Το μωρό σας κλαίει, χαίρεται, στεναχωριέται, θυμώνει! Τόσο δα μικρό και μπορεί κιόλας να εκφράζει τα πρώτα του βασικά συναισθήματα;
Τον πρώτο ενάμιση χρόνο της ζωής του μωρού σας, θα το δείτε να αλλάζει με καταπληκτικούς ρυθμούς. Η σωματική και νοητική του ανάπτυξη είναι κάτι συναρπαστικό. Παρότι φαίνεται πιο δύσκολα, εξίσου θεαματική είναι κι η συναισθηματική του ανάπτυξη. Το συναρπαστικό ταξίδι των συναισθημάτων του μωρού μόλις ξεκίνησε!
Το πρώτο και βασικό συναίσθημα που αναγνωρίζουν εύκολα οι γονείς ακόμα και στο νεογέννητο μωρό είναι η απελπισία. Το μωρό κλαίει, τα χειλάκια τρέμουν και οι γροθιές κουνιούνται πέρα δώθε. Η απελπισία στα μικρά μωρά συνήθως προκαλείται από δυσάρεστες σωματικές αισθήσεις όπως είναι η πείνα, η κούραση, η λερωμένη πάνα ή ο πόνος. Καμιά φορά όμως δεν υπάρχει εμφανής αιτία. Με το κλάμα τα μωρά ζητούν στοργή και την προσοχή εκείνων που τα φροντίζουν.
Ένα άλλο όμως πρωταρχικό συναίσθημα της βρεφικής ηλικίας που κυριολεκτικά απογειώνει εμάς τους γονείς είναι η ευχαρίστηση. Ένα νεογέννητο βιώνει ευχαρίστηση όταν περνάει εύκολα από τον ύπνο στο ξύπνημα και το αντίστροφο, όταν τρώει καλά, είναι ζεστό και καθαρό ή κουρνιάζει σε μια αγκαλιά. Μεγαλώνοντας, εκφράζει την ευτυχία του με ένα χαμόγελο -συχνή αντίδραση στο δικό σας χαμόγελο ή σε κάτι ευχάριστο, όπως να του χαϊδεύουν απαλά το χεράκι. Στους τρεις μήνες, αρχίζει πια να καταλαβαίνει ότι οι πράξεις του προκαλούν συγκεκριμένα αποτελέσματα, π.χ. εάν κλάψει μπορεί να το πάρετε αγκαλιά. Έτσι, αποκτά την αίσθηση ότι ελέγχει τον κόσμο του, κάτι που του προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη ευτυχία.
Μετά του έξι μήνες, στη λίστα με τα συναισθήματα συμπληρώνεται το άγχος του αποχωρισμού από τη μητέρα αλλά και ο φόβος για οτιδήποτε μη συνηθισμένο. Μην ξεχνάτε ότι το μωρό αποκτά μεγαλώνοντας όλο και μεγαλύτερη επίγνωση του κόσμου.
Στους επτά με οχτώ μήνες, καθώς ο δεσμός του μωρού με τους γονείς του ενισχύεται, αρχίζει να δοκιμάζει τα συναισθήματά του. Απολαμβάνει πραγματικά τη δύναμη που έχει, δηλαδή να κάνει του άλλους να αντιδρούν στις αντιδράσεις του, και χαίρεται πραγματικά όταν ανταποκρίνονται. Όταν το μωρό σας πετυχαίνει κάτι, πλημμυρίζει από χαρά, την οποία μάλιστα θέλει να μοιραστεί μαζί σας. Η θετική σας αντίδραση ενισχύει μέσα του την αίσθηση του ελέγχου και της ανεξαρτησίας και τονώνει την αυτοπεποίθησή του.
Στον ενάμιση χρόνο, το μωρό σας αποκτά επίγνωση ότι είναι ξεχωριστό και ανεξάρτητο. Όταν αποκτήσει αυτή τη γνώση, το φάσμα των συναισθημάτων του θα επεκταθεί και σε πιο πολύπλοκα αισθήματα που αφορούν περισσότερο τον εαυτό του. Είναι η στιγμή που σύμφωνα με τους ειδικούς το μωρό σας καταλαβαίνει τι περιμένουν οι άλλοι από αυτό. Όταν λοιπόν εκπληρώνει τις προσδοκίες σας, φουσκώνει από υπερηφάνεια, ενώ εάν αποτύχει νιώθει αμηχανία, ντροπή ακόμα και ενοχή.
Στα μέσα του δεύτερου χρόνου, αρχίζει να αναγνωρίζει τα συναισθήματα των άλλων και τα συμμερίζεται όλο και περισσότερο. Είδη στα μέσα του δεύτερου χρόνου έχει δημιουργήσει δεσμό εμπιστοσύνης και αγάπης με τους γονείς του και επαναλαμβάνει κάτι μόνο και μόνο για να σας βλέπει να του χαμογελάτε.
Για να βοηθήσετε τη συναισθηματική του ανάπτυξη:
– Σεβαστείτε την ιδιοσυγκρασία του μωρού σας λαμβάνοντας υπόψη ότι τα παιδιά βιώνουν με διαφορετικό τρόπο τα διάφορα συναισθήματα.
– Αντιδράστε άμεσα στο κλάμα του μωρού, ώστε να ξέρει ότι μπορεί να στηρίζεται πάνω σας προσπαθώντας ταυτόχρονα να αποκωδικοποιήσετε τις ανάγκες του.
– Δώστε του την ευκαιρία να κοιτάζει αρκετή ώρα το πρόσωπό σας για να μελετά τις εκφράσεις σας και να εξοικειώνετε με τα διάφορα συναισθήματα.
– Δείξτε του ότι τα αισθήματά του είναι σημαντικά απαντώντας στα σημάδια που εκείνο στέλνει με χαμόγελα, λογάκια, εκφράσεις έκπληξης ή θαυμασμού.
– Μιμηθείτε το μωρό σας. Εάν γελάει, γελάστε κι εσείς, εάν όμως εκείνο στρέψει το βλέμμα αλλού, σταματήστε την επικοινωνία. Έτσι το μωρό κατανοεί τη μεταξύ σας αλληλεπίδραση.
– Καθιερώστε καθημερινές ρουτίνες. Η επανάληψη δημιουργεί στο μωρό αίσθημα ασφάλειας, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για τη συναισθηματική του ανάπτυξη.
– Δώστε του παιχνίδια που αντιδρούν όταν παίζει, π.χ. βγάζουν έναν ήχο, και αφήστε το να πειραματιστεί μόνο του με αυτά. Αφήστε το επίσης να έρχεται σε επαφή και να παίζει με άλλα παιδάκια αν δεν έχει αδερφάκι.
– Ανταποκριθείτε όταν το παιδί σας δείχνει δυστυχισμένο ή αναστατωμένο.
– Δώστε όμως και την ευκαιρία να ηρεμεί μόνο του με την πιπίλα, ώστε να αποκτήσει εμπιστοσύνη στις δικές του ικανότητες.
Με την συνεργασία της κας Ιωάννας Δραμπέλη (παιδίατρος)
