Ο τοκετός κρύβει πολλές συναισθηματικές εκπλήξεις

Έχετε φτάσει σχεδόν στο τέρμα. Και κανείς δεν μπορεί να σας κατηγορήσει ότι περάσατε αυτούς τους μήνες χαζεύοντας. Μελετήσατε πολύ, ενημερωθήκατε, συγκεντρώσατε πληροφορίες. Ξεσκονίσατε βιβλία και εφημερίδες. Αξιοποιήσατε το ζήλο των φιλενάδων, ειδικών επί του θέματος, που σας κατέκλυσαν με λεπτομέρειες -όχι πάντα ενθαρρυντικές. Έχει μείνει άραγε κάτι που πρέπει να μάθετε για τον τοκετό και δεν σας το έχουν πει; Κι όμως, το θέμα δεν είναι μόνο να σας αποκαλυφθούν όλα τα απόρρητα μυστικά για το τι γίνεται πίσω από τις κουρτίνες στην αίθουσα τοκετού. Αυτό που κανείς δεν αναφέρει, ίσως γιατί σπανίως γίνεται αντιληπτό, είναι κάτι άλλο. Είναι ένα παράθυρο που ανοίγει στο άγνωστο, μέσα από το οποίο μπορεί να εμφανιστεί μια πτυχή της προσωπικότητάς σας, που έχει μείνει άγνωστη μέχρι εκείνη τη στιγμή, σιωπηλή, ελεγχόμενη στην καθημερινή ζωή. Μια κρυμμένη πλευρά που αναδύεται, ωθούμενη, λες, από τον πόνο, που είναι ανεξέλεγκτη και σπάει φραγμούς και αναστολές και που εξαιτίας της πολλές μαμάδες ομολογούν, π.χ., ότι στη διάρκεια του τοκετού δεν κατάφεραν να θυμηθούν ούτε μία από τις τεχνικές που είχαν μάθει στα προπαρασκευαστικά μαθήματα, τόσο που να αμφιβάλουν για τη χρησιμότητά τους. Το θέμα παραμένει ασαφές γιατί ποτέ δεν διευκρινίστηκε. Οι περισσότερες γυναίκες νομίζουν ότι στα μαθήματα θα μάθουν τεχνικές για να γεννήσουν, για να ελέγξουν ή να μειώσουν τον πόνο. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Αντίθετα, ο υπερβολικός έλεγχος εμποδίζει τον τοκετό. Δεν υπάρχει καμία επίκτητη γνώση η οποία θα φανεί χρήσιμη εκείνη τη στιγμή, γιατί η κατάσταση μιας γυναίκας που γεννά ξεπερνά το διανοητικό επίπεδο. Γι’ αυτό, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να νιώσετε ενοχή ή απογοήτευση γιατί δεν εφαρμόσατε τελικά τις τεχνικές που μάθατε. Πραγματικά χρήσιμο είναι να μάθετε να αφήνεστε, ό,τι κι αν γίνει, να ακούτε και να συνειδητοποιείτε τα σήματα που εκπέμπει το σώμα σας. Άλλωστε αυτή είναι μια ικανότητα χρήσιμη όχι μόνο στον τοκετό, αλλά και σε άλλες δύσκολες στιγμές της ζωής μας.   «Ένιωσα πιο δυνατή» Ο τοκετός δεν είναι μόνο μια εξαντλητική και επώδυνη διαδικασία που πρέπει να κάνουμε για να γεννήσουμε το παιδί μας. Είναι και μια ευκαιρία να ανακαλύψουμε τις δυνάμεις μας. Κάποιες γυναίκες μετά τη γέννα απέκτησαν αυτοπεποίθηση που δεν είχαν πριν, γιατί είδαν ότι μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν κάτι που ξεπερνούσε τη φαντασία τους. Και ανακάλυψαν ότι ήταν διαφορετικές από ό,τι νόμιζαν. Για παράδειγμα, η φίλη μου η Ελένη, μικροκαμωμένη και  με στενή λεκάνη, για την οποία όλοι περιμέναμε ότι θα είχε πολύ δύσκολο τοκετό στο πρώτο της παιδί, όταν την ρωτήσεις για την εμπειρία του τοκετού θα πει: «Όλοι μου έλεγαν ότι θα χρειαστεί να περιμένω αρκετά, ότι στο πρώτο παιδί ο τοκετός μπορεί να κρατήσει ώρες…Πραγματικά το περίμενα πολύ χειρότερο. Έφτασα στην αίθουσα του τοκετού και άκουσα άλλες μαμάδες να ουρλιάζουν, να κλαίνε. Ένιωσα άσχημα. Και τότε, εγώ, η πάντα παρορμητική, που σπανίως καταφέρνω να συγκρατηθώ, αισθάνθηκα ότι σε αυτή την περίπτωση έπρεπε να φερθώ διαφορετικά. Υπέφερα σιωπηλά και ένιωσα μια δύναμη και μια αξιοπρέπεια που εξέπληξαν ακόμη κι εμένα την ίδια. Πραγματικά, δεν το περίμενα. Και δεν μπορώ να πω ότι ο γιος μου, που γεννήθηκε μόνο τρεισήμισι ώρες μετά, μου προκάλεσε φοβερό πόνο».   Τέτοιες εκπλήξεις, που απέχουν πολύ από την κυρίαρχη εικόνα για τον τοκετό, η οποία άλλωστε δεν είναι παρά μια εκδήλωση της γενικότερης υποτίμησης των γυναικείων αντοχών, δεν είναι καθόλου μα καθόλου ασυνήθιστες. Η αλήθεια είναι ότι οι μέλλουσες μαμάδες συνήθως περιβάλλονται από άτομα που, με πρόθεση να τις βοηθήσουν, παρουσιάζουν τον τοκετό ως ένα εγχείρημα που ξεπερνάει τις δυνάμεις τους. Δείχνοντας βέβαια έτσι έλλειψη εμπιστοσύνης και απέναντι στη φύση, που στο 85% των περιπτώσεων δεν χρειάζεται ανθρώπινη επέμβαση, όπως π.χ. τεχνητούς πόνους ή επισειοτομία, για να γεννηθεί ένα παιδί. Εκείνο που ελάχιστοι λένε στις μέλλουσες μητέρες είναι ότι στο σώμα τους υπάρχει ένα εξαρτημένο αντανακλαστικό μια ιστορική μνήμη της «τέχνης της γέννας», που στη διάρκεια του τοκετού τίθεται σε λειτουργία, ακόμη και εν αγνοία τους. Πέρα από στρατηγικές «Έφτασα στον τοκετό τρέφοντας μεγάλες προσδοκίες. Ήμουν σίγουρη ότι θα μπορούσα να ελέγξω τον εαυτό μου, ότι δεν θα αφηνόμουν….» λέει η Στεφανία, 43 ετών, μητέρα της Αλεξάνδρας. «Είμαι λογική, οργανωμένη, ψύχραιμη. Ενημερώνομαι σωστά και σκέφτομαι όλα όσα μου συμβαίνουν στη ζωή. Κι όμως, βρέθηκα να ουρλιάζω σαν τρελή, αντιδρώντας με ένα τρόπο εντελώς ξένο προς την προσωπικότητά μου. Όχι από πανικό, αλλά γιατί αισθανόμουν να με κυριεύει μια ισχυρή ενέργεια που προχωρούσε πέρα από κάθε στρατηγική την οποία είχα σκεφτεί ότι θα χρησιμοποιήσω στη διάρκεια του τοκετού. Βρήκα μόνη μου την κατάλληλη απάντηση, ανακάλυψα έκπληκτη ότι το σώμα μου, παρότι ήμουν αρκετά μεγάλη για να γίνω μητέρα, είχα δυνάμεις που δεν γνώριζα και ότι το μόνο που έπρεπε να κάνω ήταν να το βοηθήσω, να αφεθώ. Ένιωσα ότι και το παιδί μου ήξερε να γεννηθεί».   Τι σημαίνει, όμως, «αφήνομαι»; Σημαίνει «θέτω εκτός λειτουργίας τη λογική πλευρά, που θέλει να κατανοήσει, να ελέγξει, να εκλογικεύσει, που βιάζεται να δει το αποτέλεσμα και αγχώνεται γιατί αναρωτιέται συνεχώς τι γίνεται τώρα, τι θα γίνει μετά και τι σημαίνει τούτο ή το άλλο». Είναι σαν να βρισκόμαστε στο μάτι του κυκλώνα. Και θα τα καταφέρουμε καλύτερα εάν δεν φέρουμε αντίσταση. Γιατί δεν μπορούμε να νικήσουμε τη δύναμη της φύσης. Νομίζω ότι πρέπει να σταθούμε σ’ αυτό που τονίζει η Στεφανία : «Ο τοκετός…με βοήθησε να καταλάβω ότι πρέπει να δώσω μεγαλύτερη σημασία στην αρχέγονη πλευρά μου. Ένιωσα ότι όταν έρχονταν οι πόνοι, το σώμα μου μού υποδείκνυε ότι ήταν η σωστή στιγμή για να σπρώξω. Εάν αυτό το καταλάβει η μαμά, τελείωσε. Ο πόνος από εχθρός γίνεται ο μεγαλύτερος σύμμαχός της». Με την συνεργασία της κας Ιωάννας Τσιούση (μαιευτήρας – γυναικολόγος)