Στους περισσότερους τοκετούς, μόλις εμφανιστεί το κεφαλάκι του μωρού σημαίνει ότι ο τοκετός πλησιάζει προς το τέλος του, καθώς συνήθως βγαίνουν οι ώμοι χωρίς δυσκολία και το υπόλοιπο σώμα γλιστράει εύκολα στα χέρια του γιατρού.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου ενώ η έξοδος του κεφαλιού γίνεται κανονικά ο ώμος του μωρού εγκλωβίζεται στην ηβική σύμφυση της λεκάνης της μητέρας αντιμετωπίζοντας δυστοκία, που εμποδίζει την έξοδό του. Όταν συμβαίνει αυτό, το υπόλοιπο σώμα του μωρού δεν ακολουθεί την εύκολη έξοδο του κεφαλιού από τον κόλπο, όπως συμβαίνει συνήθως στους φυσιολογικούς τοκετούς. Το αποτέλεσμα είναι να καθυστερεί, να μην εξελίσσεται ο τοκετός, με συνέπεια κάθε λεπτό που περνάει να είναι σημαντικό και πολύτιμο.
Έτσι, η δυστοκία των ώμων πολλές φορές θεωρείται μια από τις πιο σοβαρές επιπλοκές στη διάρκεια του τοκετού, που απαιτεί από το μαιευτήρα έγκαιρη διάγνωση, άμεσες αποφάσεις και αντιδράσεις παρέμβασης για να αποφευχθούν δυσάρεστες συνέπειες. Οι ψύχραιμοι και αποτελεσματικοί χειρισμοί του γιατρού σε αυτή την επείγουσα περίπτωση, με συγκεκριμένες κινήσεις που κάνει, βοηθάνε στο να επιτραπεί αυτόματα ο τοκετός του μωρού.
Γιατί;
Η δυστοκία των ώμων προκαλείται είτε από κάποια αιτία σχετική με το μωρό, όπως όταν, π.χ., το μωρό είναι μεγαλόσωμο (δηλαδή έχει βάρος από 4 κιλά και πάνω) ή όταν έχει ανωμαλίες στη σωματική διάπλαση του (κυρίως μεγάλη δυσμορφία) ή προκαλείται από την πλευρά της μητέρας όταν έχει στενή πύελο, δηλαδή υπάρχει δυσαναλογία πυέλου και παιδιού και σπανιότερα από τυχόν δυσμορφίες της μήτρας κλπ.
Υπάρχει τρόπος πρόγνωσης;
Αν και αρκετοί παράγοντες έχουν συσχετιστεί με τη δυστοκία των ώμων, σε πολλές περιπτώσεις συμβαίνει χωρίς προειδοποίηση. Υπάρχουν ωστόσο ορισμένοι προγνωστικοί παράγοντες που προϊδεάζουν το μαιευτήρα ότι πιθανά να αντιμετωπιστεί πρόβλημα δυστοκίας των ώμων, οι οποίοι εμφανίζονται στη διάρκεια των ωδίνων. Για παράδειγμα, εάν ο γιατρός παρατηρήσει ότι υπάρχει μια παράταση της φάσης εξώθησης, πάνω από δύο ώρες ή διαπιστώσει το «σημείο της χελώνας», όπως ονομάζεται, δηλαδή ότι με τις εξωθήσεις που κάνει η μητέρα ενώ κατεβαίνει το κεφάλι του μωρού μόλις αυτή σταματήσει το σπρώξιμο το κεφαλάκι του γυρίζει πάλι πίσω κλπ.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα, ακολουθούνται ορισμένοι συντονισμένοι χειρισμοί του γιατρού και της μαίας (η σειρά των χειρισμών που εφαρμόζονται έχει παγκοσμίως το ακρωνύμιο HELPER), οι οποίοι αποδίδουν. Οι χειρισμοί αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν πίεση στην ηβική σύμφυση της μητέρας, ώστε να απεγκλωβιστεί ο ώμος του μωρού, ανάταση των ποδιών της σε συγκεκριμένη θέση, εσωτερική περιστροφή της κεφαλής ή όλου του σώματος του μωρού ή σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις να γίνει τομή στην ηβική σύμφυση της μητέρας κλπ.
Τι μας λένε οι στατιστικές
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη δυστοκία των ώμων:
– Είναι πιο συνηθισμένη σε γυναίκες που πάσχουν από διαβήτη, καθώς τις περισσότερες φορές γεννούν μεγαλόσωμα μωρά.
– Τα ποσοστά δυστοκίας βασιζόμενα στο βάρος του μωρού κυμαίνονται από 0,6% έως 1,4% όταν το βάρος του μωρού είναι 2,5 έως 4 κιλά, ενώ αυξάνεται σε ποσοστό 5% έως 9% σε μωρά που ζυγίζουν 4 έως 4,5 κιλά από μητέρες που δεν πάσχουν από διαβήτη.
– Είναι ίδια τα ποσοστά ανάμεσα σε γυναίκες που είναι στην πρώτη τους εγκυμοσύνη, στη δεύτερη ή τρίτη κλπ.
Με την συνεργασία της κας Ιωάννας Τσιαούση (μαιευτήρας – γυναικολόγος)