Χιλιάδες παιδιά χωρίζονται βίαια από τους γονείς τους: «Οι συνέπειες είναι καταστροφικές»

Αυτό συμβαίνει στα παιδιά όταν χωρίζονται βίαια από τους γονείς τους. Ο καρδιακός τους ρυθμός αυξάνεται. Το σώμα τους απελευθερώνει ορμόνες του στρες, όπως είναι η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη. Αυτές οι ορμόνες του στρες μπορεί να αρχίσουν να σκοτώνουν δενδρίτες –οι αποφυάδες στα εγκεφαλικά κύτταρα, οι οποίες συλλέγουν μηνύματα. Έπειτα, το στρες μπορεί να αρχίσει να σκοτώνει νευρώνες και –ειδικά σε μικρά παιδιά- να προκαλεί δραματική και μακροπρόθεσμη ζημιά, τόσο ψυχολογικά όσο και στη φυσική δομή του εγκεφάλου. «Το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό», λέει ο Charles Nelson, καθηγητής παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Harvard. «Υπάρχει τόσο μεγάλη σχετική έρευνα που αν οι άνθρωποι έδιναν κάποια σημασία στην επιστήμη, δε θα το είχαν κάνει ποτέ αυτό.» Αυτή η έρευνα σχετικά με τον χωρισμό παιδιού-γονέα οδηγεί παιδίατρους, ψυχολόγους και άλλους ειδικούς στον τομέα της υγείας, να εναντιώνονται στη νέα πολιτική διέλευσης συνόρων της κυβέρνησης Trump, η οποία έχει χωρίσει περισσότερα από 2.000 παιδιά μετανάστες από τους γονείς τους τις τελευταίες εβδομάδες. Η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ιατρών και η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση, έχουν κάνει δηλώσεις εναντίον της πολιτικής αυτής, εκπροσωπώντας περισσότερους από 250.000 γιατρούς στις Ηνωμένες Πολιτείες. Περίπου 7.700 επαγγελματίες στον τομέα της ψυχικής υγείας και 142 οργανώσεις έχουν επίσης υπογράψει μια αναφορά ζητώντας από τον Πρόεδρο Trump να λήξει την πολιτική αυτή. «Το να υποκρινόμαστε ότι τα παιδιά που χωρίζονται βίαια από τους γονείς τους δε θα μεγαλώσουν με τα τραύματα αυτής της εμπειρίας μέσα στο μυαλό τους, σημαίνει ότι αμελούμε ό,τι ξέρουμε για την ανάπτυξη των παιδιών, τον εγκέφαλο και τα τραύματα», λέει η αναφορά. Ο Nelson έχει μελετήσει τη νευρολογική ζημιά από τον χωρισμό παιδιού-γονέα, μια δουλειά η οποία συχνά του προκαλούσε δάκρυα, όπως λέει ο ίδιος. Το 2000, η ρουμανική κυβέρνηση προσκάλεσε τον Nelson και μία ομάδα ερευνητών στα κρατικά ορφανοτροφεία της χώρας για να πάρει συμβουλές από αυτούς σχετικά με την ανθρωπιστική κρίση, την οποία είχαν δημιουργήσει οι προηγούμενες πολιτικές της χώρας. Για δεκαετίες, ο Πρόεδρος της Ρουμανίας, Nicolae Ceausescu, είχε απαγορεύσει τα αντισυλληπτικά χάπια και τις εκτρώσεις και είχε επιβάλλει έναν «φόρο αγαμίας» στις οικογένειες με λιγότερα από πέντε παιδιά. O Ceausescu πίστευε ότι εκτοξεύοντας τον δείκτη γεννήσεων θα ενίσχυε την οικονομία της Ρουμανίας. Αντιθέτως, η κυβέρνηση κατέληξε να ανοίγει τεράστια κρατικά ορφανοτροφεία για να εξυπηρετήσει περισσότερα από 100.000 παιδιά, οι γονείς των οποίων δεν μπορούσαν να τα μεγαλώσουν. «Σε αυτά τα ορφανοτροφεία», λέει ο Nelson, «είδαμε παιδιά να κουνιούνται ανεξέλεγκτα και να χτυπούν τον εαυτό τους, να χτυπούν τα κεφάλια τους στους τοίχους. Ήταν σπαρακτικό. Έπρεπε να θέσουμε έναν κανόνα με τους υπόλοιπους ερευνητές ότι ποτέ δε θα κλαίγαμε μπροστά στα παιδιά, αλλά θα βγαίναμε από το δωμάτιο.» Όσο τα παιδιά μεγάλωναν, ο Nelson και οι συνάδελφοί του ξεκίνησαν να βρίσκουν ανησυχητικές διαφορές στους εγκεφάλους τους.  Τα παιδιά που είχαν χωριστεί από τους γονείς τους σε μικρή ηλικία είχαν πολύ λιγότερη λευκή ουσία, η οποία κυρίως σχηματίζεται από ίνες που μεταφέρουν πληροφορίες σε όλον τον εγκέφαλο, καθώς επίσης λιγότερη γκρι ουσία, η οποία περιέχει τα εγκεφαλικά κύτταρα που επεξεργάζονται την πληροφορία και λύνουν προβλήματα. Η δραστηριότητα στους εγκεφάλους των παιδιών ήταν πολύ χαμηλότερη από την προβλεπόμενη. «Εάν σκεφτούμε τον εγκέφαλο ως μια λάμπα, είναι σαν να υπήρχε μια διακοπή που τη μείωνε από τα 100 watt στα 30», λέει ο Nelson. Τα παιδιά που είχαν χωριστεί από τους γονείς τους μέσα στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής τους, σημείωσαν σημαντικά χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης αργότερα στη ζωή τους. Στρεσογόνες καταστάσεις οι οποίες συνήθως προκαλούν φυσιολογικές αντιδράσεις σε άλλους ανθρώπους –αυξημένο καρδιακό παλμό, ιδρωμένες παλάμες- δεν προκαλούσαν τίποτα στα παιδιά αυτά. Αυτό που ανησύχησε περισσότερο τους ερευνητές ήταν η διάρκεια της ζημιάς. Σε αντίθεση με άλλα μέρη του σώματος, τα περισσότερα κύτταρα στον εγκέφαλο δεν μπορούν να ανανεωθούν ή να επιδιορθωθούν. Ο λόγος που ο χωρισμός παιδιού-γονέα έχει τόσο καταστροφικές συνέπειες είναι επειδή επιτίθεται σε έναν από τους πιο σημαντικούς δεσμούς στην ανθρώπινη βιολογία. Από τη στιγμή που γεννιούνται, τα παιδιά προσδένονται συναισθηματικά στον φροντιστή τους και αντίστροφα, λέει η Lisa Fortuna, Ιατρική Διευθύντρια για παιδιά και εφήβους στο Ιατρικό Κέντρο της Βοστώνης. Η επαφή δέρματος με δέρμα, για παράδειγμα, είναι βασική για την ανάπτυξη των νεογέννητων, δείχνει η έρευνα. «Τα σώματά μας εκκρίνουν ορμόνες, όπως είναι η οξυτοκίνη, κατά την επαφή, ενδυναμώνοντας τον δεσμό, με αποτέλεσμα να μας βοηθούν να συνάπτουμε δεσμούς», λέει η Fortuna. Η αίσθηση του παιδιού για το τι σημαίνει ασφάλεια εξαρτάται από αυτή τη σχέση. Και χωρίς αυτή, τα μέρη του εγκεφάλου που ασχολούνται με την προσκόλληση και τον φόβο – η  αμυγδαλή και ο ιππόκαμπος – αναπτύσσονται διαφορετικά. «Ο λόγος που αυτά τα παιδιά συχνά αναπτύσσουν μετατραυματική αγχώδη διαταραχή αργότερα στη ζωή είναι ότι αυτοί οι νευρώνες αρχίζουν να λειτουργούν ακανόνιστα», δήλωσε η Fortuna. «Το μέρος του εγκεφάλου τους που ταξινομεί τα πράγματα σε ασφαλή ή επικίνδυνα δε λειτουργεί όπως θα έπρεπε. Τα πράγματα που δεν αποτελούν απειλή φαίνονται απειλητικά», είπε. Έρευνα σε ιθαγενή παιδιά στην Αυστραλία τα οποία απομακρύνθηκαν από τις οικογένειές τους έδειξε επίσης μακροχρόνιες επιπτώσεις. Είχαν σχεδόν διπλάσια πιθανότητα να συλληφθούν ή να κατηγορηθούν ως ενήλικες, 60% μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν προβλήματα αλκοολισμού και περισσότερο από δύο φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εθιστούν στα τυχερά παιχνίδια. Στην Κίνα, όπου 1 στα 5 παιδιά ζουν σε χωριά χωρίς τους γονείς τους, οι οποίοι μεταναστεύουν για εργασία, οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που έχουν «μείνει πίσω» έχουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης αργότερα στη ζωή τους. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι ο χωρισμός των παιδιών από τους γονείς τους τα οδηγεί σε αυξημένη επιθετικότητα, στέρηση και γνωστικές δυσκολίες. «Εάν βγάλετε την ηθική, πνευματική, ακόμα και πολιτική πτυχή, από μια αυστηρά ιατρική και επιστημονική άποψη, αυτό που συμβαίνει σε αυτά τα παιδιά στα σύνορα είναι αδιανόητο», δήλωσε ο Luis H. Zayas, καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν. «Η βλάβη που προκαλεί τώρα η αμερικανική κυβέρνηση θα πάρει μια ζωή για να ανατραπεί.», συμπληρώνει.