Κουράζεστε με το παραμικρό… Θα αντεπεξέλθετε στις καθημερινές σας υποχρεώσεις ή θα περιοριστείτε μεταξύ καναπέ και κρεβατιού;

Ναι, η εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλεί εξάντληση και αδυναμία, αλλά καλό είναι να ψάξετε αν πρόκειται για αναιμία.

Η κούραση μπορεί να οφείλεται και σε αναιμία. Στις περισσότερες περιπτώσεις η αναιμία κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης προκαλείται από έλλειψη σιδήρου ή φολικού οξέως, δύο στοιχεία που παίζουν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Στην διάρκεια της εγκυμοσύνης οι ανάγκες του οργανισμού σ σίδηρο διπλασιάζονται, γι’ αυτό, αν δεν παίρνατε αρκετό σίδηρο από πριν, μπορεί να πάθετε αναιμία. Επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί αναιμία αν:

–  πριν μείνετε έγκυος, είχατε έντονη ροή αίματος στην περίοδό σας. Αν κάθε μήνα χάνατε περισσότερο σίδηρο από ότι προσλαμβάνατε με την διατροφή σας, τα αποθέματα του οργανισμού σας σ’ αυτό το πολύτιμο συστατικό ίσως να ήταν χαμηλά τη στιγμή της σύλληψης.

–  δεν έχει περάσει πολύς χρόνος από την τελευταία εγκυμοσύνη σας ή αν χάσατε πολύ αίμα στον προηγούμενο τοκετό. Ο οργανισμός σας ίσως να μην πρόλαβε να ενισχύσει ξανά τα αποθέματά του σε σίδηρο.

– κάνετε δίαιτα. Πολλές γυναίκες προσπαθώντας να αδυνατίσουν, «κόβουν» από το διαιτολόγιό τους τις τροφές που είναι πλούσιες σε σίδηρο.

– είστε χορτοφάγος, γιατί η βασική πηγή του σιδήρου είναι το κόκκινο κρέας.

Η κούραση, αδυναμία και η υπνηλία είναι τα βασικά συμπτώματα της αναιμίας. Επειδή αυτά είναι ούτως ή αλλιώς συνηθισμένα στην διάρκεια της εγκυμοσύνης, καμιά φορά μπορεί να μην αντιληφθείτε εγκαίρως ότι πάσχετε από έλλειψη σιδήρου. Αν η κατάσταση πάρει σοβαρές διαστάσεις μπορεί να νιώθετε δύσπνοια, ζαλάδα με την έντονη σωματική δραστηριότητα. Άλλα σημάδια είναι η ωχρότητα του δέρματος στο εσωτερικό των βλεφάρων και του στόματος, αυτό όμως δεν παρουσιάζεται σε όλες τις εγκύους. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι εύθραυστα τα νύχια ή εμφανίζεται εξάνθημα στα χείλη. Η διάγνωση της αναιμίας γίνεται συνήθως με εξετάσεις αίματος. Αν υπάρχει πρόβλημα, τα επίπεδα της αιμοσφαιρίνης θα είναι χαμηλότερα από το φυσιολογικό (η αιμοσφαιρίνη είναι ένα συστατικό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, μία ουσία που παίρνει οξυγόνο από τους πνεύμονες και το μεταφέρει εκεί όπου χρειάζεται, συμπεριλαμβανομένου και του πλακούντα, όπου το οξυγόνο συμβάλλει ζωτικά στην ανάπτυξη του μωρού). Οι εξετάσεις αίματος γίνονται αμέσως μετά την πρώτη επίσκεψη στο γιατρό και επαναλαμβάνονται κάθε μήνα. Τα φυσιολογικά επίπεδα της αιμοσφαιρίνης για μία μη έγκυο γυναίκα κυμαίνονται από 11,5g ως 16g ανά 100ml αίματος. Στην διάρκεια της εγκυμοσύνης η συγκέντρωση της αιμοσφαιρίνης πέφτει περίπου  στα 10g ανά 100ml αίματος.

Και το μωρό σας έχει ανάγκη από σίδηρο. Μοναδική του πηγή είστε εσείς η μαμά του, αφού από σας παίρνει όλα τα θρεπτικά συστατικά, γι’ αυτό και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να υπάρχει επάρκεια σιδήρου στον οργανισμό σας. Όταν γεννιέται το μωρό, έχει αποθέματα σιδήρου για 6 μήνες και αυτή την πολύτιμη «αποθήκη» την οφείλει σε εσάς. Σε περίπτωση που υπάρχει έλλειψη σιδήρου, υπάρχει κίνδυνος το μωρό να γεννηθεί με μειωμένο βάρος.

Εάν έχετε ελαφριάς μορφής αναιμία, ίσως ο γιατρός σας, σας συστήσει απλώς να  καταναλώνετε περισσότερες τροφές πλούσιες σε σίδηρο. Εάν η αναιμία σας είναι πιο βαριάς μορφής, θα σας χορηγηθούν κάποια χάλια που περιέχουν σίδηρο και φολικό οξύ (ή σπανίως ενέσεις σιδήρου). Τα χάπια βέβαια, έχουν ένα μεγάλο μειονέκτημα: παρενέργειες. Ο σίδηρος μπορεί αν ερεθίσει το στομάχι και να προκαλέσει τάση για εμετό. Επίσης προκαλεί δυσκοιλιότητα ή σπανίως διάρροια. Για να ελαττώσετε τις παρενέργειες, καλό είναι να παίρνετε να χάπια μετά το φαγητό ή να προτιμήσετε το σίδηρο σε υγρή μορφή (σιρόπι). Έτσι θα αποφύγετε τους ερεθισμούς στο στομάχι. Για να μετριάσετε την δυσκοιλιότητα που προκαλούν τα συμπληρώματα σιδήρου, πρέπει να ακολουθείτε διαιτολόγιο πλούσιο σε φυτικές ίνες (φρέσκα φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης) και να πίνετε πολύ νερό. Οι παρενέργειες συνήθως εξασθενούν έπειτα από μία – δυο βδομάδες. Αν είναι έντονες και σας δημιουργούν πρόβλημα, πρέπει να το συζητήσετε με τον γιατρό σας.

Η σωστή διατροφή είναι η καλύτερη προστασία από την αναιμία. Πρέπει να συμπεριλάβετε στο διαιτολόγιό σας τροφές πλούσιες σε σίδηρο που εφοδιάζουν τον οργανισμό σας με αυτό το πολύτιμο συστατικό. Στις τροφές υπάρχουν δύο κατηγορίες σιδήρου: ο αιματικός σίδηρος, που περιέχεται στο κρέας και στα ψάρια και απορροφάται εύκολα από τον οργανισμό και ο μη αιματικός σίδηρος, που περιέχεται στα λαχανικά, τα δημητριακά, τα φασόλια, τα όσπρια και τα αποξεραμένα φρούτα, ο οποίος δεν απορροφάται πολύ εύκολα από τον οργανισμό. Καλό είναι το διαιτολόγιό σας να περιλαμβάνει τροφές και από τις δύο κατηγορίες σιδήρου, οι οποίες θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε στην αναιμία. Ας δούμε όμως αναλυτικά τις δυο κατηγορίες:

–  Κόκκινο κρέας: Ο κιμάς, οι μπριζόλες και τα φιλέτα έχουν άφθονο σίδηρο. Καλό είναι, όμως, να αποφύγετε το συκώτι, γιατί περιέχει υψηλά ποσοστά βιταμίνης Α, που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία του μωρού (η βιταμίνη Α των λαχανικών είναι ακίνδυνη).

–  Ψάρια:  Τα ψάρια που έχουν λάδι, όπως οι ρέγκες και οι σαρδέλες κονσέρβας αποτελούν πολύ καλή πηγή σιδήρου.

–  Δημητριακά: Πολλά από τα έτοιμα δημητριακά για πρωινό είναι εμπλουτισμένα με σίδηρο (το λευκό και το σταρένιο ολικής αλέσεως έχουν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά). Το ίδιο ισχύει και για το κριθαρένιο ψωμί και το σταφιδόψωμο.

–  Όσπρια: Τα φασόλια, οι φακές και τα ρεβίθια αποτελούν πολύ καλές πηγές σιδήρου. Η σόγια επίσης. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε π.χ. αλεύρι σόγιας για να «δένετε» τις σούπες ή εντάξετε την σάλτσα σόγιας στην μαγειρική σας.

–  Ζαρζαβατικά: Τα φασολάκια, τα πράσινα λαχανικά (μπρόκολο, λάχανο) και οι κόκκινες πιπεριές είναι πολύ καλές πηγές σιδήρου.

Φρούτα: Τα υψηλότερα ποσοστά σιδήρου υπάρχουν στα αποξεραμένα φρούτα και ιδίως στα βερίκοκα.

–  Άλλες τροφές: Το κακάο είναι πλούσιο σε σίδηρο, γι’ αυτό, μπορείτε να τρώτε που και που μία σοκολάτα υγείας. Τα σύκα, η μελάσα και η γλυκόριζα επίσης.

Συμβουλές για την καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό:

–  Να αποφύγετε να πίνετε τσάι ή καφέ μαζί με το φαγητό, γιατί και τα δύο εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου. Μία ώρα μετά το φαγητό μπορείτε να πιείτε άφοβα ένα φλιτζάνι.

–  Να πίνετε χυμούς φρούτων ή να τρώτε φρούτα μαζί με κάθε γεύμα (η βιταμίνη C βοηθάει τον οργανισμό να απορροφήσει τον σίδηρο).

–  Να αποφεύγονται τα αντιόξινα φάρμακα για το στομάχι (που αντιμετωπίζουν τις καούρες και την δυσπεψία) μετά το φαγητό, γιατί εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου και των άλλων μετάλλων που περιέχονται στις τροφές.

Με την συνεργασία της κας Ιωάννας Τσιαούση (μαιευτήρας – γυναικολόγος)