Πόσο νωρίς ερωτεύονται τα νήπια;

Ο τρίχρονος Γιώργος, ένα πρωί που η μαμά του τον ετοίμαζε για τον παιδικό σταθμό, της δήλωσε: « Ερωτεύτηκα την Μαρίζα και θα την παντρευτώ!». Όσο αστεία ή παράλογη κι αν σας φαίνεται αυτή η ερωτική διάθεση που δείχνουν τα παιδιά από τόσο μικρή ηλικία, είναι υπαρκτή. Η «ερωτική τους επιθυμία» είναι κι αυτή μέρος μιας φυσιολογικής εξελικτικής διαδικασίας και δεν θα πρέπει να μας θορυβεί. Το παιδί που βιώνει τον πρώτο του έρωτα, έρχεται αντιμέτωπο με πολύ έντονα συναισθήματα, όπως τρυφερότητα, αφοσίωση και αγνότητα. Και όσο έντονα κι αν είναι αυτά τα συναισθήματα, σίγουρα δεν περιλαμβάνουν το στοιχείο της σεξουαλικότητας της σχέσης, κάτι που συμβαίνει πολύ αργότερα, κατά την περίοδο της εφηβείας. Πόσο νωρίς ερωτευόμαστε; Οι παιδικοί έρωτες συνήθως ξεκινούν στα τρία ή τέσσερα χρόνια, μια που τα παιδιά τότε αρχίζουν να μιμούνται τους γονείς τους, καθώς και τις προσωπικές σχέσεις των γύρω τους. Μπαίνουν, δηλαδή, στους ρόλους των ενηλίκων που τα περιστοιχίζουν, και αναπαραγάγουν το μοντέλο ευτυχίας: «Εγώ θα φιλήσω τη Μαριλένα, όπως κάνει ο μπαμπάς στη μαμά. Θα κοιμηθούμε μαζί και το πρωί θα κάνουμε πολλά παιδιά και θα ζήσουμε ευτυχισμένοι για πάντα». Πρώτο στάδιο: Αγνή παιδική φιλία Αν γυρίσουμε πίσω, στην παιδική ηλικία, σίγουρα θα θυμηθούμε ένα αγοράκι ή ένα κοριτσάκι που ήμασταν συνέχεια μαζί και νιώθαμε γι’ αυτό «κάτι παραπάνω» απ’ ό,τι για τους υπόλοιπους φίλους μας. Αυτή η «αγνή παιδική αγάπη» που αισθάνεται ένα παιδί για ένα άλλο του άλλου φύλου, δεν έχει κίνητρα ούτε σκοπιμότητες για «δημιουργία σχέσης». Εννοείται, επίσης, πως τα παιδιά δεν διεκδικούν ούτε την επιβεβαίωση και, συνήθως, ούτε την αποκλειστικότητα του άλλου, όπως οι ενήλικοι. Αν αυτό καταγράφεται μέσα τους ως «έρωτας», συνήθως έχει να κάνει και με το πόσο ανοιχτά μιλάει η οικογένειά τους για έρωτα ή γενικότερα για συναισθήματα, και βέβαια πόση ευκολία έχει το ίδιο το παιδί να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του. Δεύτερο στάδιο: Ο έρωτας είναι μια «νέα περιπέτεια»  Το επόμενο στάδιο του έρωτα προκύπτει στην προεφηβεία. Γύρω στα 10 τους χρόνια, αν και το σώμα ακόμη αναπτύσσεται με αργό ρυθμό, τα παιδιά αρχίζουν να δείχνουν έντονο ενδιαφέρον προς το άλλο φύλο κι έχουν την ανάγκη να τοποθετηθούν απέναντι σε αυτό. Το ενδιαφέρον τους συχνά εκφράζεται με αρνητικό τρόπο, με κρίσεις, συγκρίσεις και συγκρούσεις, κόντρες και κοροϊδίες, αλλά και με προσέγγιση, και σε αρκετά παιδιά και με τους πρώτους ρομαντικούς έρωτες. Πρόκειται για μια νέα περίοδο αποδέσμευσης από το στενό κόσμο της πρώτης παιδικής ηλικίας και της οικογένειας. Ο έρωτας αποτελεί για τα περισσότερα μέρος αυτής της νέας «περιπέτειας», και πλέον το «αγαπημένο πρόσωπο» γίνεται (έστω στη φαντασία τους) σύμμαχος και σύντροφός τους. Πώς να αντιδράσετε στους έρωτες του; Όταν ένα παιδί αποκαλύπτει στο γονιό του ότι «αγαπάει» ένα άλλο παιδάκι, συχνά εκείνος έρχεται σε αμηχανία, μη γνωρίζοντας πως πρέπει να αντιδράσει. Συνήθως, σε αυτές τις περιπτώσεις, οι γονείς δεν ξέρουν αν πρέπει να γελάσουν ή να ανησυχήσουν, να ασχοληθούν ή να αδιαφορήσουν. Μπορεί να αισθανθούν ακόμα και μια ανεπαίσθητη ζήλια όταν κάποιος άλλος, έστω κι αν αυτός είναι μόλις 10 ετών, μοιάζει σχεδόν να μονοπωλεί το ενδιαφέρον του παιδιού τους. Το να μεγαλώνει και να αυτονομείται το παιδί, σίγουρα είναι μια διαδικασία υγιής, όμως οι γονείς δεν είναι πάντα έτοιμοι γι’ αυτήν. Έτσι, είτε από ζήλια είτε από φόβο, συχνά οι γονείς αντιδρούν με ειρωνεία και περιπαικτική διάθεση σε αυτόν το νέο έρωτα, υποτιμώντας τα συναισθήματά τους. Μην το κάνετε. Την επόμενη φορά που θα σας ανακοινώσει τον έρωτα του για ένα άλλο παιδάκι… Συμπαρασταθείτέ του Όταν τα παιδιά μάς ανακοινώνουν ότι είναι ερωτευμένα, δεν θέλουν τίποτε άλλο από το να μοιραστούν μαζί μας αυτή τη νέα κατάσταση που τα συνεπαίρνει ή απλά τα απασχολεί. Τα παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα σε ό,τι αφορά τους έρωτές τους, και δεν υπάρχει ο παραμικρός λόγος να γελάσουμε, να κοροϊδέψουμε ή να διαλαλήσουμε σε όλους τους γνωστούς ότι είναι ερωτευμένα. Όταν μας ρωτάνε ή ζητούν είτε τη συμπαράστασή μας είτε μερικές απλές και σύντομες εξηγήσεις στις απορίες τους, αυτό που θέλουν κυρίως είναι να καταλάβουμε ό,τι αισθάνονται και ίσως να τους διηγηθούμε κάτι από τη δική μας εμπειρία. Αποφύγετε τις δυναμικές παρεμβάσεις Μην κάνετε σχόλια τα οποία μπορούν να του δημιουργήσουν ενοχές πως κάνει κάτι κακό. Συνήθως, τα ίδια τα παιδιά μάς δείχνουν μέχρι ποιο σημείο επιθυμούν την παρέμβασή μας. Μην υποτιμάτε τα συναισθήματά τους Ελάτε στη θέση τους. Εσείς πώς θα νιώθατε αν οι άλλοι ειρωνεύονταν ή κορόιδευαν την όποια επιλογή σας; Μην προχωράτε σε βιαστικούς χαρακτηρισμούς  Συχνά, τα παιδιά προτιμούν να παίζουν με παιδιά του αντίθετου φύλου. Αν κάποια στιγμή η μικρή σας κόρη σάς δηλώσει πως είναι ερωτευμένη με τον Κωστάκη, μη βιαστείτε να τα χαρακτηρίσετε «ζευγάρι». Αποφύγετε την ειρωνεία Δηλαδή αποφύγετε χαρακτηρισμούς όπως: «Δεν θα παίξεις με το αγόρι σου σήμερα;» Μην ξεχνάτε πως τα όρια ανάμεσα στη φιλία και την ιδιαίτερη προτίμηση είναι δυσδιάκριτα στα νήπια. Μην τα τρομάζετε Ανάμεσα στα 3 και τα 5 τους χρόνια, τα παιδιά αρχίζουν να έχουν απορίες σχετικά με το σώμα τους ή με το σώμα των άλλων γύρω τους. Αν, λοιπόν, ο μικρός σας γιος σάς ρωτήσει γιατί η δασκάλα του έχει στήθος, απαντήστε του απλά και κατανοητά, χωρίς ντροπές ή φωνές. Με τη συνεργασία της Ειρήνης Αργυρή (ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος MSc UCLan, UK).