«Ειδικά στο πρώτο μου παιδί, όση ώρα κοιμόταν, πάντα πήγαινα να δω τι κάνει. Αλλά όταν αργούσε να ξυπνήσει, εκεί με κυρίευε ανησυχία. Θυμάμαι ότι η πρώτη σκέψη που μου ερχόταν στον νου ήταν αυτό: αν αναπνέει…». Πρόκειται για μια φυσιολογική ανησυχία, αφού, ήδη από την εγκυμοσύνη της, η μέλλουσα μητέρα ξέρει πολύ καλά το δικό της ρόλο στην υγεία του εμβρύου. Όταν το μωράκι έρχεται στη ζωή, είναι ένα νέο τόσο δα πλασματάκι, που δεν έχει άλλον τρόπο επικοινωνίας πέρα από το κλάμα. Δείχνει τόσο εύθραυστο, αδύναμο και ανίκανο να επιβιώσει χωρίς την μητέρα του, που φυσικό είναι για τη νέα και άπειρη μαμά ν’ ανησυχεί. Το να θέλει να τσεκάρει το μωρό, ειδικά στην αρχή, είναι απολύτως κατανοητό, γιατί έτσι το μαθαίνει καλύτερα, αναγνωρίζει και «διαβάζει» τα σήματα και τις ενδείξεις που της δίνει και, αποκτώντας εμπειρία, εφησυχάζεται και η ίδια. Το πρόβλημα εντοπίζεται όταν η μητέρα χάνει το μέτρο και αρχίζει να ανησυχεί σε βαθμό υπερβολής, σε σημείο που όλη της η ζωή περιστρέφεται γύρω από την παραμικρή κίνηση του μωρού και οι αντιδράσεις της γίνονται ακραίες ακόμη και όταν τα πράγματα είναι πλήρως φυσιολογικά και δεν τρέχει κανένας λόγος ανησυχίας. Ως αποτέλεσμα μετατρέπεται σε μία υπερπροστατευτική, υπερβολική μητέρα που χάνει την πραγματική επαφή με το μωρό της και παγιδεύεται στις εμμονές της, χάνοντας την πραγματική ευχαρίστηση της ουσίας της μητρότητας.
«Όταν άρχισα να κάνω βόλτες με το μικρό μου, ιδιαίτερα σε μεγάλους χώρους, σε μεγάλες παιδικές χαρές, δεν μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από πάνω του. Δεν μπορούσα να χαλαρώσω. Λίγο να τον έχανα από τα μάτια μου και με… έζωναν τα φίδια. Δεν ξέρω, για μένα δεν υπήρχε χειρότερος εφιάλτης στο μυαλό μου απ’ αυτόν. Η σκηνή τού να ψάχνω το παιδί και να μην το βλέπω». Το γεγονός ότι κατά καιρούς περνάει από το μυαλό της νέας μαμάς το ενδεχόμενο μήπως χάσει ή μήπως της πάρουν το παιδί της, δεν θα πρέπει να την ξενίζει. Πρόκειται για ένα μικρό τεστ που υποβάλλει η ίδια στον εαυτό της, για να διαπιστώσει για μια ακόμη φορά πόσο πολύ αγαπά το παιδί της και πόσο πολύτιμο είναι γι’ αυτήν. Από την άλλη, αυτού του είδους η δοκιμασία σχετίζεται και με το φόβο της μήπως η ίδια δεν έχει αρκετές ικανότητες και δεν είναι άξια να κρατήσει το παιδί της. Καθώς αποκτά εμπιστοσύνη στον εαυτό της, η νέα μαμά αποδιώχνει τέτοιου είδους σκέψεις κι αισθάνεται σίγουρη για τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται τα πράγματα και προστατεύει το παιδί της.
«Τον πρώτο μήνα μετά τον τοκετό αισθανόμουν πολύ κουρασμένη και μου είχε καρφωθεί η ιδέα ότι το μωρό, όταν έκλαιγε, δεν το έκανε για κάποιο λόγο φυσιολογικό, π.χ. επειδή πεινούσε ή επειδή το ενοχλούσε κάτι, αλλά αισθανόμουν ότι ίσως δεν ήταν ευχαριστημένο. Άρχισα να αισθάνομαι ότι κάπου δεν το καλύπτω, ότι δεν είναι ευτυχισμένο. Αισθάνθηκα ανεπαρκής». Όταν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προβάλλουν την εικόνα της μόνιμα ευδιάθετης, λεπτής, περιποιημένης μαμάς που φροντίζει ένα τσούρμο παιδιά και όλη την οικογένεια πάντα με το χαμόγελο στα χείλη και έχει έτοιμη τη λύση για κάθε πρόβλημα, ουσιαστικά δίνει ένα πρότυπο που υπάρχει μόνο στις διαφημίσεις και τα έργα. Στην πραγματικότητα, η αλήθεια απέχει πολύ από αυτό, αφού και η μητρότητα, όπως και κάθε άλλη περίοδος της ζωής του ανθρώπου, έχει το ανθρώπινο στοιχείο, δηλαδή τα πάνω και τα κάτω της, τις στιγμές της κούρασης, των νεύρων, της άσχημης αντίδρασης, της άγνοιας για το ποια είναι η πιο σωστή λύση σε κάποιο μικρό ή μεγάλο πρόβλημα και των αναπόφευκτων λαθών. Όλα αυτά δεν κάνουν μια μαμά ανεπαρκή απλώς την κάνουν καθημερινή και ανθρώπινη. Το σημαντικότερο είναι να αισθάνεται η ίδια καλά με τον εαυτό της και τον τρόπο που μεγαλώνει το παιδί της, και να δεχτεί ότι δεν μπορεί να είναι τέλεια, αλλά πάντα μπορεί να προσφέρει απεριόριστη αγάπη στο παιδί και να φροντίζει να μαθαίνει και να βελτιώνεται. Το παιδί είναι ευτυχισμένο όταν αισθάνεται τη ζεστή αγκαλιά της μαμάς, το χαμόγελο και την αγάπη της.
«Όταν ξεκίνησα να πηγαίνω στη δουλειά μου, στην αρχή δεν ένιωσα τόσο άσχημα, γιατί ήξερα ότι δεν είχα και καμιά εναλλακτική λύση. Όσο όμως περνούσε ο καιρός και άρχισαν οι αργοπορίες στο γραφείο ή οι γκρίνιες της μητέρας μου, και ήταν φανερό ότι το παιδί είχε άλλες ανάγκες όσο μεγάλωνε, άρχισαν οι σκέψεις και οι ενοχές. Πήραμε την απόφαση να πάει σε παιδικό σταθμό, αλλά έτσι έλυσα μερικώς το πρόβλημά μου. Γυρνούσα στο σπίτι και κουβαλούσα επάνω μου ένα… ολόκληρο περίπτερο. Το ήξερα ότι δεν μπορούσα να εξαγοράσω το χρόνο που ήμουν μακριά της με δωράκια, αλλά το έκανα». Είναι σωστό να συνεχίσω τη δουλειά αφού γεννήσω, ή να μείνω στο σπίτι; Στο ερώτημα αυτό η σωστή απάντηση είναι εντελώς εξατομικευμένη – ανάλογα δηλαδή με το τι επιθυμεί η νέα μητέρα για να είναι καλά και η ίδια με τον εαυτό της και φυσικά με το τι επιτρέπουν οι συνθήκες της ζωή της. Με την πάροδο του χρόνου, και μετά από πειραματισμούς, η μαμά βρίσκει την ισορροπία της και θέτει τις προτεραιότητές της. Πάντως, δεν θα πρέπει να ξεχνά ότι στο ζήτημα του χρόνου που περνά με το παιδί μετράει περισσότερο η ποιότητα και όχι απαραίτητα η ποσότητα.
«Αυτό που με έτρωγε τα πρώτα χρόνια της ζωής των παιδιών μου ήταν η ανάπτυξή τους. Θυμάμαι, βρισκόμασταν με τους φίλους μας και παρατηρούσα τα παιδιά τους που ήταν στην ίδια περίπου ηλικία με τα δικά μας. Τι έκαναν, πότε περπάτησαν, πότε ξεκίνησαν να μιλάνε, αν τα λόγια τους ήταν καθαρά, αν ήταν ψηλότερα από τα δικά μου παιδιά…» Η σύγκριση δεν είναι καλός σύμβουλος, με την έννοια ότι συνήθως αγχώνει τις μητέρες περισσότερο παρά τις καθησυχάζει. Το κάθε παιδί αναπτύσσεται με τους δικούς του ρυθμούς και δεν υπάρχουν καλούπια. Η μοναδικότητα και η ατομικότητα του κάθε παιδιού είναι παράμετροι που θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Οι επισκέψεις στον παιδίατρο, η ανάγνωση σχετικών βιβλίων, περιοδικών ή site και η επίγνωση ότι τα παιδιά μπορεί ν’ αναπτύξουν την ίδια ικανότητα -αργότερα ή συντομότερα-, βοηθά τη μητέρα να ξεφύγει από την παγίδα των συγκρίσεων.
«Δεν μετάνιωσα ποτέ που πήγε το παιδί μου στον παιδικό σταθμό, παρά την ταλαιπωρία με τις ιώσεις τον πρώτο καιρό. Και αυτό γιατί τα παιδιά μαθαίνουν πολλά πράγματα που εσύ ως γονιός δεν πρόκειται να κάνεις ή δεν έχεις τόσο χρόνο να δώσεις. Πάντα με απασχολούσε το αν θα ανταποκρινόμουν στις ανάγκες του και στις ικανότητές του. Δηλαδή το πότε ήταν έτοιμο να παρακολουθήσει θέατρο ή κινηματογράφο ή κουκλοθέατρο, πότε θα μπορούσε να ξεκινήσει να ασχολείται με τον αθλητισμό ή οτιδήποτε άλλο που θα βοηθούσε στην υγιή ανάπτυξη του». Πράγματι, πολλές μαμάδες αναρωτιούνται αν δίνουν στο παιδί τους πολλά ερεθίσματα και εμπειρίες. Το θέμα δεν είναι αν το βομβαρδίζουν με πολλές εμπειρίες, αλλά αν του δίνουν το χρόνο και το βοηθούν να επεξεργαστεί τις εμπειρίες αυτές ώστε να τις αφομοιώσει. Το κάθε παιδί έχει διαφορετική προσωπικότητα, στυλ και ανάγκη για πολλές ή λίγες, παρόμοιες ή διαφορετικές εμπειρίες. Άρα, σωστό είναι να παρατηρήσουν οι γονείς τι επιθυμεί το παιδί τους και να ακολουθήσουν το δικό του ρυθμό.