Πόσο εύκολα μεταδίδονται τα μικρόβια στον παιδικό σταθμό;

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης αλλάζουν τα δεδομένα, σχετικά με αυτά που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα για την μετάδοση κοινών μικροβίων ανάμεσα στα μικρά παιδιά. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι δύο μικρόβια κοινά, που προκαλούν πολλές συνήθεις λοιμώξεις σε παιδιά, όπως ωτίτιδα και φαρυγγίτιδα, μπορούν και επιβιώνουν μακριά από το ανθρώπινο σώμα για μακρά χρονικά διαστήματα και σε διάφορα αντικείμενα κοινής χρήσης, όπως παιχνίδια, βιβλία, κρεβατάκια και επιφάνειες. Τα μικρόβια αυτά είναι ο στρεπτόκοκκος πνευμονίας και ο πυογόνος στρεπτόκοκκος. Μέχρι τώρα πιστεύαμε ότι τα συγκεκριμένα μικρόβια δεν ζούσαν για πολύ μακριά από το σώμα μας και πέθαιναν γρήγορα πάνω σε αντικείμενα. Δεν φαίνεται όμως να είναι έτσι. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πάνω στις μεμβράνες του ανθρώπινου σώματος αυτά τα μικρόβια φτιάχνουν biofilms, (δηλαδή λεπτές μεμβράνες) κολλώντας έτσι μεταξύ τους και πάνω στην επιφάνεια του σώματος. Με τον τρόπο αυτό γίνονται πιο ανθεκτικά. Οι ερευνητές έφτασαν στα παραπάνω συμπεράσματα μελετώντας έναν βρεφονηπιακό σταθμό, μετά την λήξη του ωραρίου του και αφού είχε καθαριστεί. Πριν ανοίξει το πρωί, οι ερευνητές πήραν δείγματα από διάφορα παιχνίδια, μαλακά αρκουδάκια, κρεβατάκια, επιφάνειες και βιβλιαράκια μέσα από τον σταθμό. Τότε διαπίστωσαν ότι, παρά την χθεσινή καθαριότητα, τα αντικείμενα είχαν πάνω τους μεμβράνες από αυτά τα μικρόβια, που άντεξαν τουλάχιστον 12 ώρες μακριά από ανθρώπινα σώματα, και είχαν δημιουργήσει biofilms, προκειμένου να γίνουν πιο ανθεκτικά πάνω στα αντικείμενα, όπως ακριβώς κάνουν και πάνω στην μύτη ή το ανθρώπινο στόμα. Ειδικά ως προς τα μαλακά παιχνίδια αρκουδάκια κλπ, βρήκαν ότι 4 στα 5 είχαν θετική καλλιέργεια για πνευμονιόκοκκο, ένα από τα κυρίαρχα αίτια διάφορων λοιμώξεων στα μικρά παιδιά, όπως ωτίτιδες, φαρυγγίτιδες, ρινίτιδες, πνευμονίες, σηψαιμία και μηνιγγίτιδα. Οι ερευνητές προχώρησαν και άλλο. Μελέτησαν μια τέτοια μεμβράνη μικροβίων αφήνοντάς την για ένα μήνα. Διαπίστωσαν ότι ακόμα και μετά από ένα μήνα τα μικρόβια σε αυτήν ήταν ικανά να ασκήσουν παθογόνο δράση. Άρα κοινά χρησιμοποιούμενα αντικείμενα, που έχουν μολυνθεί κάποια στιγμή με τέτοια μικρόβια μπορούν να λειτουργήσουν ως ρεζερβουάρ μικροβίων για ώρες, ακόμα και για μήνες και να μεταδώσουν δυνητικές λοιμώξεις σε άτομα που έρχονται σε επαφή με αυτά πολύ αργότερα. Εννοείται ότι η συγκεκριμένη έρευνα δεν έχει στόχο την μικροβιοφοβία ή την υπερβολική υγιεινή. Τα μικρόβια είναι ένας παράγοντας, αλλά η επιστήμη γνωρίζει καλά ότι μεγάλο ρόλο παίζει η άμυνα του οργανισμού του παιδιού, το μικροβιακό φορτίο, η διατροφή κλπ, ως προς το αν τα μικρόβια αυτά θα παραμείνουν στο δέρμα χωρίς να προκαλέσουν τίποτα ή αν θα προκαλέσουν σοβαρή λοίμωξη. Μετά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής, είναι φυσιολογικό και θεμιτό να υπάρχει έκθεση σε κοινά μικρόβια στο περιβάλλον και να περάσει το παιδί κάποιες ιώσεις που βοηθούν το αμυντικό του σύστημα να ωριμάσει. Αλλά με μέτρο. Η καθημερινή έκθεση και συγχρωτισμός με άλλα μικρά παιδιά πρώιμα, πολλά για πολλές ώρες μέσα σε ένα δωμάτιο κάθε μέρα, δεν είναι η συνήθης έκθεση, είναι η υπερβολική έκθεση. Δεν εκπλήσσει επομένως η κοινή διαπίστωση γονιών και γιατρών που παρατηρούν ένα παιδί που πάει για πρώτη φορά σε παιδικό σταθμό να περνάει μήνες, ίσως μια ολόκληρη πρώτη χρονιά, συνεχώς άρρωστο, με ίωση κάθε εβδομάδα. Πριν τα 2 ½ χρόνια της ζωής του παιδιού, η απόφαση για να πάει ένα βρέφος σε παιδικό σταθμό μπορεί να είναι η μόνη λύση και αναγκαιότητα για την οικογένεια. Οι γονείς όμως θα πρέπει να γνωρίζουν όλα τα δεδομένα και να στηρίζουν τις αποφάσεις τους σε πλήρη ενημέρωση. Αυτή η ενημέρωση πρέπει να περιλαμβάνει το γεγονός ότι η έκθεση σε ιώσεις και μικρόβια θα είναι έντονη και πρώιμη, και ότι το μικρό παιδί έχει ανάγκη από κύρια φροντίδα ένα προς ένα, με κύρια προτεραιότητα την συναισθηματική κάλυψη σε αυτήν την ηλικία και όχι τις γνώσεις ή την «κοινωνικοποίηση». Επομένως η απόφαση για παιδικό σταθμό πριν τα 2 έτη δεν πρέπει να λαμβάνεται ελαφρά την καρδία, αλλά μόνο ως αναγκαιότητα, όταν άλλες σχετικά καλές εναλλακτικές λύσεις, όπως φροντίδα στον σπίτι από νταντά ή από γιαγιά έχουν αποκλειστεί. Τι χρειάζεται ένας σωστός παιδικός σταθμός Να καθαρίζεται συχνά και ικανοποιητικά Να υπάρχει συχνός και επαρκής αερισμός των χώρων Τα παιδιά να βγαίνουν κάθε μέρα έξω, και να μην κλείνονται σε ένα δωμάτιο για όλο τον χειμώνα επειδή «έχει κρύο» (δηλαδή είναι πιο δύσκολο για το προσωπικό του παιδικού να οργανώσουν κατάλληλα το ντύσιμο των παιδιών ώστε να βγαίνουν τακτικά) Να υπάρχει όριο στον αριθμό των παιδιών και των ατόμων που βρίσκονται μέσα σε ένα δωμάτιο Να ενημερώνονται συνεχώς οι γονείς να μην στέλνουν τα παιδιά τους όταν έχουν οξεία έναρξη λοίμωξης (καταρροή, πυρετό, ανορεξία κλπ) Με τη συνεργασία της Χρυσάνθης Λαθήρα, παιδίατρος