Προεκλαμψία : Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε!

Είναι μια σοβαρή και μια από τις συνηθέστερες επιπλοκές της εγκυμοσύνης, που μπορεί να επηρεάσει τη μητέρα, το παιδί ή και τους δύο. Προκαλεί κυκλοφορικά προβλήματα, όπως υψηλή πίεση, στη μητέρα και αναπτυξιακά προβλήματα στο μωρό και, φυσικά, αύξηση του λευκώματος των ούρων της γυναίκας.  Η αιτία του φαινομένου παραμένει άγνωστη. Η εμφάνισή της όμως ξεκινά από τον πλακούντα και μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή από τις 30 εβδομάδες μέχρι και κάποιες μέρες μετά τη γέννα.

Συμβαίνει σε μία στις δέκα εγκυμοσύνες. Διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο αν είστε έγκυος για πρώτη φορά, αν είστε κάτω των 20 και άνω των 35, αν κυοφορείτε δίδυμα, αν είχατε προηγούμενα περιστατικά προεκλαμψίας, αν υπάρχει ήδη στην οικογένεια τέτοιο περιστατικό ή ιστορικό υψηλής πίεσης, διαβήτης, ημικρανίες ή παθήσεις των νεφρών. Η προεκλαμψία είναι συνήθως ελαφριάς μορφής. Μία στις πενήντα γυναίκες όμως μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες.

Τα κυριότερα σημάδια είναι η υψηλή πίεση και η αύξηση του λευκώματος στα ούρα (πρωτεϊνών με τα ούρα). Δεν παρουσιάζει συμπτώματα στα αρχικά στάδια και μπορεί να διαγνωσθεί με τους συνηθισμένους ιατρικούς ελέγχους κατά την εγκυμοσύνη. Είναι μία ασθένεια που μόνο χειροτερεύει και η εξέλιξή της είναι απρόβλεπτη και ποικίλη. Η διάγνωση γίνεται όταν υπάρχει ανεβασμένη πίεση που επιμένει και πρωτεΐνες 1+ ή περισσότερο στα ούρα. Όσο η προεκλαμψία χειροτερεύει, η γυναίκα μπορεί να έχει αφόρητο πονοκέφαλο, οπτικές διαταραχές, όπως λάμψεις φωτός ή θολή όραση, πόνο ακριβώς κάτω από τα πλευρά, ναυτία και εμετό.

Μια εγκυμοσύνη που επηρεάστηκε από προεκλαμψία δεν επιστρέφει ποτέ πλήρως στην κανονική κατάσταση. Οι συνθήκες όμως βελτιώνονται μετά τη γέννα. Η θεραπεία συνίσταται στην παρακολούθηση του παιδιού και της μητέρας, ούτως ώστε να επισπευσθεί ο τοκετός, αν χρειαστεί, πριν παρουσιαστεί οποιαδήποτε επιπλοκή. Ελέγχεται συχνά η πίεση της μητέρας, τα ούρα για πρωτεΐνες, γίνονται εξετάσεις αίματος για να διαπιστωθεί η καλή λειτουργία των νεφρών και του ήπατος, καθώς και το σύστημα πήξης του αίματος. Η ανάπτυξη του μωρού ελέγχεται επίσης με υπέρηχο και εξετάσεις όπως το καρδιογράφημα (CTG). Σε κάποιες περιπτώσεις, πραγματοποιείται μια εξέταση Doppler για να μετρήσει τη ροή του αίματος στον πλακούντα.

Σε ελαφριές μορφές προεκλαμψίας ο έλεγχος είναι απλός. Σε βαριές μορφές, όμως, επιβάλλεται η εισαγωγή της ασθενούς στο νοσοκομείο. Μερικές φορές, αντι-υπερτασικά φάρμακα χρησιμοποιούνται για να ελέγξουν την πίεση του αίματος και να καθυστερήσουν έναν πρόωρο τοκετό. Η απόφαση για επίσπευση του τοκετού λαμβάνει πάντα υπόψη τον κίνδυνο τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό καθώς και τις συνέπειες αν συνεχιστεί η κυοφορία παρά τις ενδείξεις για επίσπευση του τοκετού.

Δύο είναι οι βασικές επιπλοκές: το σύνδρομο HELLP και η εκλαμψία. Το σύνδρομο HELLP είναι μια συνδυασμένη διαταραχή του ήπατος και του συστήματος πήξης του αίματος. Το γράμμα Η είναι το αρχικό του Haemolysis (αιμόλυση, ρήξη των ερυθρών αιμοσφαιρίων), το Ε και το L από το Elevated Liver Εnzymes (υψηλά επίπεδα ενζύμων από το συκώτι στο αίμα), το L και το P από το Low blood level of Platelets (χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων στο αίμα). Το σύμπτωμα που συνήθως προηγείται είναι πόνος κάτω από τα πλευρά που κάποιες φορές συνοδεύεται από εμετό και πονοκέφαλο. Η εκλαμψία συνίσταται από κρίσεις ή σπασμούς στην εγκυμοσύνη ως αποτέλεσμα της προεκλαμψίας. Προηγούνται συνήθως ανυπόφοροι πονοκέφαλοι και οπτικές διαταραχές. Και οι δύο επιπλοκές είναι σπάνιες και συνήθως -όχι πάντα- προηγούνται σημάδια προεκλαμψίας. Είναι επείγοντα περιστατικά και πιθανότατα απαιτούν άμεση επίσπευση του τοκετού.

Το σύστημα προγενετικών ελέγχων είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να προλαμβάνει τα πρώτα σημάδια προεκλαμψίας. Δε θα πρέπει να χάνετε τα καθιερωμένα ραντεβού για εξετάσεις με το γιατρό σας, σιγουρευτείτε, δε, ότι ελέγχονται τακτικά η πίεση και τα ούρα και ελέγχετε και η ίδια τα αποτελέσματά σας.

Πολλές γυναίκες με προεκλαμψία νιώθουν μια χαρά, γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικές οι εξετάσεις. Το να νιώθετε άρρωστη μπορεί να σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Προσέξτε ιδιαίτερα:

– ανυπόφορους πονοκεφάλους που δεν περνάνε,

– θολή όραση, φως ή κηλίδες που εμφανίζονται μπροστά στα μάτια σας,

– έντονο πόνο κάτω από τα πλευρά σας,

– εμετό (όχι την πρωινή ναυτία στην αρχή της εγκυμοσύνης),

– ξαφνικό πρήξιμο στο πρόσωπο, στα χέρια και στα πόδια σας.

Δεν υπάρχουν τρόποι που να εγγυώνται την πρόληψη προεκλαμψίας. Είναι γνωστό ότι μικρές δόσεις ασπιρίνης μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης για κάποιες γυναίκες πριν τις 32 εβδομάδες, κυρίως στις περιπτώσεις εκείνες που έχουν ιστορικό προεκλαμψίας ή η κατάστασή τους χρήζει για κάποιο λόγο ιατρικής παρακολούθησης.

Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι οι βιταμίνες C και E ίσως βοηθούν γυναίκες υψηλού κινδύνου, πρόκειται όμως για έναν τομέα που χρήζει περαιτέρω έρευνας και πειραματισμού. Και τα δύο μέτρα που αναφέρθηκαν απαιτούν ειδική ιατρική παρακολούθηση και δεν πρόκειται για μέτρα αυτό-βοήθειας.

Με την συνεργασία της σας  Ιωάννας Τσιαούση (μαιευτήρας – γυναικολόγος)