Κατάθλιψη… υπάρχουν στρεσογόνα γεγονότα στη ζωή μας που μας προκαλούν βαθύτατη θλίψη ενίοτε και μελαγχολία. Πολύ εύκολα σπεύδουμε να ονομάσουμε καταθλιπτική αυτήν την πτώση της διάθεσής μας επειδή μας βγάζει από τη λειτουργικότητά μας και παράλληλα φοβόμαστε ότι θα μας εγκλωβίσει στον ιστό της και θα μας καταπιεί.
Όλοι μας καθημερινά αντιμετωπίζουμε δυσάρεστες και δύσκολες καταστάσεις: απώλειες προσώπων, εργασίας, μετακομίσεις, καταστάσεις που τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης έχουν πολλαπλασιαστεί και μας απειλούν.
Πώς μπορεί κάποιος να είναι καλά όταν κινδυνεύει να χάσει τη δουλειά του και άρα να μην μπορεί ν’ ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της οικογένειάς του ή όταν κάνει μια εργασία που δεν τον γεμίζει; Ερωτήματα που θέτουμε και μας προβληματίζουν αλλά η απάντηση που δίνουμε, έρχεται μόνο ανακουφιστικά και τελικά ενάντια στην επιθυμία μας. Καταγράφουμε τους εαυτούς μας ως αγνώμονες αν τολμήσουμε να επιθυμήσουμε κάτι καλύτερο. Και όλες αυτές οι σκέψεις μας κυκλώνουν και μας κλείνουν τελικά σε ένα μαύρο σύννεφο αρνητικότητας και έλλειψης προοπτικής. Και αυτή είναι η χειρότερη απώλεια που μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει, το να μην μπορεί δηλαδή να επενδύσει σε αυτό που θα έρθει.
Να διαχωρίσουμε λοιπόν την κατάθλιψη από τη μελαγχολική διάθεση που όλοι οι άνθρωποι φυσιολογικά νιώθουν μετά από κάποιο αρνητικό γεγονός και που είναι μια μορφή πένθους. Τι είναι όμως στην εποχή μας αυτό το «τέρας» που γιγαντώνεται μπροστά μας και δε μας αφήνει να απολαύσουμε τη ζωή;
Πρόκειται για μια ψυχική διαταραχή της οποίας η συχνότητα αυξάνεται και είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.
Το καταθλιπτικό άτομο χάνει τα ενδιαφέροντά του, την αυτοπεποίθησή του, την αυτοεκτίμησή του, δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή να εστιάσει κάπου την προσοχή του, κατακλύζεται από ενοχές που μπορεί να είναι εντελώς αστήρικτες και αβάσιμες, νιώθει μια βαθιά θλίψη, έχει αλλαγές στην όρεξη και στον ύπνο (ανορεξία, αϋπνία ή και υπερυπνία), δε χαίρεται τίποτα και χάνει τη ζωντάνια του.
Όλοι οι άνθρωποι έχουμε βιώσει κάποιο ή κάποια από αυτά τα συμπτώματα σε κάποια περίοδο της ζωής μας. Εκτός από τους βιοχημικούς παράγοντες που ευθύνονται για τη διαταραχή αυτή δηλαδή πτώση της σεροτονίνης του εγκεφάλου που επηρεάζει άμεσα τη διάθεση, οι κοινωνικοί παράγοντες είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικοί γι΄αυτό και βλέπουμε αύξηση των ποσοστών στην περίοδο της κρίσης.
Και μήπως η κατάθλιψη είναι χαρακτηριστικό μόνο των χωρών που πασχίζουν να σταθούν οικονομικά; Μήπως τα ποσοστά δεν είναι εξίσου υψηλά και στις αναπτυγμένες χώρες; Τι γίνεται λοιπόν; Μήπως αυτό που ονομάζουμε οικονομική κρίση κρύβει την πραγματική κρίση των αξιών της εποχής; Και αν είναι έτσι τα πράγματα, πώς ο σύγχρονος άνθρωπος να μη νιώθει αβοήθητος κολυμβητής σε έναν ωκεανό ηθικής κατάρρευσης και έλλειψης νοηματοδότησης;
Σε κοινωνίες που ο καθένας μας προσπαθεί να προσδιορίσει το ίχνος του και να αποκτήσει μια ταυτότητα που θα έχει σημασία και για τον ίδιο αλλά και για τους άλλους, οι σχέσεις διαρρηγνύονται και περνούν βαθύτατη κρίση. Οι άνθρωποι απομακρύνονται, γίνονται άτομα δύσπιστα, καχύποπτα, ανταγωνιστικά και χάνουν το πρόσωπο. Μέσα σε αυτό το έλος, το κολύμπι γίνεται αδύνατο! Υπάρχουν άτομα με κάποιες διαθέσιμες στρατηγικές επίλυσης που τις ενεργοποιούν και επιβιώνουν. Αλλά ακόμη και αυτή η αντιμετώπιση και η νοοτροπία του «περνάω καλά» αλλά δε «ζω καλά», δεν μπορεί να είναι η λύση στον εγκλωβισμό μας!
Φυσικά και θα υπάρχουν γεγονότα αρνητικά και πολλές φορές θα έρχονται όλα μαζί στη ζωή μας δίνοντάς μας την αίσθηση του μη ελέγχου τους. Η αρνητική ωστόσο καταγραφή τους, η υποτίμηση του εαυτού μας και η τάση μας να κουκουλώσουμε τη θλίψη μας γιατί δεν την αντέχουμε, είναι οι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν στην κατάθλιψη. Δεν είναι καθόλου εύκολο να φαντάζεται κανείς λιβάδια και θάλασσες όταν ο δικός του άνθρωπος είναι στο νοσοκομείο ή όταν ο διευθυντής του τον επιπλήττει πολύ άσχημα μειώνοντάς τον και χωρίς εκείνος να μπορεί να αντιδράσει γιατί θα απολυθεί. Ο θυμός, η θλίψη, η απογοήτευση είναι συναισθήματα που χωρούν στον ψυχισμό μας και έρχονται ακριβώς γιατί υπάρχει επιθυμία που επισκιάζεται.
Έχουμε λοιπόν, να ακούσουμε τη θλίψη μας, να την «επιτρέψουμε» γιατί όσο πάμε να την καλύψουμε τόσο αυτή θα αποκαλύπτεται και μάλιστα θα αποκτά φωνή μέσα από το σώμα μας. Έχουμε να φροντίσουμε τους εαυτούς μας, τις ιδέες μας, τις επιθυμίες μας! Να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα της κοινωνίας μας με την κρίση αλλά να βρίσκουμε τρόπους- διεξόδους ομορφιάς! Και αυτό είναι το ισχυρότερο αντικαταθλιπτικό και με τη μεγαλύτερη διάρκεια!
Με την συνεργασία της κας Μαρίας Τουλιάτου (Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια)