“Μαμά φοβάμαι…” Πόσες φορές δεν έχετε ακούσει αυτή την φράση από το πιτσιρικάκι σας. Ευτυχώς, οι περισσότεροι φόβοι των παιδιών προσχολικής ηλικίας είναι υγιές σημάδι της ανάπτυξης της γνωστικής ικανότητας του παιδιού σας: μπορεί πλέον να τους αποθηκεύσει στη μνήμη του και να τους προβάλει στο μέλλον -προβλέποντας για παράδειγμα ότι ο σκύλος που του γάβγισε κάποτε μπορεί να το ξανακάνει. Είναι επίσης προσεκτικά όταν κάτι δεν τους είναι οικείο. Τα παιδιά νιώθουν ευάλωτα όταν είναι «εκτεθειμένα» σε πράγματα που τους είναι διαφορετικά και ξένα. Το πόσο ανήσυχο μπορεί να γίνει το βλαστάρι σας εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από την ιδιοσυγκρασία του. Αλλά είτε είναι ένα τολμηρός εξερευνητής είτε ένα δειλό πιτσιρίκι, το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να αναγνωρίσετε τις ανησυχίες του και να το καθησυχάζετε όσο περισσότερο γίνεται. Να πως:
«Η μανούλα έφυγε, που πήγε; Πότε θα ξανάρθει» σκέφτεται όταν δεν είστε στο οπτικό του πεδίο. Ίσως ένα από τα πιο τρομαχτικά πράγματα που έχει να αντιμετωπίσει ένα παιδί είναι όταν η μαμά φεύγει. Συνήθως αυτό συμβαίνει στον πρώτο χρόνο της ζωής του, όταν η μαμά θα πρέπει να ξαναγυρίσει στην δουλειά.
Πώς να τον αντιμετωπίσετε: Ευτυχώς, η φοβία του αποχωρισμού, που κορυφώνεται μεταξύ 15 και 18 μηνών, δεν κρατάει για πάντα. Στο μεταξύ, κάθε φορά που του λέτε «γεια», να του εξηγείτε απλά που πηγαίνετε και πότε θα γυρίσετε. «Σιγουρευτείτε ότι έχει κοντά του το αγαπημένο του παιχνίδι, διαβεβαιώστε το ότι θα σας λείψει και υποσχεθείτε του ότι θα παίξετε κάτι ξεχωριστό μαζί όταν επιστρέψετε.
Ο φόβος των δυνατών θορύβων
Η ζωή είναι γεμάτη από τρομαχτικούς θορύβους, οι οποίοι μπορούν να ταράξουν ένα παιδί, που δεν μπορεί ν’ αντιληφθεί από που προέρχονται.
Πώς να τον αντιμετωπίσετε: Πείτε στο παιδί σας ότι ο θόρυβος δεν μπορεί να του κάνει κακό και εξηγείστε του εν συντομία από τι προκαλείται. Εάν φοβάται κάποιον ήχο από μία ηλεκτρική συσκευή -όπως το βουητό της ηλεκτρικής σκούπας- δείξτε του πώς να την ανοίγει και να την κλείνει. Ακόμα, θα ήταν καλό να προειδοποιείτε το παιδί σας όταν πιστεύετε ότι πρόκειται να ακούσει έναν δυνατό ήχο, όπως ένα χειροκρότημα από το πλήθος. Ή χρησιμοποιείστε το θόρυβο για να παίξετε. Όταν βρέχει, προτρέψτε το να χτυπάει δυνατά μια κατσαρόλα για να φέρει κεραυνό.
Ο φόβος των ξένων
Άντρες με γένια, μια άσχημη θεία, ένας κλόουν ή ένας φίλος με παράξενο καπέλο μπορούν να προκαλέσουν στο παιδί μεγάλο πανικό.
Πώς να τον αντιμετωπίσετε: Να μην πιέσετε ποτέ το παιδί σας να αγκαλιάσει -ή να το αγκαλιάσει- κάποιο άτομο, αν αντιστέκεται. Αφήστε το να κάτσει στην αγκαλιά σας μέχρι να εξοικειωθεί με το άγνωστο πρόσωπο. Παροτρύνετε τους καλεσμένους να μιλάνε μαζί σας για λίγο πριν στρέψουν την προσοχή τους στο παιδί σας, ώστε να του δώσουν χρόνο να εξοικειωθεί μαζί τους. Η φοβία για τους ξένους συνήθως περνάει μετά τους 18 και 24 μήνες.
Ο φόβος για τα ζώα
Οι σκύλοι, οι γάτες και τα πουλιά εντυπωσιάζουν τα πιτσιρίκια. Όμως οι απρόβλεπτες αντιδράσεις τους φοβίζουν τα παιδιά.
Πώς να τον αντιμετωπίσετε Πρώτα απ’ όλα, το να έχουν μία υγιή αίσθηση του κινδύνου είναι καλό. Αν φοβάται τα σκυλιά, επιχειρήστε να του δείξετε βίντεο με κουταβάκια ή ακόμα και να διαβάσετε παραμύθια με ζωάκια Όταν εξοικειωθεί, ζητήστε από έναν φίλο που έχει έναν ήρεμο σκύλο ή γάτα να τον επισκεφτείτε. Στην αρχή, απλά να παροτρύνετε το παιδί σας να μείνει στον ίδιο χώρο με το ζώο. Μετά, εφόσον το θέλει, βοηθήστε το να πλησιάσει σιγά-σιγά το σκύλο.
Ο φόβος για το σκοτάδι
Συνήθως ο φόβος αυτός εμφανίζεται μετά από τρομακτικές διηγήσεις ή θεάματα και θεωρείται από τους πιο επίμονους φόβους της παιδικής ηλικίας και από τους τελευταίους που ξεπερνιούνται. Τα μικρότερα παιδιά φοβούνται τα τέρατα και τα φίδια που κρύβονται στις σκιές του υπνοδωματίου ή κάτω από το κρεβάτι τους, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά ότι κάποιο κλέφτης βρίσκεται στο δωμάτιό τους. Πρόκειται για μια φοβία που «προτιμάει» τα υπερευαίσθητα παιδιά και, αν δεν το προσέξουμε, ενδέχεται να παραταθεί μέχρι και την εφηβεία ή ακόμη και την ενήλικη ζωή τους.
Πώς να τον αντιμετωπίσετε: Αφήνετε ένα φωτάκι μικρό πάντα αναμμένο και την πόρτα του δωματίου του ανοιχτή. Συνήθως τα παιδιά που φοβούνται το σκοτάδι δίνουν «μάχες» με τη φαντασία τους, γι’ αυτό γίνετε «σύμμαχοι» στις μάχες του αυτές. Είναι σημαντικό να μην πιέσετε το παιδί σας.
Με την συνεργασία της κας Βάσως Μακαρώνη ((ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος)