Η «αξία της συγγνώμης» είναι μεγάλη για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών μας. Εμείς οι γονείς με τη δική μας συμπεριφορά μπορούμε να μάθουμε στο παιδί μας να ζητά συγγνώμη όταν η συμπεριφορά του δεν είναι αποδεκτή. Θυμηθείτε: τονίζουμε στο παιδί την μη αποδοχή της συγκεκριμένης συμπεριφοράς του και όχι του ίδιου. «Αυτό που κάνεις είναι κακό….» και όχι «είσαι κακό παιδί…».
Για τα παιδιά της νηπιακής ηλικίας 2 – 5 χρονών βέβαια, δεν είναι τόσο απλό. Το να προσπαθούν να μάθουν πώς να περιμένουν τη σειρά τους για να παίξουν και πώς να παίζουν ομαδικά, κάτι που μπορεί σε εμάς τους ενήλικες να φαίνεται απλό, είναι για εκείνα πολύ μεγάλη απαίτηση. Ο τρόπος ή αλλιώς το «κλειδί» βρίσκεται στην συμπεριφορά των ίδιων των γονιών.
1. Δείξτε του πώς γίνεται. Μπορείτε να ζητήσετε συγγνώμη στο θιγμένο άτομο εξ’ονόματος του παιδιού σας, για να του δείξετε τη σωστή συμπεριφορά. Όταν χάνετε την ψυχραιμία σας, μην ξεχνάτε να ζητάτε και εσείς συγγνώμη. Μπορείτε να πείτε «Συγγνώμη που σου φώναξα, ήταν λάθος μου που έχασα την ψυχραιμία μου». Αλλά και στην αλληλεπίδρασή σας με τους γύρω σας να είστε ευγενικοί, να σέβεστε και να ζητάτε συγγνώμη όταν έχετε κάνει λάθος. Γίνετε το πρότυπο της καλής συμπεριφοράς για το παιδί σας.
2. Θυμίστε του τους κανόνες. Το να του επαναλαμβάνετε γιατί είναι απαραίτητη η συγγνώμη, μπορεί να βοηθήσει πολύ ένα παιδί προσχολικής ηλικίας. Επίσης μπορείτε να βάλετε εσείς τους κανόνες του παιχνιδιού. Για παράδειγμα αν το παιδάκι σας αρπάξει το ποδήλατο από τον φίλο του μπορείτε να πείτε: «Συγγνώμη Νικόλα που ο Πέτρος σου πήρε το ποδήλατο. Ξέρω ότι δεν είχες τελειώσει τον γύρο». Μετά πείτε στο παιδί σας: «Η δική σου η σειρά είναι μετά τον Πέτρο. Ο κανόνας είναι να κάνετε ποδήλατο ο ένας μόλις τελειώσει ο άλλος».
3. Να κάνετε μια χαριτωμένη χειρονομία. Η ιδέα της συγγνώμης είναι πολύ αφηρημένη. Το να τη συνδυάζετε με μια χειρονομία, όπως μια αγκαλιά, την κάνει πιο οικεία. Σε πολλά παιδιά οι λέξεις από μόνες τους δεν λειτουργούν και τόσο. Αν πείτε στο παιδί σας που έδειρε το αδελφάκι του «πες συγγνώμη και δώστου ένα φιλί», θα του είναι πιο εύκολο επειδή οι λέξεις συνδυάζονται με πράξεις.
4. Να επιβραβεύετε την καλή συμπεριφορά. Όταν δέχεστε τη συγγνώμη κάποιου, αποδεικνύετε την αποτελεσματικότητά της. Αν το παιδάκι σας ζητήσει συγγνώμη για κάτι που έκανε, επιβραβεύστε το και πείτε του ότι εντυπωσιαστήκατε με τους καλούς του τρόπους.
5. Να παίζετε με τις κούκλες. Δημιουργήστε σενάρια όπου ακούγεται το συγγνώμη. Μπορείτε να πείτε: «Το αρκουδάκι σου τρέχει να δει τα πουλάκια που πετούν στον κήπο. Ούπς! Πέφτει πάνω σε ένα μικρό αρκουδάκι. Τι λέει η αρκουδίτσα; Συγγνώμη! Δεν ήθελα να σε ρίξω…»
6. Υιοθετείστε τη στρατηγική ‘δεν φταίει κανείς’. Πολλά παιδιά προσχολικής ηλικίας δυσανασχετούν όταν πρέπει να ζητήσουν συγγνώμη, επειδή είναι πολύ απασχολημένα στο να κατηγορούν το ένα το άλλο για τη ζημιά. Από το να πιέσετε το παιδί σας να ζητήσει συγγνώμη, μιλήστε για το πρόβλημα και στις δύο πλευρές. Μπορείτε να τους πείτε ότι «δεν φταίει κανένας από τους δύο. Δεν είναι σωστό να τσακώνεστε και να διαφωνείτε με τέτοιο τρόπο. Δώστε τα χέρια και συμφωνήστε και οι δύο ότι λυπάστε για αυτό που έγινε και από εδώ και πέρα θα παίζετε με αγάπη και σεβασμό».
Αν και δεν είναι πάντοτε εύκολο να μάθετε στα παιδιά, σε αυτή την ηλικία, να ζητούν συγγνώμη, είναι σημαντικό να κάνετε μια προσπάθεια. Τα παιδιά σιγά σιγά θα καταλάβουν ότι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο οι καλοί τρόποι. Για να επιβιώσουν σε αυτόν τον κόσμο, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους όχι μόνο τα δικά τους συναισθήματα, αλλά και των άλλων. Μεγαλώστε συναισθηματικά ώριμα παιδιά που σέβονται τα συναισθήματά τους και τα συναισθήματα των γύρω τους και μαθαίνουν να οριοθετούν και να οριοθετούνται. Η μάθηση του σεβασμού των δικαιωμάτων των άλλων θα οδηγήσει τα παιδιά σας και στην καλλιέργεια του δικού τους αυτοσεβασμού.
Με την συνεργασία της κας Δήμητρας Μιχαλοπούλου (ψυχολόγος)