Γιατί δεν διαβάζει το παιδί μου;

Αν δεν διαβάζει το παιδί σας, αντιμετωπίστε το γεγονός με ψυχραιμία.  Μην το συνδέσετε με την μελλοντική του ευτυχία ή με το ήθος του και -προς Θεού- μην του πείτε ότι δεν το αγαπάτε. Ψάξτε να βρείτε γιατί δεν διαβάζει και κινηθείτε ανάλογα. Μόνον έτσι θα το βοηθήσετε.

Πολλές μαμάδες συνηθίζουν να διαβάζουν κάθε απόγευμα μαζί με τα παιδιά τους, ιδιαίτερα όταν τα παιδιά πάνε στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, γιατί πιστεύουν ότι μ’ αυτό τον τρόπο να προλάβουν τα κενά που δημιουργούνται τα πρώτα κρίσιμα χρόνια. Δεν είναι λίγες επίσης, οι μαμάδες εκείνες που ετοιμάζουν οι ίδιες τις εργασίες των παιδιών με το σκεπτικό ότι έτσι θα πάρουν καλύτερους βαθμούς και μπορεί αυτό να τα παρακινήσει να γίνουν καλύτεροι. Παρά τις καλές προθέσεις και την αντοχή που πραγματικά χρειάζεται για να παρασχεθεί αυτή η βοήθεια, δεν ενισχύει τα παιδιά. Αντίθετα, επιφέρει συχνά ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα.

Αφήστε λοιπόν τα παιδιά να δουλέψουν μόνα τους και μην συνηθίζετε να είστε το δεκανίκι τους. Το καθήκον σας δεν είναι να επαναλάβετε μαζί τους το δημοτικό αλλά να ενημερώνεστε για τη πορεία τους και να τα βοηθάτε όταν έχουν κάποια απορία.

Πριν βγάλετε το συμπέρασμα ότι το παιδί σας «δεν διαβάζει» και ότι «με την τακτική αυτή που έχει δεν πρόκειται να πάει μπροστά», είναι βασικό να συμβουλευτείτε το δάσκαλο ή την δασκάλα του, γιατί πολύ συχνά οι απαιτήσεις που έχουμε εμείς οι γονείς δε συμβαδίζουν με τις δυνατότητες της ηλικίας των παιδιών μας. Επίσης, πολλοί από μας τους γονείς αγνοούμε τα νέα εκπαιδευτικά δεδομένα και την γενικότερη μέθοδο που χρησιμοποιεί το σχολείο με αποτέλεσμα να πιέζουμε τα παιδιά να κάνουν πράγματα που κανείς δεν τους ζητάει. Αν οι δάσκαλοι μας διαβεβαιώσουν ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, εμπιστευτείτε την γνώση και την κρίση τους και μην κάνετε το λάθος -που παρατηρείται επίσης συχνά-  να θεωρείτε τους εαυτούς σας ειδικούς στα ζητήματα εκπαίδευσης, επειδή τυγχάνει να ξέρετε πολλαπλασιασμό και καλά ελληνικά.

Eίναι σημαντικό να εστιάσουμε την προσοχή και το ενδιαφέρον μας στο γιατί ένα παιδί αρνείται να διαβάσει. Και επειδή το κάθε παιδί είναι μοναδικό, οι λόγοι μπορεί να είναι διάφοροι, π.χ. μπορεί το παιδί να μη μπορεί να συγκεντρωθεί εύκολα, να έχει ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, να νιώθει κούραση και εξάντληση, να μην κατανοεί αυτό που προσπαθεί να μάθει, να μη γνωρίζει με ποιο τρόπο πρέπει να διαβάσει, να θέλει να προσελκύσει την προσοχή των γονέων του, να αντιδρά στην πίεση και στις υπέρμετρες προσδοκίες μας κ.ά. Επίσης, μπορεί να συντρέχουν παράλληλα και άλλοι παράγοντες, όπως οικογενειακά και οικονομικά προβλήματα που επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό το παιδί ή να συμβαίνει κάτι σημαντικό στο χώρο του σχολείου. Οι πιο συχνές αιτίες είναι:

Πολλές φορές τα παιδιά επειδή φοβούνται ότι δεν θα τα καταφέρουν, ότι θα θεωρηθούν «κουτά» ή ότι θα τα κοροϊδέψουν οι συμμαθητές τους, αμύνονται και προτιμούν να δείχνουν ότι αδιαφορούν για το σχολείο. Από αυτό το σημείο ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος, καθώς η αδιαφορία συσσωρεύει κενά και τα κενά προκαλούν ακόμα περισσότερη αδιαφορία. Αν το παιδί σας συμπεριφέρεται μ’ αυτόν τον τρόπο που είναι πολύ κοινός, στο δημοτικό σχολείο τουλάχιστον, πρέπει να το ενθαρρύνετε με κάθε ευκαιρία και να ζητήσετε το ίδιο και από τους δασκάλους του. Μην του φωνάζετε, μην του λέτε ότι η εργασία του ήταν «χάλια» ή ότι σας απογοητεύει η επίδοσή του. Τονίστε οτιδήποτε θετικό κάνει… αθλητισμό, ζωγραφική, ή μουσική και παροτρύνετέ το να συμμετέχει στην κοινωνική ζωή του σχολείου. Επιβραβεύστε το κάθε φορά που προσπαθεί για να μαθήματά του, ακόμα κι αν δεν βλέπετε διαφορά στο αποτέλεσμα. Καθημερινά δίνετε του την δυνατότητα να εκφράσει ή να γράφει την γνώμη του. Τέλος, σε περίπτωση που το παιδί φοβάται το δάσκαλό του, μην διστάσετε να συζητήσετε το θέμα μαζί του, όπως και κάθε σοβαρή και μόνιμη δυσκολία που αντιμετωπίζει σε σχέση με τα άλλα παιδιά.

Αν το παιδί σας δεν διαβάζει γιατί δεν μπορεί να συγκεντρωθεί, είναι σχετικά εύκολο να το βοηθήσετε.  Χαμηλώστε το τηλέφωνο και την τηλεόραση, μην παίζετε με το αδελφάκι του το αγαπημένο του παιχνίδι την ώρα που διαβάζει και μη δημιουργείτε περισπασμούς μπαίνοντας κάθε τόσο στο δωμάτιό του για να του δώσετε πορτοκαλάδα, κέικ, τοστ ή ακόμα και για να δείτε αν διαβάζει.

Μπορείτε να κανονίσετε να ασχοληθείτε και εσείς εκείνη την ώρα με πράγματα που απαιτούν συγκέντρωση, έτσι ώστε στο σπίτι να δημιουργείται η αίσθηση ότι «τώρα δουλεύουμε».  Θα βοηθούσε επίσης, αν βάζατε στο παιδί ένα χρονικό όριο μέσα στο οποίο θα πρέπει να έχει τελειώσει το διάβασμα κι αν κανονίζατε κάτι ευχάριστο μετά, να πάτε μια βόλτα για παράδειγμα ή να δείτε έργο.  Μην του υπόσχεστε όμως αν δεν είστε σε θέση να τηρήσετε την υπόσχεσή σας.

Αν το παιδί σας δεν διαβάζει επειδή βρίσκει ανιαρά τα μαθήματα και προτιμά να παίζει ή να βλέπει τηλεόραση, τονώστε την αίσθηση του καθήκοντος χωρίς, όμως, να του φωνάζετε και να το κατηγορείτε καθημερινά. Δεν πρέπει να θεωρήσει ότι εσείς διαρκώς γκρινιάζετε, άρα δεν χρειάζεται να σας δίνει σημασία. Προτιμήστε να θίγετε το θέμα της επίδοσής του σε αραιά διαστήματα και με σοβαρό ύφος. Δείξτε του ότι κατανοείτε την διάθεσή του να παίξει και να διασκεδάσει αλλά περιμένετε να είναι εντάξει και στα μαθήματά του. Πείτε του πόσο πολύ πιστεύετε στις δυνατότητες του και τονίστε ότι δεν διαβάζει για σας αλλά για τον εαυτό του. Μην στεναχωριέστε γιατί θα πάει άσχημα σε ένα τεστ ή γιατί θα πάρει κακούς βαθμούς. Αφήστε το να έρθει αντιμέτωπο με τις συνέπειες της στάσης του. Η αποτυχία είναι πολύ πιθανόν να το κινητοποιήσει. Αν φοβάστε ότι θα δημιουργηθούν κενά, μην παραιτηθείτε από τον έλεγχο, αλλά αυτός θα πρέπει να γίνεται σποραδικά. Παράλληλα δείξτε του, στην πράξη, ότι η ασυνέπεια είναι ενοχλητική. Παραμελήστε σκόπιμα μία υποχρέωσή σας προς το παιδί ή αποφύγετε να τηρήσετε μια υπόσχεση. Τέλος, μη του υπόσχεστε ποδήλατα ή δώρα για να διαβάσει ή για να φέρει καλούς βαθμούς. Το συνηθίζετε από μικρό να κάνει πράγματα που δεν του αρέσουν, αρκεί να κερδίσει κάτι, δηλαδή το βάζετε στη λογική της εξαγοράς και των συμβιβασμών.

Και τέτοιοι λόγοι για ένα παιδί του δημοτικού μπορεί να είναι μόνο σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες ή μεγάλα κενά.

Διαβάστε περισσότερα για :

–  Αυτές είναι οι συχνότερες μαθησιακές δυσκολίες

–  Πώς να βοηθήσω ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες.

–  Μαθησιακά κενά του μικρού μαθητή: Αντιμετωπίστε τα έγκαιρα και εύκολα!

Στην περίπτωση που το παιδί σας «δεν διαβάζει», σας προτείνουμε να αντιμετωπίσετε το γεγονός με ψυχραιμία και να μην το συνδέσετε με την μελλοντική του ευτυχία.

– Μην του λέτε ότι δεν το αγαπάτε επειδή είναι κακός μαθητής, ούτε ότι δεν θα πετύχει τίποτα στην ζωή του.

–  Επίσης, σε καμία περίπτωση μη συγκρίνετε την επίδοση του παιδιού με τις επιδόσεις που είχατε εσείς ή το αδελφάκι του.

–  Αν θέλετε να το βοηθήσετε να ξεπεράσει τον αρνητισμό του, το καλύτερο θα ήταν να εντοπίσετε -σε συνεργασία πάντα με τους δασκάλους – όσο αυτό είναι δυνατόν, τις αιτίες που το προκαλούν, ώστε να κινηθείτε ανάλογα.  

–  Επιπλέον, είναι σημαντικό να μην μεταφέρετε το δικό σας άγχος για το σχολείο στα παιδιά. –  Χρειάζεται να επιβραβεύετε την προσπάθεια άσχετα από τους βαθμούς, γιατί έτσι ενισχύετε την αυτοεκτίμηση του παιδιού που είναι καθοριστικής σημασίας για την πρόοδό του, όχι μόνο στο σχολείο αλλά και στη ζωή του γενικότερα.  –  Ο βαθμός συγκέντρωσης ενισχύεται με συχνά και σύντομα διαλείμματα.

–  Είναι σημαντικό, αμέσως μόλις το παιδί ολοκληρώνει το διάβασμά του, να ακολουθεί μια επιβράβευση. –  Καλό θα ήταν  να μην φορτώνετε υπερβολικά το παιδί με δραστηριότητες, γιατί το μόνο που θα πετύχετε είναι να το εξαντλήσετε και να μην έχει διάθεση να διαβάσει.    

–  Φροντίστε να εξασφαλίσετε στο παιδί τον απαιτούμενο ελεύθερο χρόνο για εκτόνωση και παιχνίδι. 

Με τη συνεργασία της Μαρίας Σκαπέρα (Μ.Εd. ψυχοπαιδαγωγός, εκπαιδευτικός σύμβουλος).