Και σίγουρα δεν είναι το μόνο. Τα παιδιά που διαρκώς ζητούν να τους γίνουν τα πιο παράλογα χατίρια, συναντώνται σε κάθε… ηλικία. Ο κοινός παρανομαστής, σε κάθε ηλικία, είναι πως αυτό που στην πραγματικότητα προσπαθεί να κερδίσει το παιδί είναι η προσοχή σας. Εσείς, όμως, ξέρετε ότι ένα παιδί χωρίς όρια, που δεν έχει μάθει να διακρίνει ανάμεσα στο «καλό» και το «κακό», στο «πρέπει» ή «δεν πρέπει», που δεν έχει μάθει να υπακούει στο «όχι», και δεν έχει διδαχτεί πώς να σέβεται τα αισθήματα και τις επιθυμίες των άλλων, θα γίνει κακομαθημένο και κακότροπο. Όσο νωρίτερα βάλετε όρια, τόσο πιο εύκολα εκείνο θα αποχωριστεί κακές συνήθειες και συμπεριφορές, και τόσο καλύτερη θα είναι η σχέση του με τους γονείς του και τους γύρω του.
Πώς να αντιδράσετε σε κάθε περίπτωση
Αν το παιδί σάς χτυπάει, θα πρέπει να έχετε κατά νου πως η ανοχή σας σε αυτή τη συμπεριφορά πρέπει να είναι μηδενική. Την πρώτη κιόλας φορά που θα επιχειρήσει να σας χτυπήσει, αντιδράστε άμεσα και αποφασιστικά, χωρίς όμως να «απαντήσετε» με τον ίδιο τρόπο. Πλησιάστε το, χαμηλώστε στο ύψος του, κρατήστε με δύναμη το χέρι που σας χτύπησε, πλησιάστε το πρόσωπό σας στο δικό του και κοιτώντας το αυστηρά πείτε του αποφασιστικά: «Αυτό μην τολμήσεις να το ξανακάνεις».
Αν το παιδί πετάει αντικείμενα, αρχικά μπορείτε να δείξετε αδιαφορία. Πάρτε από το χέρι του το επόμενο αντικείμενο που ετοιμάζεται να πετάξει και ζητήστε του να κάνει κάτι για εσάς, π.χ. να σας φέρει κάτι από την κουζίνα ή να σας βοηθήσει να βάλετε κάτι στη θέση του. Έτσι, αντί να το τιμωρήσετε, του αναθέτετε μια δουλειά η οποία θα το απασχολήσει μέχρι να ηρεμήσει και θα του… αλλάξει τα σχέδια. Επιβραβεύστε το μόλις την κάνει. Με τον τρόπο αυτό, θα έχετε κερδίσει τελικά την προσοχή του, αλλά ελεγχόμενα και θετικά. Αν συνεχίσει να πετάει πράγματα και να κάνει ζημιές, ίσως χρειαστεί να του υπενθυμίσετε πως την επόμενη φορά θα αναγκαστείτε να του στερήσετε κάτι που του αρέσει πολύ (τηλεόραση, γλυκό, βόλτα στον παιδότοπο ή στο φιλαράκι του). Μην αναφέρετε τη λέξη «τιμωρία».
Αν τρέχει μακριά σας. Ένα μικρό παιδί χαίρεται να το κάνει αυτό, γιατί νιώθει ελεύθερο και του δίνει τη δυνατότητα να εξερευνήσει ό,τι υπάρχει γύρω του. Κατανοήστε την ανάγκη του, αλλά οριοθετήστε την επιθυμία του για ανεξαρτησία, επειδή μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Πριν βγείτε έξω με το παιδί, ενημερώστε το για τους κινδύνους που υπάρχουν, χωρίς όμως να το τρομοκρατήσετε. Κρατήστε του το χέρι και τραβήξτε την προσοχή του φροντίζοντας να συζητάτε μαζί του για ό,τι του κάνει εντύπωση. Έτσι, η βόλτα σας δεν θα είναι βαρετή για εκείνο.
Αν γκρινιάζει συνέχεια. Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί τα παιδιά γκρινιάζουν; Η απάντηση είναι: «Επειδή πιάνει!». Η γκρίνια σπάει τα νεύρα των γονιών, κι έτσι έχουν την τάση να υποκύπτουν πιο εύκολα στις απαιτήσεις του. Τα περισσότερα μικρά παιδιά που δεν είναι σε θέση ακόμα να μιλήσουν καλά, όσο περισσότερο θυμώνουν, φοβούνται ή απελπίζονται, τόσο περισσότερο ξεσπούν σε κλάματα, στριγκλιές και άλλες ενοχλητικές συμπεριφορές. Για να σταματήσετε αυτή τη συνήθειΑ, απλά πείτε στο παιδί σας: «Το ξέρεις ότι δεν απαντάω σε γκρίνιες, φωνές και στριγκλιές. Αν μου μιλήσεις ήρεμα κι ευγενικά, θα σε βοηθήσω με αυτό που θέλεις». Μετά, κρατήστε την υπόσχεση. Να ακούτε με προσοχή όταν σας ζητάει κάτι το παιδί σας. Μην του λέτε αυτομάτως «όχι» – σκεφτείτε αν υπάρχει σοβαρός λόγος για να αρνηθείτε αυτό που σας ζητάει. Σε περίπτωση που υπάρχει, εξηγήστε του το λόγο για τον οποίο τού αρνείστε. Θυμηθείτε ότι θα πρέπει να είστε σταθεροί και συνεπείς σε αυτά που του λέτε. Το «όχι» να είναι «όχι», και το «ναι» να είναι «ναι».
Αν λέει συνέχεια «όχι». Γύρω στην ηλικία των δύο ή τριών ετών, το μέχρι τώρα γλυκούλι και ήσυχο μωρό σας μπορεί να μεταμορφωθεί σε ένα πεισματάρικο, αύθαδες παιδί, το οποίο αρνείται να σας ακούσει ή να ακολουθήσει τις οδηγίες σας. Το «όχι» γίνεται η πλέον αγαπημένη του λέξη. Ο λόγος είναι ότι σε αυτή περίπου την ηλικία τα παιδιά αρχίζουν να μαθαίνουν ότι έχουν το μερικό έλεγχο στο περιβάλλον τους και προσπαθούν να γίνουν πιο ανεξάρτητα. Οι γονείς θα πρέπει να οριοθετούν τα παιδιά τους από νωρίς, χωρίς φωνές, τιμωρίες ή άσκηση βίας. Θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τις επιθυμίες τους, να ακούνε τις απόψεις τους και να σέβονται τη διάθεσή τους, αλλά να είναι σαφείς ως προς την τήρηση των κανόνων της οικογένειας.
Τι μπορώ να κάνω για να μην γίνει απαιτητικό
Λένε ότι η πρόβλεψη είναι η καλύτερη αντιμετώπιση για ένα πρόβλημα. Γι’ αυτό πριν καταλήξει ανυπόφορο, πάρτε κάποια μέτρα
Τους πρώτους μήνες της ζωής του παιδιού σας, δώστε του όσο περισσότερη φροντίδα και προσοχή μπορείτε. Είναι ανέφικτο να κακομάθετε ένα νεογέννητο.
Καθώς το μωρό μεγαλώνει, μην ενδίδετε άμεσα σε κάθε απαίτησή του. Πρέπει να μάθει τι σημαίνει υπομονή.
Μην το δελεάζετε με ανταλλάγματα, για να συμπεριφέρεται όπως θέλετε εσείς. Σύντομα το παιδί θα μάθει να το χρησιμοποιεί και να σας χειρίζεται ανάλογα.
Να επιβραβεύετε κάθε συμπεριφορά του την οποία κρίνετε απαραίτητο να ενθαρρύνεται.
Μην αγοράζετε παιχνίδια και γλυκά κάθε φορά που σας τα ζητάει το παιδί, γιατί γρήγορα θα χάσουν την αξία τους. Κάντε του δώρα και εκπλήξεις χωρίς να σας το έχει ζητήσει ή ως επιβράβευση για την καλή του συμπεριφορά.
Υιοθετήστε λογικούς κανόνες, ανάλογα με την ηλικία του, και μη φοβηθείτε να τους επιβάλλετε. Να είστε σαφείς, να δείχνετε ότι εννοείτε αυτά που λέτε και μην επηρεάζεστε από την γκρίνια ή τα κλάματα του παιδιού σας, από τη στιγμή που είστε αποφασισμένοι για κάτι.
Να απαντάτε ήρεμα αλλά αποφασιστικά, όταν το παιδί σας γκρινιάζει για να πετύχει κάτι. Είναι εξαιρετικά επιβλαβές για το ίδιο να νομίζει ότι μπορεί να σας εξαναγκάσει να κάνετε αυτά που θέλει.
Βοηθήστε το να καταλάβει ότι το να είναι χαρούμενο και καλοπροαίρετο αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για να αποκτήσει φίλους.
Μάθετέ του να σέβεται τα αισθήματα των άλλων και να μοιράζεται τα πράγματά του.
Μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά διδάσκονται από τη δική μας συμπεριφορά και στάση. Γονείς χωρίς όρια, έχουν παιδιά χωρίς όρια. Η αυτοπειθαρχία μας, η σταθερότητα και η συνέπεια στις αποφάσεις και τη συμπεριφορά μας, καθώς και η ειλικρίνεια και η καθαρότητα στις σχέσεις μας, τόσο στο οικογενειακό όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον, διαμορφώνουν το πλαίσιο μιας υγιούς και συναισθηματικά ισορροπημένης ζωής και στα παιδιά.
Με τη συνεργασία της Αναστασίας Φρόντζου – Χρηστίδη (σύμβουλος σχέσεων παιδιού και οικογένειας).