Τα χαρακτηριστικά των γοητευτικών μωρών
Πριν από μισό περίπου αιώνα, ο βιολόγος Κόνραντ Λόρεντζ, μετά από έρευνες ετών, κατέληξε στο συμπέρασμα πως τα βρέφη με φαρδύ στρογγυλό κεφάλι και μεγάλα μάτια ασκούσαν μια ιδιαίτερη γοητεία στους ενηλίκους, που την εξέφραζαν με το να τα φροντίζουν περισσότερο. Πιο πρόσφατες έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, μας πληροφορούν πως κάποια βρέφη με συγκεκριμένη μορφολογία προσώπου ελκύουν -ενστικτωδώς- τους ενηλίκους πολύ περισσότερο από άλλα. Τα βρέφη αυτά συνήθως έχουν μεγάλα μάτια και ένα επίμονο και χαρούμενο βλέμμα. Αντίστοιχα, τα νήπια που οι έρευνες χαρακτηρίζουν ως γοητευτικά, είναι εκείνα που δείχνουν να επικοινωνούν με τους άλλους, δηλαδή να εκφράζουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους, να αγκαλιάζουν, να φιλούν και να χαμογελούν στους γύρω τους. Εμείς όμως μπορούμε να παρέμβουμε στη γοητεία τους. Ναι, μας επιβεβαιώνουν οι ειδικοί.
1. Φροντίστε για ένα υγιές οικογενειακό περιβάλλον Σύμφωνα με τους σύγχρονους ψυχολόγους και τους συμπεριφοριστές που έχουν ασχοληθεί σοβαρά με την προέλευση της αρχαίας αυτής τέχνης, η γοητεία κάθε ατόμου ορίζεται από το οικογενειακό του περιβάλλον. Ένα παιδί που ενθαρρύνεται να αναδείξει τα ταλέντα, τις δυνατότητες και τις επιθυμίες του, μπορεί να εξελιχθεί σε εξαιρετικά γοητευτικό έφηβο. Αντίθετα, όταν υπάρχουν οικογενειακές καταστάσεις ή συνθήκες ζωής που δεν επιτρέπουν σε ένα παιδί να εκδηλώσει τις δεξιότητές του (κοινωνικότητα, ευστροφία, κέφι και ζωντάνια για ζωή), τότε μάλλον θα εξελιχθεί σε ένα «μαραζωμένο» έφηβο.
2. Ενισχύστε την αυτοπεποίθησή του
Η αυτοπεποίθηση, επιμένουν οι ειδικοί, αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο της γοητείας. Ένα γοητευτικό παιδί εκφράζει τα συναισθήματά του, αλλά ξέρει και να τα διαχειρίζεται, είτε είναι θετικά είτε αρνητικά. Ένα παιδί με αυτοπεποίθηση συνήθως δρα ως ανεξάρτητη προσωπικότητα, δεν φοβάται τις προκλήσεις, έχει κατανόηση για τους άλλους και τους προσφέρει τη βοήθειά του.
3. Μοιραστείτε τα θετικά συναισθήματά σας
Αισθάνεστε ικανοποιημένοι, χαρούμενοι και γενικά έχετε μια θετική διάθεση για το παιδί σας; Μοιραστείτε αυτά τα συναισθήματα μαζί του. Συνήθως, οι γονείς έχουν την τάση να εκφράζουν πολύ εύκολα και χωρίς να το καλοσκεφτούν τα αρνητικά τους συναισθήματα, όπως θυμό ή απογοήτευση, αλλά για κάποιο λόγο δεν κάνουν το ίδιο και με τα θετικά τους συναισθήματα. Γιατί, άραγε, παίρνετε ως δεδομένο ότι το παιδί γνωρίζει πόσο νοιάζεστε γι’ αυτό και πόσο πολύ το αγαπάτε; Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι πως τα παιδιά θυμούνται πάντα τα καλά λόγια που τους λένε οι γονείς τους. Τα κρατάνε στη μνήμη τους ως πολύτιμες παρακαταθήκες, και τα επαναλαμβάνουν στον εαυτό τους κάθε φορά που νιώθουν ανασφάλεια ή φόβο. Γι’ αυτό είναι καλό να τους προσφέρετε απλόχερα τις θετικές κρίσεις, τα λόγια αγάπης και τις ενθαρρυντικές κουβέντες, σε καθημερινή βάση.
4. Φανείτε γενναιόδωροι με τους επαίνους
Ο έπαινος δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Αυτό που θα πρέπει να προσέξετε είναι ο έπαινος σας να είναι συγκεκριμένος, ώστε το παιδί να καταλάβει για ποιο λόγο το επαινείτε. Μη διστάζετε να επαινείτε το παιδί σας συχνά, ακόμη κι αν βρίσκεστε μπροστά σε φίλους ή συγγενείς. Επίσης, μπορείτε να επαινείτε το παιδί σας για το ταλέντο που ίσως έχει στη ζωγραφική, το χορό και τη μουσική, ή για κάποιο θετικό χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς του: «Είσαι πολύ ευγενικό παιδί» ή «Μου αρέσει το γεγονός ότι συνεχίζεις να προσπαθείς μέχρι να καταφέρεις αυτό που ξεκίνησες». Μπορείτε, μάλιστα, να επαινείτε το παιδί σας ακόμη και για πράξεις που απέφυγε, καθώς και για αντιδράσεις που κατόρθωσε να συγκρατήσει, όπως π.χ.: «Μου άρεσε πάρα πολύ που δέχτηκες το ”όχι” που σου είπα, χωρίς να θυμώσεις».
5. Μάθετέ του να κρίνει θετικά τον εαυτό του
Οι θετικές κρίσεις για τον εαυτό μας είναι πολύ σημαντικές σε ό,τι κι αν κάνουμε. Το τι σκεφτόμαστε καθορίζει το πώς νιώθουμε, και το πώς νιώθουμε καθορίζει το πώς συμπεριφερόμαστε. Για αυτόν το λόγο, είναι σημαντικό να μάθετε στο παιδί σας να σκέφτεται θετικά για τον εαυτό του. Για παράδειγμα, αντί να το κρίνετε που δεν τα κατάφερε στους αγώνες του σχολείου, μπορείτε να πείτε: «Δεν πειράζει που δεν κέρδισες, το σημαντικό είναι ότι έκανες ό,τι καλύτερο μπορούσες». Αν το ακούσει από εσάς, σίγουρα θα το επαναλάβει και μόνο του.
6. Αποφύγετε τις επικρίσεις, προτιμήστε την εποικοδομητική κριτική
Εννοείται πως η κριτική πολλές φορές δεν είναι μόνο χρήσιμη, αλλά απαραίτητη. Όταν, όμως, η κριτική, αντί να εστιάζει στις πράξεις του παιδιού, στρέφεται ενάντιά του ως άτομο, τότε μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπεί σε μια προσωπική επίκριση που θα το πληγώσει. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε θετικές διατυπώσεις, όταν ασκείτε κριτική στο παιδί σας, ώστε να αντιλαμβάνεται καλύτερα το περιεχόμενο των όσων λέτε και να μην αισθάνεται ότι απλά του επιτίθεστε. Για παράδειγμα, αν το παιδί δεν έχει τακτοποιήσει το δωμάτιό του, όπως του ζητήσατε, είναι προτιμότερο να πείτε: «Ξέρω ότι, αν το θελήσεις, μπορείς να έχεις το δωμάτιό σου τακτοποιημένο», αντί να πείτε: «Μα, γιατί είσαι τόσο τεμπέλης;».
7. Ενθαρρύνετέ το να ασχοληθεί με χόμπι και δραστηριότητες
Οι δραστηριότητες που του προσφέρουν ευχαρίστηση και το βοηθούν να εκφραστεί συναισθηματικά και να εκτονώσει τις εντάσεις του.
8. Μάθετέ του να εκφράζει τις επιθυμίες του
Εξηγήστε του ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα αποκτήσει αυτό που θέλει, αλλά ότι είναι καλύτερο να εκφράζει τις επιθυμίες του από το να τις καταπιέζει και να τις αποκρύπτει.
9. Βοηθήστε το να εστιάζει στις δυνατότητες του και όχι στις πιθανές ελλείψεις του
Εξηγήστε του ότι είναι σημαντικό να μπορεί να γελάει με τα λάθη του και τις παραλείψεις του, και να μην παίρνει τα πάντα κατάκαρδα. Το να αντιμετωπίζουμε καθετί στη ζωή μας με μεγάλη αυστηρότητα μας στερεί ένα μεγάλο μέρος της ικανοποίησης που μπορούμε να αντλήσουμε από τη ζωή.
10. Διδάξτε του την ευελιξία
Δείξτε του τα οφέλη ενός εναλλακτικού σχεδίου. Το παιδί θα πρέπει να μάθει από νωρίς να μη στηρίζει την ευτυχία του σε ένα μόνο στόχο, αλλά να έχει αρκετές εναλλακτικές, ώστε να μπορεί να στραφεί σε αυτές σε περίπτωση
Με τη συνεργασία της Ειρήνης Αργύρη (ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος