Το να είσαι γονιός έχει πολλές δυσκολίες…και αυτό δεν είναι μύθος.
Δυστυχώς ζούμε σε μια εποχή όπου τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών όχι μόνο δεν σπανίζουν αλλά αποτελούν πλέον αποτροπιαστικά εγκλήματα που ζωντανεύουν στα δελτία ειδήσεων σχεδόν σε καθημερινή βάση όχι μόνο στην χώρα μας αλλά και σε ολόκληρο το κόσμο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτός είναι και ένας από τους χειρότερους εφιάλτες για μας τους γονείς… μην συμβεί και στο παιδί μας, ακυρώνοντας σε μια στιγμή την αθωότητα στη ψυχή τους, το φως στο βλέμμα τους, όλη τη χαρά της ζωής.
Θέλουμε τα παιδιά μας να μπορούν να παίξουν έξω ανέμελα, να τρέξουν, να κρυφτούν, να λερωθούν, να παίξουν με το χώμα και με την φύση. Οι κίνδυνοι όμως της πραγματικότητας είναι τόσο κοντά μας και τόσο αληθινοί που το μόνο που θέλουμε είναι να τα έχουμε δίπλα μας, κοντά μας, περιορισμένα όσο το δυνατόν περισσότερο σε ένα ασφαλές περιβάλλον, υπερβάλλοντας πολλές φορές στην προσπάθεια μας να τα προφυλάξουμε από όλα όσα φοβόμαστε.
Στην ουσία όμως αυτό δεν αποτελεί λύση. Ο έλεγχος εννοείται πως είναι πάντα ένα ουσιαστικό και θεμιτό στοιχείο στο ρόλο του γονιού, το κλειδί όμως για να μην περάσει ο γονιός στην άλλη όχθη, αυτή της απαγόρευσης και της ακρότητας βρίσκεται στην σωστή ενημέρωση τόσο των γονιών όσο και των παιδιών και φυσικά στην καλή επικοινωνία μεταξύ τους.
Αυτή είναι και η μοναδική ασπίδα που χρειάζονται τα παιδιά ώστε να θωρακιστούν και να αποτελέσουν μία δύσκολη και απροσπέλαστη λεία για το κάθε αρπαχτικό- επιτήδειο. Η καλύτερη άμυνα των παιδιών μας είναι η γνώση, ο διάλογος με τους γονείς, η αληθινή και ειλικρινής επικοινωνία. Σε αυτή την προσπάθεια ενίσχυσης και θωράκισης του παιδιού απέναντι στον αληθινό εφιάλτη της σεξουαλικής κακοποίησης θα πρέπει καταρχήν να απομυθοποιήσουμε ορισμένους μύθους που τα τελευταία χρόνια έχουν φορτίσει την καθημερινότητά μας ως γονείς, αλλά και ως ενήλικες που κατακλυζόμαστε από έναν ορυμαγδό πληροφοριών, τις οποίες και θα πρέπει να αξιολογήσουμε κρατώντας μόνο ό,τι πραγματικά ισχύει..
Μύθος 1: «Μην μιλάς σε ξένους»
Το να μάθετε στο παιδί σας να μην μιλάει στους ξένους είναι ιδιαίτερα σημαντικό όμως θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι «ξένοι» αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10% των δραστών της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Στο υπόλοιπο 90%, οι θύτες είναι οι άνθρωποι που το παιδί ήδη γνωρίζει, αγαπά και εμπιστεύεται. Γι’ αυτό οι γονείς από νωρίς πρέπει να συζητούν με τα παιδιά τους για το σώμα τους, να κατανοήσουν ότι τους ανήκει και δεν θα επιτρέπουν σε κανένα γνωστό ή άγνωστο να τα αγγίξει εκτός από τους γονείς ή το παιδίατρό τους όταν χρειάζεται. Να μπορούν να αναφέρουν στους γονείς κάθε άγγιγμα που τους φαίνεται περίεργο ή τα κάνει να νιώθουν άβολα.
Μύθος 2: Οι Γυναίκες δεν κακοποιούν παιδιά
Οι δράστες της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στις περισσότερες περιπτώσεις είναι άνδρες. Κακοποίηση όμως διαπράττουν και οι γυναίκες, αλλά σπανίως μόνες τους. Κατά κανόνα συμμετέχουν παθητικά είτε με την ανοχή τους είτε και παίζοντας κάποιο ρόλο στην όλη κακοποίηση. Σύμφωνα με μελέτες ένα ποσοστό 14% των περιπτώσεων που καταγγέλλονται από τα αγόρια και το 6% από τα κορίτσια είναι γυναίκες.
Μύθος 3: Τα παιδιά δεν κακοποιούν σεξουαλικά άλλα παιδιά
Εκτιμάται ότι το 23% των κρουσμάτων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών διαπράττονται από άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών (αμερικανική ψυχολογική εταιρεία). Για αυτό είναι απαραίτητο να μην αφήνουμε τα παιδιά χωρίς την διακριτική επίβλεψη ενός ενήλικα είτε στο σπίτι μας ή σε άλλο φιλικό σπίτι.
Μύθος 4: Δεν έγινε και τίποτα αν φιλήσει την θεία ή τον παππού ενώ δεν το θέλει
Είναι συνηθισμένη εικόνα σε οικογενειακές ή φιλικές συναντήσεις γονείς να προτρέπουν ή και να πιέζουν τα παιδιά τους να είναι διαχυτικά με τους συγγενείς ή τους φίλους τους θέλοντας να δείξουν ότι το παιδί είναι ευγενικό και έχει καλούς τρόπους. Ωστόσο αν το παιδί δεν δείχνει διάθεση να φιλήσει κάποιο πρόσωπο δεν πρέπει να το πιέζουν να το κάνει. Να του αναγνωρίζουν το δικαίωμα να εκφράζεται με όση εγκαρδιότητα και τρυφερότητα εκείνο επιλέγει. Να είναι όμως προσεκτικοί όταν το παιδί δείχνει επιφυλακτικότητα ή και φόβο να πλησιάσει ένα άτομο με το οποίο πριν φαινόταν άνετο.
Μύθος 5: Είναι λιγάκι ντροπιαστικό να μάθουμε στα παιδιά την λέξη «κόλπος» ή «πέος». Είναι καλύτερα, αν δεν μάθουν τα πραγματικά ονόματα των γεννητικών οργάνων τους μέχρι να μεγαλώσουν αρκετά.
Η ενημέρωση των παιδιών για το σώμα τους και τη σεξουαλικότητά τους καλό είναι να ξεκινά νωρίς με πολύ απλά λόγια προσαρμοσμένα στη ηλικία τους, στα ερωτήματά τους και να προχωρά σταδιακά μέχρι και την εφηβεία που πλέον ολοκληρώνεται. Από τα 5 -6 χρόνια είναι καλύτερα να αποκαλούν τα γεννητικά όργανα με την κανονική ονομασία. Να μιλούν στα παιδιά για το σώμα τους με άνεση όπως για κάθε άλλο θέμα. Αν δυσκολεύονται μπορούν να προμηθευτούν κάποιο βιβλίο σχετικά με τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση από τα πολλά που κυκλοφορούν στα βιβλιοπωλεία.
Μύθος 6: Τα παιδιά λένε ψέματα ότι κακοποιήθηκαν σεξουαλικά για να τραβήξουν την προσοχή
Όταν ένα παιδί μας εκμυστηρεύεται αυτή την εμπειρία πάντα πρέπει να το λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη, όσο και να μην θέλουμε να το πιστέψουμε γιατί δεν αντέχουμε. Τα παιδιά σπάνια λένε ψέματα και μάλιστα αυτού του είδους. Εξάλλου υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που μπορεί να προβληματίζουν τους γονείς όπως οι ξαφνικές, ανεξήγητες και αναίτιες αλλαγές στη συμπεριφορά τους. Σε αυτή τη περίπτωση οφείλουν να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους, να διαβεβαιώσουν το παιδί ότι δεν ευθύνεται το ίδιο για αυτό που συνέβη, να το απομακρύνουν άμεσα από το άτομο που το κακοποιούσε και να το καθησυχάσουν ότι είναι ασφαλές.
Μύθος 7: Δεν χρειάζεται να ψάχνω το κινητό ή να ελέγχω το tablet ή τον υπολογιστή του. Του έχω εμπιστοσύνη.
Ο διάλογος, η σωστή επικοινωνία γονιού παιδιού και η ανάπτυξη σχέσης εμπιστοσύνης είναι βασικοί στόχοι της διαπαιδαγώγησης του παιδιού. Οι γονείς είναι απαραίτητο από τη στιγμή που δίνουν στα παιδιά τους την δυνατότητα να έρχονται σε επαφή με τα ηλεκτρονικά μέσα να καθιερώνουν κανόνες για την ορθή τους χρήση καθώς και να τα ενημερώνουν για τους κινδύνους του διαδικτύου τονίζοντας την αποφυγή επικοινωνίας με αγνώστους να μη δίνουν προσωπικές πληροφορίες, ή φωτογραφίες του κλπ. Να υπάρχει ένας διακριτικός έλεγχος στις ηλεκτρονικές του δραστηριότητες, τις επαφές τους και στις συνομιλίες του, που καλό είναι να το γνωρίζει το παιδί και να γίνεται με την συναίνεσή του από την αρχή που ξεκινά τη χρήση του διαδικτύου. Σε κάθε περίπτωση οφείλει να γνωρίζει ότι είστε δίπλα του ανοικτοί να το βοηθήσετε σε ότι χρειαστεί.
Μύθος 8: Αν πέσει κάτι στην αντίληψή σας, μη το καταγγείλετε. Η όλη δικαστική διαδικασία είναι περισσότερο επώδυνη και τραυματική για το παιδί από την ίδια την πράξη.
Αν αντιληφθείτε ότι κάτι περίεργο συμβαίνει με το παιδί σας ή σας το αποκαλύψει άμεσα πρέπει να απευθυνθείτε στην αστυνομία, σε ειδικές υπηρεσίες ή σε ειδικό ψυχικής υγείας ώστε να σας καθοδηγήσει προκειμένου να το βοηθήσετε. Ταυτόχρονα είναι απαραίτητο να καταγγείλετε το περιστατικό γιατί αυτά τα άτομα πρέπει να τιμωρούνται, αν τα αφήνουμε ατιμώρητα ουσιαστικά είναι σαν να ενισχύουμε τη δράση τους.
Με τη συνεργασία της Αλεξάνδρας Καππάτου Ψυχολόγου – Παιδοψυχολόγου – Συγγραφέως www.akappatou.gr