο παιδί αξίζει πραγματικά όταν κάνει το κάτι παραπάνω στις καθημερινές του ασχολίες αλλά και όταν πετυχαίνει κάτι πραγματικά δύσκολο. Επίσης η επιβράβευση δεν θα πρέπει ποτέ να γίνεται με χρηματική αμοιβή. Για παράδειγμα, δεν πρέπει να του πούμε ποτέ: γράψε την εργασία σου, έναντι κάποιας αμοιβής γιατί αυτόματα δημιουργούμε μία κατάσταση στην οποία το παιδί κινητοποιείται από το χρήμα, όχι από τα θετικά συναισθήματα της επιτυχίας. Ωστόσο, καλοί εναλλακτικοί τρόποι να γιορτάσετε την επιτυχία και τη σκληρή δουλειά των παιδιών είναι, για παράδειγμα, να βγείτε όλοι μαζί για παγωτό ή για φαγητό, ή ακόμα να πάτε σε μία συναυλία.
Συμβουλές για σωστή επιβράβευση
1. Να είστε συγκεκριμένοι: Αντί να πείτε «Είσαι πολύ καλός στο μπάσκετ», μπορείτε να πείτε «Έβαλες πολύ ωραίο καλάθι εχθές». Με τον τρόπο αυτό το παιδί αναγνωρίζει τι ακριβώς είναι αυτό που αξίζει επιβράβευση.
2. Να είστε αληθινοί: Ο έπαινος πρέπει πάντα να είναι γνήσιος. Τα παιδιά έχουν τον τρόπο να καταλαβαίνουν πότε δεν είμαστε ειλικρινείς και όταν το καταλαβαίνουν χάνουν την πίστη τους σε μας. Και το χειρότερο; Το ψέμα μας τους δημιουργούν ανασφάλεια, μια που δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν πότε εννοούμε το «μπράβο» και πότε το «μη-μπράβο».
3. Ενθαρρύνετε νέες δραστηριότητες: Συγχαρείτε τα παιδιά, όταν είναι πρόθυμα να δοκιμάσουν νέα πράγματα, όπως το να μάθουν ποδήλατο ή να δένουν τα κορδόνια τους. Επαινέστε τα ακόμη επειδή δεν φοβούνται να κάνουν λάθη.
4. Μην επιβραβεύετε το προφανές: Προσπαθήστε να μην το παρακάνετε με τους επαίνους για τα χαρακτηριστικά τους: Είσαι τόσο έξυπνη, όμορφη, γλυκιά, ταλαντούχα, χαρισματική. Όταν το παιδί μάθει στους συνεχείς επαίνους, κάποια στιγμή αυτοί θα χάσουν το νόημα και τη σημασία τους.
5. Να λέτε μπράβο μόνον όταν το εννοείτε: Το να λέτε «μπράβο για την προσπάθειά σου!» όταν πραγματικά το παιδί έκανε σημαντική δουλειά, του δείχνει ότι οι αναγνωρίζουν την αξία των προσπαθειών του. Επίσης, τους δίνει να καταλάβουν ότι γνωρίζουν πότε πραγματικά προσπάθησαν για κάτι και πότε τους «βγήκε» εύκολα.
6. Επικεντρωθείτε στην διαδικασία: Επιβραβεύστε τα παιδιά για την προσπάθειά τους και όχι για τα έμφυτα ταλέντα τους. Δεν είναι όλα τα παιδιά ικανοί αθλητές ή άριστοι μαθητές ή εξαιρετικοί μουσικοί. Αλλά τα παιδιά που μαθαίνουν να δουλεύουν σκληρά και να επιμένουν έχουν ένα ιδιαίτερο ταλέντο, το οποίο αξίζει τον έπαινό σας.