Βρογχιολίτιδα: αλήθειες και ψέματα

Από τον Νοέμβριο μέχρι και τον Μάρτιο συνήθως, η βρογχιολίτιδα προσβάλει τους πνεύμονες των μικρών παιδιών. Πως εκδηλώνεται αυτή η αρρώστια;  Ποιον πρέπει να συμβουλευτείτε πρώτα; Ποια είναι η καλύτερη θεραπεία;

Η βρογχίολίτιδα είναι μια ιογενής νόσος που πλήττει τα βρογχιόλια, τους μικρούς σωλήνες που συνδέουν τους βρόγχους των πνευμόνων με τις κυψελίδες, στις οποίες κυρίως γίνεται η ανταλλαγή οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα, δηλαδή περνάει οξυγόνο από τον αέρα στο αίμα και το διοξείδιο του άνθρακα από το αίμα στον αέρα. Όταν αυτή η λειτουργία εμποδίζεται, λόγω υπερβολικής έκκρισης  βλέννης  από την ιογενή λοίμωξη των βρογχιολίων, έχουμε αναπνευστική δυσχέρεια  και το μωρό δεν μπορεί ν’ αναπνεύσει καλά, με αποτέλεσα να παρουσιάζει  δύσπνοια και να υποφέρει. Η μέση διάρκεια την νόσου είναι δύο βδομάδες. Τα παιδιά που έχουν προσβληθεί από την νόσο πολλές φορές έχουν ήπια συμπτώματα και δεν χρειάζεται να νοσηλευθούν. Το 1-3% πρέπει να εισαχθούν στο νοσοκομείο για νοσηλεία μερικών ημερών μέχρι να υποχωρήσει το πρόβλημα. Η θνητότητα από τα παιδιά που ήταν επιτακτική η ανάγκη να νοσηλευθούν, υπολογίζεται στο 1%. Αλλά και όταν  βγουν μπορεί να παρουσιάσουν μια υπερευαισθησία των πνευμόνων και να αναπτύξουν  μία αναπνευστική δυσχέρεια, χωρίς να υπάρχει πλέον ο ιός που να την προκαλεί. Αυτή η κατάσταση θυμίζει πολύ το άσθμα. Στην πραγματικότητα, μερικά από αυτά τα παιδιά είναι πιθανό να αναπτύξουν στην συνέχεια άσθμα, η συχνότητα του οποίου έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια πάνω από 100%, σε σύγκριση με το ποσοστό της νόσου 30-40 χρόνια πριν. Η πιθανότητα της εμφάνισης άσθματος στο μέλλον, εξαρτάται και από το οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας.

Αλήθεια. Ο βασικός υπεύθυνος είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός ( RSV ), ο οποίος εισβάλλει στους παιδικούς πνεύμονες (βρόγχους) και δημιουργεί μια φλεγμονή. Πρόσφατα ενοχοποιούνται και άλλοι ιοί, όπως ο μεταπνευμονοϊός, ο ρινοϊός κλπ. Συνήθως προηγείται λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, με πυρετό σε αρκετές περιπτώσεις, «μπούκωμα», επιπεφυκίτιδα και φαρυγγίτιδα.  Βαθμιαία, το μωρό αρχίζει να βήχει, να εισπνέει και να εκπνέει γρήγορα (50-60 αναπνοές ανά πρώτο λεπτό) κάνοντας ένα  θόρυβο, τα γνωστά  «γατάκια», με μια χαρακτηριστική δυσφορία, περισσότερο ή λιγότερο σοβαρή, κάθε φορά που αναπνέει.  Η βρογχιολίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε πολύ σοβαρή  ασθένεια στα πρόωρα, στα μωρά μέχρι την ηλικία των τριών μηνών και στα χαμηλού βάρους σώματος βρέφη. Ο ιός που ευθύνεται για την βρογχιολίτιδα μεταφέρεται με τις ρινικές εκκρίσεις, με το σάλιο και κυρίως με τα μολυσμένα από τον ιό χέρια. Ο ιός παραμένει ζωντανός στο περιβάλλον ( σεντόνια, παιχνίδια κλπ ) για αρκετές ώρες.

Αλήθεια. Η βρογχιολίτιδα προσβάλλει το 1/3 των παιδιών μέχρι την ηλικία των δύο ετών και το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ποσοστού ζει στις μεγαλουπόλεις. Η αύξηση της αστυφιλίας, η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού, η μόλυνση του περιβάλλοντος διευκολύνουν την μετάδοση του ιού. Να θυμάστε πως είναι κρίμα να μεταφέρονται τα μωράκια με τα μέσα μαζικής μεταφοράς και να εκτίθενται σε μικρόβια του περιβάλλοντος. Θα ήταν προτιμότερο να τα αφήσετε σπίτι, προστατευμένα από την μολυσμένη ατμόσφαιρα και τους καπνούς, κυρίως μέχρι την ηλικία των 3 μηνών.

Αλήθεια! Κατά αρκετούς ειδικούς, τεχνική της αύξησης της αναπνευστικής ροής βοηθάει την αναπνοή του μωρού αυξάνοντας την αποβολή των εκκρίσεων. Στην πράξη, όλα τα μωρά δεν παρουσιάζουν τα ίδια προβλήματα. Επίσης αυτή η τεχνική δεν ακολουθεί  στερεότυπες κινήσεις αλλά προσαρμόζεται ανάλογα με την περίπτωση. Υπάρχουν, βέβαια, και άλλοι ερευνητές, που δεν διαπίστωσαν  την ευνοϊκή συμβολή της φυσιοθεραπείας στην πορεία της νόσου.

Ψέμα! Κατά την διάρκεια της θεραπείας, το μωρό κλαίει, όχι επειδή πονάει, αλλά επειδή αισθάνεται δυσφορία.  Μέχρι να βοηθήσει ο ειδικός την αναπνοή του «χάνεται» μια μικρή ποσότητα αέρα, με αποτέλεσμα το παιδί να έχει μια στιγμιαία αίσθηση ασφυξίας, πράγμα που του είναι δυσάρεστο. Μόλις το αφήσει από τα χέρια του ο ειδικός, σταματάει να κλαίει κι είναι εμφανώς ανακουφισμένο.

Ψέμα! Από το σύνολο των περιπτώσεων κι από τις συνεδρίες της φυσιοθεραπείας που γίνονται στην πόλη, μόνο το 1-3%, όπως προαναφέρθηκε,  χρειάζεται νοσοκομειακή περίθαλψη. Αυτό αφορά αποκλειστικά τα μωρά ηλικίας μικρότερης των τριών μηνών και κυρίως τα πρόωρα, που δεν είναι σε θέση να τραφούν κανονικά.

Αλήθεια! Πριν από κάθε θεραπεία ο φυσιοθεραπευτής μπορεί να βάλει αν είναι αναγκαίο, μερικές σταγόνες φυσιολογικού ορού στα ρουθουνάκια του μωρού, για να το βοηθήσει να αναπνεύσει καλύτερα. Ο καθαρισμός της μύτης του πρέπει να γίνεται  πριν από κάθε γεύμα και κάθε φορά που το βάζετε να κοιμηθεί.

Αλήθεια και ψέμα! Στην περίπτωση της πρωτοπαθούς βρογχιολίτιδας, αν το μωρό δεν έχει ιστορικό κάποιας αλλεργίας, οι ειδικοί συμφωνούν ότι τα φάρμακα δεν ενδείκνυνται. Τα αντιβηχικά είναι όχι μόνο αναποτελεσματικά αλλά και  απαγορευτικά. Να θυμάστε ότι για τα μωρά ο βήχας είναι ένας φυσιολογικός τρόπος να απελευθερώσουν τη αναπνοή τους και να καθαρίσουν το λαιμό τους, γιατί με την υπερβολική έκκριση βλέννας υπάρχει ο κίνδυνος να «πλημμυρίσουν» οι βρόγχοι. Τα αντιβιοτικά δεν φέρνουν αποτέλεσμα στην περίπτωση της οξείας βρογχιολίιδας κι αυτό εξαιτίας της ιογενούς προέλευσης της συγκεκριμένης αρρώστιας.  Αντιθέτως, αν το μωρό σας έχει περισσότερα από τρία επεισόδια οξείας βρογχιολίτιδας  και υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας,  η φαρμακευτική θεραπεία ίσως να είναι απαραίτητη προκειμένου να διευκολυνθεί η αναπνοή του.

Αλήθεια! Στις επισκέψεις μας στον φυσιοθεραπευτή, είναι βασικό να του δώσουμε τις απαραίτητες πληροφορίες για να είναι πιο αποτελεσματική η πρόληψη.  Ένα επεισόδιο βρογχιολίτιδας δεν σημαίνει ότι θα υποτροπιάσει.. Θα πρέπει να φοράμε μάσκα όταν είμαστε συναχωμένοι, να τινάζουμε τα πανωφόρια μας, να πλένουμε τα χέρια μας πριν πιάσουμε το μωρό, να μάθουμε και το μεγαλύτερο αδελφάκι να κάνει το ίδιο και φυσικά να μην καπνίζουμε όταν βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο με το μωρό.

Με την συνεργασία του κ. Χάρη Κατσαρδή, Επίκουρο Καθηγητή Παιδοπνευμονολογίας,  τ. Συντ. Διευθυντής Παιδιατρικού- Παιδοπνευμονολογικού Τμήματος στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών ” Η Ελπίς”