Μερικοί πιστεύουν ότι ποτέ δεν πρέπει να ξυπνάς ένα παιδί όταν κοιμάται. Άλλοι ότι τα παιδιά που κοιμούνται λιγότερο είναι πιο έξυπνα. Ποια είναι όμως η πραγματικότητα και πού αρχίζει ο μύθος για τον ύπνο του παιδιού;
Από τη στιγμή που γίνεσαι μαμά, ένα πράγμα κυριαρχεί στην καθημερινότητά σου: ο ύπνος του παιδιού σου. Είναι αυτό που καθορίζει το πώς θα κυλήσει η μέρα σου, αλλά και το πρώτο πράγμα που ρωτάνε οι φίλοι όταν γνωρίζουν το μωρό σου «Κοιμάται καλά στη διάρκεια της νύχτας;» Για πολλούς γονείς ο ύπνος κατά τη διάρκεια των βρεφικών χρόνων αλλά και αργότερα παραμένει μια εμμονή. Θα πίστευε κανείς ότι μέχρι τώρα όλοι πρέπει να είμαστε ειδικοί στο θέμα. Όπως υποστηρίζουν όμως οι ερευνητές, δυστυχώς δεν είναι έτσι τα πράγματα. Οι περισσότεροι γονείς γνωρίζουν ελάχιστα για τον παιδικό ύπνο. Πώς μπορούμε λοιπόν να διακρίνουμε τις αλήθειες από τους μύθους;
ΜΥΘΟΣ 1 «Όταν έχεις παιδί, αυτό σημαίνει αϋπνίες τουλάχιστον για τον πρώτο χρόνο»
Ένα υγιές παιδί πρέπει να κοιμάται κανονικά κατά τη διάρκεια της νύχτας από την ηλικία περίπου των πέντε μηνών. Το πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση είναι η προσμονή των γονιών, οι οποίοι περιμένουν ότι το νεογέννητο παιδί τους θα ξυπνάει κλαίγοντας, κι αυτή η προσμονή είναι ιδιαίτερα έντονη. Ωστόσο, το παιδί είναι δυνατό να προσαρμοστεί το ίδιο στο οικογενειακό πρόγραμμα χωρίς να χρειαστεί να το αναδιαμορφώσετε. Εάν περιμένετε ότι το μωρό θα κοιμάται κατά τη διάρκεια της νύχτας από μικρή ηλικία, τότε αυτό θα συμβεί, απλώς θα χρειαστεί να έχετε την προσμονή και να ακολουθήσετε τις σωστές συμβουλές.
ΜΥΘΟΣ 2 «Τα μωρά χρειάζονται κούνημα, τάισμα και μουσική για να κοιμηθούν»
Τα μωρά μαθαίνουν καλύτερα να πηγαίνουν για ύπνο χωρίς «νανουρίσματα», όπως τα αποκαλούν οι ψυχολόγοι. Τα πιο γνωστά «νανουρίσματα», είναι το μπιμπερό, τα τραγούδια, τα χάδια στο κεφάλι, στα χέρια και στην πλάτη. Σκεφτείτε όμως να ήσασταν ένα μωρό έξι μηνών που έχει καλομάθει να κοιμάται στο στήθος της μητέρας του. Τι θα κάνατε εάν ξυπνούσατε στις τρεις το πρωί ολομόναχοι στο κρεβάτι σας; Φυσικά, θα κλαίγατε τσιρίζοντας ώσπου να σας ταΐσουν ή να σας χαϊδέψουν έως ότου το γλυκό συναίσθημα να σας ξανακοιμίσει. Το πρόβλημα όμως με τα νανουρίσματα είναι ότι στέλνουν στο παιδί λανθασμένο μήνυμα, καθώς μαθαίνει να μην μπορεί να πάει για ύπνο μόνο του, γιατί θα υπάρχει πάντα κάποιος που θα το βοηθάει να αποκοιμηθεί. Όποτε, ο ύπνος του γίνεται υπευθυνότητα του γονιού και το παιδί θα κλαίει ώσπου να το νανουρίσουν. Ωστόσο, εάν τα μωρά μάθουν να κοιμούνται μόνα τους, ξανακοιμούνται χωρίς τη βοήθεια κανενός όταν ξυπνούν κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τα περισσότερα υγιή μωρά είναι έτοιμα να το μάθουν από τριών μηνών. Δεν μπορείτε να μάθετε ένα μωρό πώς να το κάνει, αλλά μπορείτε να το βοηθήσετε αν το βάλετε στο κρεβάτι χαλαρωμένο και μισοκοιμισμένο. ΜΥΘΟΣ 3 «Ποτέ μην ξυπνάτε ένα αποκοιμισμένο παιδί» Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι είναι κακό να ξυπνάς ένα αποκοιμισμένο παιδί. Εάν προσπαθείτε όμως να εφαρμόσετε μια ρουτίνα για την ξεκούραση και τον νυχτερινό του ύπνο, ίσως χρειαστεί να το κάνετε. Εάν, παραδείγματος χάρη, το παιδί σας αποκοιμηθεί στα χέρια σας τη συνηθισμένη ώρα του νυχτερινού ύπνου του κι εσείς έπειτα το βάλετε στο κρεβάτι του, το πιο πιθανό είναι ότι θα ξυπνήσει λίγο αργότερα κλαίγοντας και ζητώντας μια ακόμη αγκαλιά. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να το ξυπνήσετε ανάλαφρα, συνεχίζοντας με τις γνωστές διαδικασίες πριν τον ύπνο κι έπειτα να το βάλετε στο κρεβάτι του μισοκοιμισμένο αλλά όχι εντελώς αποκοιμισμένο. Το ίδιο εφαρμόστε για τις περιόδους ξεκούρασης, εάν το μωρό σας αποκοιμιέται σε ακατάλληλες ώρες. Δεν θα του κάνει κακό εάν το ξυπνήσετε. ΜΥΘΟΣ 4 «Το παιδί μου είναι δύσκολο στον ύπνο» Στην πραγματικότητα, πολύ λίγα παιδιά είναι δύσκολα με τον ύπνο. Συνήθως είναι εκείνα που έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας ή σοβαρό πρόβλημα ανάπτυξης. Η καλή ρουτίνα του ύπνου όμως δεν προκύπτει έτσι απλά, είναι απαραίτητο να διδαχτεί. Εσείς ως γονείς θα χρειαστεί να δημιουργήσετε τη δική σας, η οποία θα είναι σύμφωνη με τη ζωή σας, το πρόγραμμά σας αλλά και με τους ρυθμούς της υπόλοιπης οικογένειας. Το πρόγραμμα στον ύπνο είναι απαραίτητο για να είστε σίγουροι ότι το παιδί σας κοιμάται σωστά. Πρέπει να το βάζετε για ύπνο την ίδια ώρα κάθε βράδυ. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργήσει το δικό του «εσωτερικό ρολόι» και θα νιώθει νύστα περίπου την ίδια ώρα κάθε βράδυ. Κρατήστε τα φώτα χαμηλωμένα και τη διάθεση σε χαμηλούς τόνους. Συμπεριλάβετε δυο δραστηριότητες χαλάρωσης, όπως διάβασμα ενός παραμυθιού, ζεστό μπανάκι ή νανούρισμα. Κάνετε τα προηγούμενα με την ίδια σειρά κάθε βράδυ, ώστε να ξέρει ότι το νανούρισμα έρχεται αφού χαμηλώσουν τα φώτα. Έπειτα πείτε του καληνύχτα και αφήστε το στο κρεβατάκι του μισοκοιμισμένο. ΜΥΘΟΣ 5 «Εάν τα παιδιά σας είναι ξύπνια όλη τη μέρα, θα κοιμούνται καλύτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας» Λάθος. Εάν κρατάτε τα μικρά παιδιά ξύπνια όλη τη μέρα, μπορεί να έχετε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Μωρά και μικρά παιδιά εξαντλούνται, με αποτέλεσμα να έχουν υπερβολική ένταση εάν δεν κοιμηθούν λίγο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ένα κατάκοπο παιδί είναι δύσκολο να ηρεμίσει μόνο του πριν τον νυχτερινό ύπνο. MΥΘΟΣ 6 «Τα παιδιά που κοιμούνται λιγότερο είναι πιο έξυπνα» Αυτός ο μύθος είναι από τους πιο διαδεδομένους, ακόμη και ανάμεσα σε επαγγελματίες του χώρου της υγείας. Ωστόσο, το αντίθετο φαίνεται να είναι η αλήθεια. Εάν η φυσική ρουτίνα του ύπνου ενός παιδιού διαταραχθεί ή διακοπεί, αυτό μπορεί να προκαλέσει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του. «Το σημαντικό είναι ότι τα παιδιά πρέπει να κοιμούνται όσο χρειάζονται. Κάποια κοιμούνται από τη φύση τους λιγότερο, γιατί χρειάζονται απλά λιγότερο ύπνο, χωρίς αυτό να επηρεάζει την ανάπτυξή τους. Αμερικανοί ψυχολόγοι παρακολουθήσαν δυο ομάδες νεογέννητων: στη μια ομάδα ο μέσος όρος ύπνου ήταν 16 ώρες, ενώ στην άλλη πολύ λιγότερο. Συνολικά, οι ώρες ύπνου δεν είχαν καμιά επιρροή στη γνωστική ανάπτυξή τους, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα νεογέννητα κοιμήθηκαν όσο χρειάστηκε. ΜΥΘΟΣ 7 «Ο πίνακας του ύπνου λέει ότι τα παιδιά χρειάζονται 13,5 ώρες ύπνου την ημέρα» Οι πίνακες για τον ύπνο είναι απλά ένας οδηγός. Κάθε παιδί έχει διαφορετικές ανάγκες. Οι γονείς δεν έχουν παρά να χρησιμοποιούν αυτούς τους πίνακες συμβουλευτικά και με προσοχή. Το πιο σημαντικό όμως είναι να αρχίσουν να μαθαίνουν το παιδί τους. Όμως πώς θα καταλάβετε εάν το παιδί σας κοιμάται αρκετά; Εάν φαίνεται ότι είναι ξεκούραστο και δεν έχει πρόβλημα να ξυπνήσει το πρωί, τότε μπορείτε να πιστεύετε ότι έχει κοιμηθεί αρκετά. Είναι τόσο απλό. Ωστόσο, εάν είναι νευρικό και κακόκεφο, υποτονικό ή υπερβολικά ενεργητικό, είναι σημάδι ότι θα πρέπει να πηγαίνει νωρίτερα για ύπνο. Με τη συνεργασία του Εμμανουήλ Δαλιεράκη, παιδιάτρου.
