Τι κρύβεται πίσω από την φουσκωμένη σας κοιλίτσα;

Η φουσκωμένη κοιλίτσα σας είναι – τι άλλο; – ένα ολοφάνερο σημάδι εγκυμοσύνης. Όμως εκεί μέσα δεν είναι μόνο το μωρό σας που καταλαμβάνει χώρο.

Εσείς μπορεί να μην το βλέπετε έτσι, όμως πέρα από τον ενθουσιασμό και τη ευτυχία που σας προκαλεί η είδηση της εγκυμοσύνης, την ίδια στιγμή εσείς αποτελείτε και το σύστημα υποστήριξης της ζωής του μωρού σας. Ο οργανισμός σας δουλεύει ασταμάτητα για να διατηρεί υγιές το μωρό.

Προς το τέλος της εγκυμοσύνης σας θα αισθάνεστε – και πιθανά θα φαίνεστε κιόλας- τεράστια. Όμως γιατί χρειάζεται όλο αυτό το βάρος για ένα τόσο δα πλασματάκι;

Η αύξηση του βάρους στην διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι μια διαδικασία απολύτως φυσιολογική.  Κατά μέσο όρο οι μέλλουσες μαμάδες παίρνουν 10 με 14 κιλά. Συνήθως τις 20 πρώτες εβδομάδες παίρνουν  3 με 4 κιλά και κατόπιν το βάρος τους αυξάνεται κατά μισό κιλό την εβδομάδα μέχρι την γέννηση. Καθώς το έμβρυο μεγαλώνει, η κοιλιά σας γεμίζει με το αμνιακό υγρό, τον πλακούντα, τον ομφάλιο λώρο και το αίμα, το οποίο διοχετεύεται όλο και περισσότερο προς την μήτρα.

Η μήτρα σας φυσιολογικά είναι ένα μικρό όργανο στην λεκάνη σας που ζυγίζει περίπου 50γρ και δημιουργεί μια κοιλότητα 10ml. Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, η μήτρα σας διαστέλλεται για να φιλοξενήσει το αναπτυσσόμενο έμβρυο, τον πλακούντα, το αμνιακό υγρό και την αυξανόμενη τροφοδοσία σε αίμα. Γύρω στην 36^η εβδομάδα, έχει μεγαλώσει περίπου 20 φορές σε σχέση με το αρχικό μέγεθος, ζυγίζει 1,1kg και έχει χωρητικότητα 5 lt.  Μετά τη γέννα, μεσολαβεί κάποιο διάστημα μέχρι να επανέλθει η μήτρα σας στην πρότερη από την εγκυμοσύνη κατάστασή της. Τη συστολή αυτή μπορεί να την νιώσετε σαν πόνο (όπως οι πόνοι περιόδου). Έξι με οκτώ εβδομάδες περίπου μετά την γέννα, η μήτρα σας θα επανέλθει στην φυσιολογική της κατάσταση- θα ενισχυθεί και θα επανέλθει στην προηγούμενη θέση και σχήμα της.

Εάν το μωρό είναι μεγάλο, εάν είχατε πολλαπλή κύηση ή αν πρόκειται για το δεύτερο παιδί σας, η διαδικασία της συστολής μπορεί να είναι πιο αργή. Η μήτρα σας όμως δεν θα είναι 100% ίδια πριν και μετά την εγκυμοσύνη. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότερες μαμάδες -ακόμη κι αυτές με πέντε παιδιά- δεν παρατηρούν σημαντικές διαφορές.

Πριν την εγκυμοσύνη, η συχνότητα τροφοδοσίας της μήτρας σας με αίμα είναι περίπου 10ml την ώρα. Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο οργανισμός σας ανταποκρίνεται στις επιπλέον απαιτήσει αυξάνοντας την τροφοδοσία σε πλάσμα και κύτταρα αίματος προς την μήτρα.  Από την 20ή εβδομάδα, η ποσότητα αίματος στο σώμα σας αυξάνεται για να αντιμετωπίσει τις ανάγκες του αναπτυσσόμενου εμβρύου. Προς το τέλος της  εγκυμοσύνης φτάσει στα 600 – 800ml το λεπτό. Σε μια φυσιολογική γέννα, υπάρχει απώλεια αίματος της τάξης του 300 – 500ml. Αν θέλουμε να το δούμε συγκριτικά, στην διάρκεια της έμμηνου ρύσης της γυναίκας χάνονται 50 – 150ml.

Ο πλακούντας προστατεύει τη ζωή που αναπτύσσετε μέσα σας. Εξασφαλίζει στο μωρό σας οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά, αποβάλλει οτιδήποτε άχρηστο και προστατεύει το έμβρυο από μολύνσεις. Μετά την γέννα, ο πλακούντας έχεις διάμετρο 18-20εκ. και ζυγίζει περίπου 0,45kg. Έχει σχήμα δίσκου και μοιάζει με ωμό συκώτι.

Μετά την γέννα, η μήτρα σας συστέλλεται και ο πλακούντας αποκολλάται από τα τοιχώματα της μήτρας. Ο πλακούντας τότε αποβάλλεται από εκεί ακριβώς από όπου βγήκε κι το μωρό.

Ο πλακούντας δρα σαν δικλείδα ασφαλείας που εμποδίζει τα περισσότερα βακτήριο και τις βλαπτικές ουσίες να περάσουν στο μωρό σας. Παρ’ όλα αυτά μερικοί ιοί, όπως αυτός της ερυθράς μπορούν να ξεφύγουν. Τα μητρικά αντισώματα προσφέρουν στο μωρό σας ανοσία τις μολύνσεις κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του, διάστημα που μπορεί να παραταθεί μέσω του θηλασμού.  Τέλος, οι ορμόνες που παράγονται από τον πλακούντα, όπως η προγεστερόνη, βοηθούν στην ομαλή έκβαση και την αποφυγή των αποβολών.

Ο ομφάλιος λώρος είναι η γραμμή της ζωής που συνδέει το μωρό με τον πλακούντα. Χωρίς αυτόν το μωρό σας δεν θα μπορούσε να πάρει οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά που του είναι απαραίτητα για να κρατηθεί στην ζωή. Ο λώρος έχει περίπου 50εκ. μήκος, 2εκ. πάχος και έχει πηχτή μορφή. Προστατεύει τρία κύρια αιμοφόρα αγγεία: ένα που μεταφέρει οξυγονωμένο αίμα στο μωρό σας και δύο που φέρνουν πίσω στον πλακούντα από-οξυγονωμένο αίμα, διοξείδιο του άνθρακα και άχρηστα εκκρίματα.  Έχει σχήμα ελαφρώς σπειροειδές, κάτι που προστατεύει αυτά τα αιμοφόρα αγγεία από την μυϊκή πίεση.

Από τη στιγμή που το μωρό έχει γεννηθεί και αναπνέει, ο λώρος δεν επιτελεί καμία λειτουργία. Κόβεται και δένεται. Αυτό που μένει είναι μια μικρή παραφυάδα, που σταδιακά μαραίνεται (ατροφεί) και πέφτει. Και τότε φαίνεται ο ομφαλός του μωρού.

Το μωρό σας «κολυμπά» στο προστατευτικό υγρό του αμνιακού σάκου, που ορίζει την μήτρα. Το αμνιακό υγρό προσφέρει τον απαραίτητο χώρο, ώστε να μεγαλώνει και να κινείται, κυρίως κατά το δεύτερο μισό της εγκυμοσύνης. Προς την 8^η εβδομάδα, η ποσότητα του αμνιακού υγρού στη μήτρα θα είναι περίπου 30ml. Καθώς  το μωρό σας μεγαλώνει, η ποσότητα του υγρού αυξάνεται και φτάνει στο 1lt την 39^η εβδομάδα.  Το μωρό σας καταπίνει αμνιακό υγρό και ουρεί μέσα σ’ αυτό. Όσο αποκρουστικό και αν ακούγεται κάτι τέτοιο, αποτελεί πρόνοια της φύσης και εξασφαλίζει ότι τα νεφρά λειτουργούν όπως πρέπει. Το υγρό ανανεώνεται κάθε τέσσερις ώρες και όλα τα εκκρίματα του μωρού σας αποβάλλονται μέσω του πλακούντα. Το αμνιακό υγρό επίσης προστατεύει το μωρό από μικροχτυπήματα στην κοιλιακή σας χώρα. Ωστόσο μετά την 39^η εβδομάδα η ποσότητα του αμνιακού υγρού αρχίζει να μειώνεται, με αποτέλεσμα το μωρό σας να γίνεται πιο ευάλωτο.

Το αμνιακό υγρό προστατεύει το βρεφικό κρανίο και τις ευαίσθητες μεμβράνες του εγκεφάλου που πιέζονται όταν το μωρό συστρέφεται και κατεβαίνει για να γεννηθεί. Αλλά και κατά την διάρκεια του τοκετού, το υγρό μειώνει τις συσπάσεις και προστατεύει τον ομφάλιο λώρο από την πίεση που θα μπορούσε να αποδειχτεί επικίνδυνη για το μωρό σας.  Οι μεμβράνες του αμνιακού σάκου μπορεί να διαρρηχθούν, κάτι που κάνει το αμνιακό υγρό να αρχίσει είτε να στάζει είτε να ξεχυθεί. Από την στιγμή που θα σπάσουν τα νερά σας πρέπει να γεννήσετε μέσα σε 24 ώρες. Αλλιώς υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης, αφού οι μεμβράνες δεν προστατεύουν πια από τα βακτήρια.

Κατά μέσο όρο οι γυναίκες παίρνουν 10 με 14kg στην διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, όμως το βάρος του μωρού αντιστοιχεί το 30% αυτού του επιπλέον βάρους. Που πάει λοιπόν το υπόλοιπο βάρος; Ιδού πόσο ζυγίζει μία μέτρια μήτρα και το μωρό:

Αυξημένο αίμα                1,8kg

Αυξημένα υγρά               1,8kg

Συγκέντρωση λίπους       3,1kg

Αύξηση στήθους             900γρ

Μήτρα                            900γρ

Έμβρυο                           3,4kg

Πλακούντας                    675γρ

Αμνιακό υγρό                 900γρ

Σύνολο                         13, 475kg

Με την συνεργασία του κ. Γρηγόρη Κυρούση (μαιευτήρας – γυναικολόγος)