Ευγνωμοσύνη: Το συναίσθημα που κάνει τα παιδιά ευτυχισμένα
«Δεν είναι η ευτυχία που μας κάνει να είμαστε ευγνώμονες, αλλά η ευγνωμοσύνη που μας κάνει ευτυχισμένους», λέει ο διάσημος ψυχολόγος και «γκουρού ευτυχίας», David Steindl Rast. Γι’ αυτό, αν υπάρχει ένα δώρο που οφείλουμε να κάνουμε αυτά τα Χριστούγεννα στο παιδί μας-για να γίνει ευτυχισμένο- είναι να του μάθουμε την ευγνωμοσύνη.
Ευγνωμοσύνη, η μνήμη της καρδιάς
Η ευγνωμοσύνη είναι κάτι περισσότερο από το να λες «ευχαριστώ», «παρακαλώ», ή να έχεις καλούς τρόπους. Σχετίζεται με την ευχαρίστηση αυτών που λαμβάνουμε και με την αναγνώριση των θετικών πραγμάτων που έρχονται στη ζωή μας. Ευγνώμων, είναι εκείνος που εκτιμά τα καλά πράγματα που έχει, χωρίς να τα θεωρεί δεδομένα. Αλλά η ευγνωμοσύνη, είναι ένα συναίσθημα που αναδύεται αυθόρμητα από μέσα μας, όχι ως συναισθηματική αντίδραση, αλλά ως συνειδητή επιλογή και στάση ζωής! Γι’ αυτό και πρόκειται για μια δεξιότητα που «πρέπει» να διδάξουμε τα παιδιά μας, και όχι κάτι που πρέπει να υποθέσουμε ότι θα αισθανθούν ενστικτωδώς.
Η ευγνωμοσύνη «μεγαλώνει» δυνατά παιδιά
Ο Dr Robert Emmons, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, που έχει πραγματοποιήσει δεκάδες μελέτες σχετικά με τη σχέση ευγνωμοσύνης και ευημερίας, μας επιβεβαιώνει ότι η ευγνωμοσύνη αυξάνει αποτελεσματικά τα ποσοστά ευτυχίας και μειώνει αντίστοιχα τα ποσοστά της κατάθλιψης. Σύμφωνα με τον Dr Emmons, τα παιδιά που εκφράζουν ευγνωμοσύνη, είναι πιο φιλικά, πιο ευγενικά και πιο ενθουσιώδη. Κατανοούν τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων, μπαίνουν στη θέση τους και συνειδητοποιούν πως κάποιος μπορεί να κάνει κάτι καλό, ακόμα και όταν δεν χρειάζεται ή πρέπει. Έχουν συνήθως καλύτερη συμπεριφορά και είναι πιο δημοφιλή στις παρέες τους.
Αντίθετα, τα παιδιά που δεν διδάσκονται (και δε νιώθουν) ευγνωμοσύνη δυσκολεύονται με τα συναισθήματα, απογοητεύονται εύκολα και έχουν μια αίσθηση ότι τίποτα δεν είναι αρκετά καλό.
Σύμφωνα μάλιστα με τις τελευταίες επιστημονικές μελέτες, οι ευγνώμονες άνθρωποι αντιμετωπίζουν λιγότερους πόνους και αισθάνονται πιο υγιείς από τους άλλους.
Φανταστείτε λοιπόν αν μπορούσαμε να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας ώστε η ευγνωμοσύνη να είναι ο να γίνει ο προεπιλεγμένος τρόπος σκέψης τους. Θα μπορούσαμε να τα βοηθήσουμε να προσεγγίσουν τη ζωή με αμέριστη ελπίδα και αισιοδοξία.
Η Andrea Reiser, μητέρα 4 παιδιών και συγγραφέας του βιβλίου, Letters From Home: A Wake-Up Call for Success & Wealth, μας δίνει μερικές απλές συμβουλές για να μεγαλώσουμε υγιή, ευτυχισμένα, παραγωγικά και αξιολάτρευτα παιδιά. Δηλαδή παιδιά που νιώθουν έντονα το αίσθημα της ευγνωμοσύνης.
Αποφύγετε να «βομβαρδίζετε» τα παιδιά με δώρα ή περιττά πράγματα
Τα παιδιά δεν γεννιούνται άπληστα. Γίνονται, αφού ορισμένοι γονείς, επειδή είτε δυσκολεύονται να εκφράσουν την αγάπη τους με λόγια, είτε νιώθουν ενοχές λόγω έλλειψης χρόνου, στρέφονται στα δώρα. Εκεί τα πράγματα μπερδεύονται, και το παιδί αρχίζει να παίρνει το λάθος μήνυμα. Πολλοί γονείς, επίσης, στερημένοι οι ίδιοι στα παιδικά τους χρόνια, θεωρούν ότι το παιδί τους πρέπει να έχει τα «πάντα». Όμως, τόσο η στέρηση όσο και η αλόγιστη παροχή υλικών αγαθών μπορούν να οδηγήσουν στην απληστία. Τέλος, υπάρχουν γονείς που, επειδή βαριούνται την γκρίνια των παιδιών τους, όταν αυτά ζητούν επίμονα κάτι, τελικά τους το αγοράζουν για να ηρεμήσουν. Σε όλες τις περιπτώσεις, αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως η αλόγιστη προσφορά δώρων είναι πράξη αντιπαιδαγωγική, όχι μόνο γιατί ακυρώνει την έννοια των ορίων, αλλά και γιατί κάνει τα παιδιά άπληστα και εγωκεντρικά.
Μάθετε στα παιδιά την έννοια της «ανταπόδοσης»
Μάθετέ τους να ανταποδίδουν, όταν τους προσφέρουν ένα δώρο. Είναι σημαντικό να καλλιεργήσετε μέσα τους το αίσθημα της ευγνωμοσύνης, γιατί διαφορετικά θα καταλήξουν να πιστεύουν πως όλοι οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι απέναντί τους. Το δώρο είναι ένδειξη έγνοιας και προσφοράς, κάτι που μας μαθαίνει να παίρνουμε χαρά μέσα από τη χαρά των άλλων. Το να δέχονται είναι το ίδιο σημαντικό με το μάθουν να προσφέρουν.
Μάθετε στο παιδί την αξία του «ευχαριστώ»!
Ένα παιδί που σου τραβάει το δώρο από τα χέρια και ύστερα σου γυρίζει την πλάτη για να το ανοίξει μόνο του, χρειάζεται να μάθει από εσάς (τόσο με λόγια όσο και με το παράδειγμά σας) ποιος είναι ο σωστός τρόπος συμπεριφοράς σ’ αυτές τις περιστάσεις
Μάθετε τους την έννοια του αλτρουισμού
Ζητήστε τους να προσφέρουν κάποια από τα παιχνίδια τους σε άλλα παιδάκια που δεν έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν παιχνίδια. Όταν τα παιδιά δίνουν το χρόνο τους για να βοηθήσουν τους άλλους, είναι λιγότερο πιθανό να πάρουν τα πράγματα όπως η υγεία, το σπίτι και η οικογένεια για δεδομένο.
Γίνετε εσείς, το δικό τους πρότυπο ευγνωμοσύνης
Τα παιδιά θέλουν να είναι σαν εσάς! Όταν εσείς δείχνετε ευγνωμοσύνη με λόγια και με πράξεις για ότι καλό σας συμβαίνει στην καθημερινότητα, τους διδάσκετε έμπρακτα να κάνουν το ίδιο.
Μάθετε στα παιδιά πώς τα πιο ωραία πράγματα στη ζωή δεν είναι…πράγματα
Πόσο σημαντικό είναι να μάθουν να νιώθουν τα παιδιά να είναι ευγνώμονες για όλη την ομορφιά που υπάρχει γύρω τους – για τον ήλιο, τη βροχή, τη φύση. Πηδήξτε στα φύλλα, κάντε βουτιές στις λακκούβες και απολαύστε τις ηλιόλουστες μέρες το ίδιο όπως τις βροχερές.
Δείξτε στα παιδιά πως μπορούμε να είμαστε ευγνώμονες ακόμα και όταν τα πράγματα είναι δύσκολα, αβέβαια ή διαφορετικά από ό,τι τα είχαμε προγραμματίσει. Βοηθήστε τα να δουν πως η ευγνωμοσύνη δεν είναι ένα απλό συναίσθημα, είναι η στάση που θα κρατήσουν απέναντι στην ίδια τη ζωή.