Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ έχει πει «Δεν υπάρχει πιο πιστός φίλος από το βιβλίο». Και δεν είχε και άδικο. Το βιβλίο αποτελεί το παράθυρο στη φαντασία αλλά και τη σκέψη του παιδιού. Η δύναμη που έχουν οι εικόνες και οι λέξεις παρακινούν το παιδί να ταξιδέψει στο χώρο της φαντασίας, να ονειρευτεί και να σκεφτεί. Προσφέροντας βιβλία στα παιδιά τους χαρίζουμε ένα μοναδικό εισιτήριο…. απεριόριστων διαδρομών στην έμπνευση, στο όνειρο, στα ανεξάντλητα μονοπάτια της σκέψης, της ίδιας τους της ψυχής.
Πόσο εύκολο όμως είναι να βρεις εκείνες τις εφαπτόμενες που μπορούν να ενώσουν το παιδί με την αγάπη για το βιβλίο και το διάβασμα; Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το περιβάλλον του σχολείου, αλλά και η ίδια η ατμόσφαιρα του σπιτιού και η συμπεριφορά των γονιών απέναντι στον καλύτερο… χάρτινο φίλο του ανθρώπου; Ιδιαίτερα αν σκεφτούμε την ευρεία διάδοση και χρήση εφαρμογών της τεχνολογίας μέσω υπολογιστών, tablet, κ.α. ήδη από την προσχολική ηλικία, η αλήθεια είναι πως το βιβλίο μπορεί να φαίνεται μια συμβατική και ίσως λιγότερο ενδιαφέρουσα επιλογή για το παιδί. Επειδή όμως οι κλασσικές επιλογές, όπως ένα καλό βιβλίο, έχουν αποδείξει και αποδεικνύουν διαχρονικά την αξία και την σημασία τους τόσο στην εκπαίδευση, όσο και στην ψυχαγωγία του παιδιού, η παρακίνηση από τον γονιό στον μαγικό κόσμο του βιβλίου μπορεί να αποβεί πολύτιμο δώρο για την διαμόρφωση της προσωπικότητας, της αντίληψης και της φαντασίας του παιδιού. Εφαρμόζοντας μάλιστα τις παρακάτω συμβουλές ίσως δείτε το παιδί να ανταποκριθεί θετικά σε μια άλλη σχέση με το βιβλίο που μπορεί και να αποδειχθεί σχέση ζωής με οφέλη μακροχρόνια και ασύγκριτα.
Διαβάστε κι εσείς!
Είναι σημαντικό το παιδί να σας βλέπει να διαβάζετε βιβλία, γιατί έτσι γίνεστε για εκείνο ένα καλό πρότυπο προς μίμηση. Μπορείτε, μάλιστα, να του αφηγηθείτε την ιστορία που διαβάσατε με απλά λόγια, δείχνοντας πόσο πολύ απολαύσατε το βιβλίο σας.
Κεντρίστε του την περιέργεια.
Πολλές φορές βοηθάει να έχετε διαβάσει κι εσείς από πριν το εξωσχολικό βιβλίο που προορίζεται για το παιδί σας, ώστε να γνωρίζετε την υπόθεση. Μ’ αυτό τον τρόπο μπορείτε να «ιντριγκάρετε» την ανάγνωση ερεθίζοντας την περιέργεια του παιδιού και παροτρύνοντάς το να συνεχίσει να διαβάζει για να μάθει το τέλος της ιστορίας.
Ζητήστε του να σας διαβάσει το βιβλίο.
Μπορείτε να ενθαρρύνετε το παιδί να σας διαβάσει μεγαλόφωνα το βιβλίο. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης μην εστιάζεστε στην ικανότητα ανάγνωσης του παιδιού ή στα τυχόν λάθη που κάνει. Εσείς θα πρέπει απλώς να συμμετέχετε ως ακροατής. Αν όμως βλέπετε ότι η δραστηριότητα της ανάγνωσης δεν ευχαριστεί και δεν χαλαρώνει το παιδί, μην το πιέζετε να το κάνει.
Διαβάστε του εσείς την ιστορία.
Καθιερώστε καθημερινά ένα δεκάλεπτο ανάγνωσης με στόχο να τελειώσετε μαζί με το παιδί ένα βιβλίο. Φροντίστε η ανάγνωση να είναι ευχάριστη για το παιδί και να σταματάτε στον καθιερωμένο χρόνο, πριν προλάβει το παιδί να κουραστεί. Κατά τη διάρκεια της διήγησης χρωματίστε ανάλογα τη φωνή σας και δείξτε ενδιαφέρον για τη συνέχεια με φράσεις του τύπου: «Για να δούμε θα τα καταφέρει…» ή «Έχω περιέργεια να μάθω το τέλος!»
Ζητήστε του να αφηγηθεί την ιστορία.
Μετά το διάβασμα του βιβλίου, ενθαρρύνετε το παιδί να σας διηγηθεί με δικά του λόγια την ιστορία που άκουσε. Βοηθήστε το στα σημεία που κολλάει ή δυσκολεύεται να συνεχίσει. Να θυμάστε, όμως, ότι στόχος σας πρέπει να είναι να αφήνετε το παιδί να εκφραστεί ελεύθερα χρησιμοποιώντας δικές του εκφράσεις και βγάζοντας τα δικά του συμπεράσματα.
Πείτε του να εμπνευστεί από το βιβλίο. Ενθαρρύνετε το παιδί να καταπιαστεί με δραστηριότητες που σχετίζονται με την ιστορία που διάβασε, όπως π.χ. να ζωγραφίσει την υπόθεση ή να παίξει με τους φίλους του θεατρικό παιχνίδι με βάση την ιστορία του βιβλίου.
Αγοράστε μαζί τα βιβλία του.
Επισκεφθείτε μαζί με το παιδί ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο, το οποίο διαθέτει πτέρυγα παιδικού βιβλίου. Αφήστε το παιδί να ξεφυλλίσει τα βιβλία που του αρέσουν και να αποφασίσει μόνο του για το τι θα του αγοράσετε. Δεν πειράζει αν δεν προτιμά τα λογοτεχνικά και επιλέγει βιβλία εικονογραφημένα ή άλλα που απευθύνονται σε μικρότερα παιδιά. Μην ξεχνάτε πως οτιδήποτε κεντρίζει την περιέργεια και τη φαντασία του αποτελεί καλό κίνητρο για ν’ ανοίξει το βιβλίο αντί να το αφήσει κλειστό στη βιβλιοθήκη του!
Το εξωσχολικό διάβασμα σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι καταναγκαστικό ή να επιβάλλεται στο παιδί σαν υποχρέωση, ούτε καν τώρα το καλοκαίρι που έχει πολύ ελεύθερο χρόνο, γιατί τότε χάνει την αξία του. Το μυστικό είναι να μάθουμε το παιδί να διαχωρίζει τη μελέτη από το διάβασμα. Να το βοηθήσουμε, δηλαδή, να κατανοήσει ότι το διάβασμα μπορεί ν’ αποτελεί πηγή ευχαρίστησης.
Κι επειδή το καλοκαίρι δεν είναι κατάλληλη εποχή μόνο για βουτιές στη θάλασσα, αλλά και για βουτιές στους πανέμορφους βυθούς της φαντασίας, το εξωσχολικό διάβασμα είναι μια πολύ καλή πρόταση για τα ήσυχα απογεύματα του καλοκαιριού και μάλιστα στην αγορά του παιδικού βιβλίου θα βρείτε εκτός από αγαπημένα παραμύθια και λογοτεχνικά βιβλία, εξαιρετικές σειρές βιβλίων, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, που το προετοιμάζουν για το σχολείο ή την επόμενη τάξη του.
Ρίξτε μια ματιά στις προτάσεις που ακολουθούν ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας: