Τώρα που είστε έγκυος, τα βράδια αισθάνεστε τόσο νυσταγμένη που δεν μπορείτε να κρατήσετε τα μάτια σας ανοιχτά! Και συνήθως, λίγο πριν από το τέλος της ταινίας ή του δελτίου ειδήσεων, σας παίρνει ο ύπνος και χάνετε την τελευταία σκηνή ή την πρόγνωση του καιρού. Και όμως, πριν από την εγκυμοσύνη, ποτέ δεν πηγαίνατε στο κρεβάτι πριν από τα μεσάνυχτα. Κάτι έχει αλλάξει, λοιπόν, στις… σχέσεις σας με τον ύπνο.    1η-15η εβδομάδα  Στις πρώτες εβδομάδες η νύστα και η το αίσθημα της κόπωσης είναι εξαιρετικά έντονα σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η πλειονότητα των εγκύων αισθάνονται κουρασμένες και νιώθουν την ενέργειά τους να τους εγκαταλείπει. Αιτία αυτών των συμπτωμάτων είναι κατ’ αρχάς οι ορμόνες. Ο πλακούντας παράγει τώρα σχεδόν όλα τα συστατικά  που έχει ανάγκη έμβρυο και αυτό προκαλεί μια πραγματική ορμονική θύελλα στο σώμα της μέλλουσας μητέρας. Οι επιστήμονες εντόπισαν στο αίμα εγκύων γυναικών που υπέφεραν από υπερβολική κούραση, «άχρηστα προϊόντα» που αποβάλλει ο πλακούντας, τα λεγόμενα νευροστεροειδή, παράγωγα της προγεστερόνης, που λειτουργούν σαν «υπνωτικά». Εξάλλου η προγεστερόνη είναι η ορμόνη που είναι υπεύθυνη για την ηρεμία στην εγκυμοσύνη. Η βασική περιοχή δράσης της είναι η μήτρα. Εκεί αυτή η ορμόνη φροντίζει για την ηρεμία των μυών, προλαμβάνοντας έτσι πρόωρους πόνους και εξασφαλίζοντας την ανεμπόδιστη ανάπτυξη του μωρού. Ωστόσο, αν και το αίσθημα της κόπωσης καταβάλλει τη μητέρα και η ανάγκη της για ύπνο είναι τώρα μεγαλύτερη, ο ύπνος δεν της προσφέρει ξεκούραση και ανανέωση. Οι περισσότερες μαμάδες στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης αντιμετωπίζουν κάποια προβλήματα με τον ύπνο τους. Παράλληλα  έχουν και μια σειρά από ενοχλήσεις που είναι χαρακτηριστικές της εγκυμοσύνης, όπως ναυτία και εμετούς. Ας δούμε όμως τι μπορείτε να κάνετε για να κοιμάστε αρκετά και καλά τις πρώτες εβδομάδες: –  Κοιμηθείτε όταν νυστάζετε. Μην αγνοείτε τα μηνύματα που σας στέλνει το σώμα σας. Πηγαίνετε νωρίς στο κρεβάτι και μην ξαγρυπνάτε. Ο οργανισμός σας χρειάζεται τώρα πολλή ξεκούραση γιατί βρίσκεται σε περίοδο αναστάτωσης και καταπονείται. –  Ακολουθήστε ένα τελετουργικό ύπνου. Πριν πέσετε στο κρεβάτι, κάντε ασκήσεις χαλάρωσης και γιόγκα ή ζητήστε από το σύντροφό σας να σας κάνει ελαφρύ μασάζ. Οι ασκήσεις ξεκουράζουν το σώμα σας, ενώ τα απαλά αγγίγματα και τα χάδια σας ηρεμούν και διώχνουν το άγχος. –  Φροντίστε το υπνοδωμάτιό σας να είναι δροσερό. Τώρα λόγω της ορμονικής αναστάτωσης η θερμοκρασία του σώματός σας είναι λίγο πιο υψηλή και αυτό εμποδίζει τον ύπνο. Γι’ αυτό, λοιπόν, ο χώρος σας πρέπει να έχει χαμηλή θερμοκρασία ώστε να μην επιβαρύνεται και άλλο η κατάσταση. –  Κοιμηθείτε το μεσημέρι. Η μεσημεριάτικη σιέστα είναι απαραίτητη αν εργάζεστε. Αρκεί να ξαπλώσετε για ένα εικοσάλεπτο, να κλείσετε τα μάτια και να πάρετε έναν ελαφρύ υπνάκο.      16η-28η εβδομάδα  Σιγά σιγά εξαφανίζονται το αίσθημα της κόπωσης και η υπνηλία, ενώ ο ύπνος σ’ αυτό το διάστημα είναι πιο ήρεμος και ξεκουράζει πραγματικά τον οργανισμό. Μοιάζει λες και το σώμα σας έχει συνηθίσει πια την καινούργια κατάσταση και το ρυθμό της εγκυμοσύνης. Και μάλιστα, αν και τώρα η κοιλιά έχει γίνει πιο στρογγυλή και το σωματικό βάρος έχει αυξηθεί, οι περισσότερες μέλλουσες μαμάδες αισθάνονται αυτό το διάστημα πιο δραστήριες και ξαναβρίσκουν τη διάθεσή τους. Αυτό οφείλεται στην αύξηση του ποσοστού των οιστρογόνων στο αίμα, τα οποία «εξουδετερώνουν» την «ηρεμιστική» δράση της προγεστερόνης και κάνουν την έγκυο πιο ενεργητική. Όμως, από την άλλη, τα οιστρογόνα είναι υπεύθυνα και για τις μεταπτώσεις της διάθεσης που παρατηρούνται αυτό το διάστημα. Για παράδειγμα, μερικές μαμάδες αμφιβάλλουν αν θα τα καταφέρουν με τον καινούργιο τους ρόλο, άλλες ανησυχούν για την πορεία της εγκυμοσύνης τους, κάποιες αγχώνονται για το μέλλον ή για τη σχέση τους με το σύντροφό τους. Επίσης τώρα, λόγω της ψυχολογικής φόρτισης της μητέρας, ακόμη και το πιο μικρό πρόβλημα φαντάζει βουνό στα μάτια της. Έτσι, λοιπόν, αυτό που διαταράσσει τον ύπνο της τώρα δεν είναι τόσο οι σωματικές ενοχλήσεις, αλλά κυρίως οι φόβοι της και η υπερευαισθησία της. Ας δούμε, όμως, τι μπορείτε να κάνετε για να έχετε καλύτερο ύπνο: –  Διώξτε όλες τις αρνητικές σκέψεις από το μυαλό σας πριν πάτε για ύπνο. –  Πηγαίνετε στο κρεβάτι μόνο όταν είστε πραγματικά κουρασμένη. Μην πιέζεστε να κοιμηθείτε αν δεν νυστάζετε. Υπακούστε στο βιολογικό σας ρολόι. Ο οργανισμός σας «γνωρίζει» πόσες ώρες ύπνου χρειάζεται. –  Αποφύγετε τις εντάσεις λίγο πριν πάτε για ύπνο. Οι έντονες, αγχωτικές συζητήσεις, οι ταινίες τρόμου ή τα εξαιρετικά συναρπαστικά βιβλία πρέπει να αποφεύγονται τις βραδινές ώρες. –  Να φοράτε ειδικά ελαστικά καλσόν (για τη φλεβίτιδα) στη διάρκεια της ημέρας. Στην εγκυμοσύνη γίνεται μεγάλη κατακράτηση υγρών, τα οποία το βράδυ τα αποβάλλει ο οργανισμός με την ούρηση. Φορώντας ένα ελαστικό καλσόν, προλαμβάνετε την κατακράτηση υγρών και έτσι τη νύχτα ο ύπνος σας δεν θα διακόπτεται από τις συνεχείς επισκέψεις στην τουαλέτα. –  Φροντίστε να αναπνέετε καλά. Αν έχετε προβλήματα με την αναπνοή σας, καλό είναι όταν κοιμάστε το πάνω μέρος του σώματός σας να είναι ελαφρώς ανασηκωμένο. Σε περίπτωση που η μύτη σας είναι βουλωμένη, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάποιο ελαφρύ αποσυμφορητικό που θα σας συστήσει ο γιατρός σας.   29η-40η εβδομάδα  Στο πρώτο τρίμηνο υπεύθυνες για την κόπωση που αισθανόταν η έγκυος ήταν οι αλλαγές στο μεταβολισμό, ενώ τώρα στο τελευταίο διάστημα της εγκυμοσύνης η κόπωση οφείλεται στα διάφορα πονάκια και στις σωματικές ενοχλήσεις που ταλαιπωρούν τη μέλλουσα μητέρα: Συσπάσεις της μήτρας, πόνοι στη μέση, κνησμός στο δέρμα κ.ά. Η μεγάλη κοιλιά που δεν επιτρέπει ελευθερία κινήσεων και περιορίζει τη μητέρα σε μια άβολη στάση στο κρεβάτι, οι καούρες αλλά ακόμη και οι κινήσεις του μωρού, δυσκολεύουν τον ύπνο. Δεν είναι, όμως, μόνο τα σωματικά συμπτώματα που προκαλούν προβλήματα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τώρα αλλάζει το «πρόγραμμα» και ο ρυθμός του ύπνου. Συγκεκριμένα, γύρω στα τέλη της εγκυμοσύνης η μητέρα ξυπνάει όλο και πιο συχνά και πιο εύκολα στο στάδιο «βαθύς ύπνος» (τις ώρες δηλαδή που ο ύπνος είναι βαθύς). Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι έτσι προετοιμάζεται η μητέρα με φυσικό τρόπο για τις πρώτες νύχτες με το μωρό. Εξάλλου, τώρα η έγκυος αποκτά την ικανότητα να κοιμάται σε κύκλους ύπνου με διαφορετικό βάθος. Έτσι η φύση ρυθμίζει τον οργανισμό της μητέρας με έναν πολύ έξυπνο μηχανισμό. Μόνο ο ελαφρύς ύπνος δίνει τη δυνατότητα στη μητέρα να ακούσει τα κλάματα του μικρού της. Ας δούμε, όμως, τι μπορείτε να κάνετε για να ξεπεράσετε τις δυσκολίες: –  Προετοιμαστείτε για τον ύπνο. Χαλαρώστε κάνοντας μια βραδινή βόλτα στον καθαρό αέρα ή ακούγοντας απαλή μουσική.   –  Βρείτε την πιο βολική στάση. Η ιδανική στάση είναι στο αριστερό πλευρό. Από την πλευρά της καρδιάς το αίμα στέλνεται με μεγαλύτερη πίεση στα αγγεία και έτσι το βάρος του μωρού δεν αποτελεί εμπόδιο στην κυκλοφορία του αίματος. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μερικά μαξιλάρια για να στηρίξετε την κοιλιά σας. Επίσης ένα μαξιλάρι ψηλά ανάμεσα στα πόδια σας ανακουφίζει τη λεκάνη και τα γόνατα.   –  Ακολουθήστε ένα ελαφρύ διαιτολόγιο. Αποφύγετε τα βαριά φαγητά, κυρίως μάλιστα αν υποφέρετε από καούρες. –  Πάρτε συμπληρώματα μαγνησίου. Το μαγνήσιο ανακουφίζει από τις συσπάσεις της μήτρας αλλά και προλαμβάνει τη δυσκοιλιότητα.   –  Μην παίρνετε στα σοβαρά  τα όνειρα ή τους εφιάλτες. Δεν έχουν καμία σχέση με το αγέννητο μωρό σας και δεν το επηρεάζουν. –  Τσιμπήστε κάτι γλυκό, αν δεν σας παίρνει ο ύπνος. Για παράδειγμα πιείτε ένα ποτήρι γάλα με μία κουταλιά μέλι. Έτσι οργανισμός παράγει ινσουλίνη, η οποία ηρεμεί τον οργανισμό και φέρνει ύπνο. –  Μην παίρνετε σε καμία περίπτωση υπνωτικά χάπια. Μπορείτε όμως να ζητήσετε από το γιατρό σας να συστήσει κάποιο φυσικό χαλαρωτικό, π.χ. κάποιο βότανο. Με την συνεργασία της κας Ιωάννας Τσιαούση (μαιευτήρας – γυναικολόγος)