Το σενάριο είναι γνωστό σε όλους μας: Προσπαθούμε να μάθουμε στο παιδί μας για εκατοστή φορά πώς να δένει μόνο του τα κορδόνια του, μας παρακολουθεί κατά τις πρώτες δύο κινήσεις και ξαφνικά συνειδητοποιούμε ότι κοιτάζει μία πεταλούδα που έχει σταθεί στο παράθυρο ή τα μόρια της σκόνης που κινούνται στο φως. Κι όμως, ξέρουμε πως είναι ικανό να χτίζει κάστρα με τα τουβλάκια του για περισσότερη από μισή ώρα με αμείωτο ενδιαφέρον. Δυστυχώς, όσες φορές και αν επαναλάβουμε την οδηγία «Συγκεντρώσου!», δεν πρόκειται να καταφέρουμε απολύτως τίποτα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα παιδί τεσσάρων με πέντε ετών θα πρέπει να μπορεί να παραμείνει συγκεντρωμένο σε μία δραστηριότητα για δύο με πέντε λεπτά για κάθε χρόνο της ζωής του – δηλαδή, ένα παιδί τεσσάρων ετών αναμένεται να έχει τη δυνατότητα να εστιάσει την προσοχή του για οκτώ με είκοσι λεπτά κάθε φορά. Ωστόσο, αυτό δεν είναι παρά ένας μέσος όρος, ο οποίος γνωρίζει διακυμάνσεις με βάση την ώρα της ημέρας και το ενδιαφέρον του παιδιού για αυτό που πρέπει να κάνει. Καλώς ή κακώς, υπάρχουν πράγματα που ενδέχεται να κάνουν το παιδί μας να βαριέται αλλά πρέπει οπωσδήποτε να γίνουν, όπως το διάβασμά του για το σχολείο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι δουλειά μας ως γονείς να τα βοηθήσουμε να ανταποκριθούν σε αυτά τα πρώτα… καθήκοντα.
Δείξτε τους ότι δεν είναι δουλειά, αλλά διασκέδαση
Την πρώτη φορά που προσπαθούμε να διδάξουμε κάτι στο παιδί μας, αυτό που κρίνεται δεν είναι οι δυνατότητές του να συγκεντρωθεί, αλλά οι δικές μας ικανότητες ως γονείς και δάσκαλοι. Λίγη δημιουργικότητα εκ μέρους μας μπορεί να τα βοηθήσει να αντιμετωπίσουν πράγματα όπως το διάβασμα σαν παιχνίδι. Για παράδειγμα, προκειμένου να το βοηθήσετε να μάθει το αλφάβητο μπορείτε να πάρετε ένα περιοδικό και να το ρωτήσετε πόσα «α» μπορεί να βρει στην πρώτη σειρά ή να του ζητήσετε να σχηματίσει τα γράμματα από πλαστελίνη ή τουβλάκια. Ταυτόχρονα, όταν βρίσκεστε σε κάποιον εξωτερικό χώρο, αφιερώστε λίγο χρόνο για να του δείξετε ενδιαφέροντα πράγματα, χρώματα, σχήματα ή υφές που συναντάτε στο δρόμο σας, προκειμένου να ενισχύσετε την προσοχή του.
Δούναι και Λαβείν
Όταν οι ίδιοι περνάμε τις μέρες μας σε πανικό, μετακινούμενοι από τη μία δραστηριότητα στην άλλη, είναι λογικό τα παιδιά μας να δυσκολεύονται επίσης να εστιάσουν την προσοχή τους. Προσπαθήστε όταν αλληλεπιδράτε με το μικρό σας να του δίνετε καθαρές οδηγίες από μικρή απόσταση και να το κοιτάζετε στα μάτια, αντί για παράδειγμα να του φωνάζετε «Συνέχισε λίγο ακόμα!», ενώ συγυρίζετε το δίπλα δωμάτιο.
Δημιουργήστε τις κατάλληλες προϋποθέσεις
Υπάρχει περίπτωση η κόρη σας να έχει καλούς λόγους που δεν καταφέρνει να τελειώσει τις εργασίες για το σπίτι. Μήπως πεινάει ή είναι κουρασμένη; Βεβαιωθείτε ότι κοιμάται όσο και όπως χρειάζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας και προσφέρετέ της ένα υγιεινό σνακ πριν ξεκινήσει να μελετά για το πιάνο. Επίσης, είναι σημαντικό να της έχετε δώσει επαρκή χρόνο να κάνει διάλειμμα. Όταν φορτώνουμε τη μέρα των παιδιών με δραστηριότητες, πολλές φορές το μόνο που δείχνει η άρνησή τους να κάνουν αυτά που τους λέμε είναι ότι έχουν ανάγκη από λίγη χαλάρωση.
Διαίρει και βασίλευε
Αν τα παιδιά σας αποσπούν το ένα το άλλο, είναι σοφό να φροντίσετε να βρίσκονται σε ξεχωριστά δωμάτια όταν ασχολούνται με κάτι που απαιτεί την προσοχή τους. Για παράδειγμα, την ώρα που ο γιος σας τελειώνει το καλοκαιρινό βιβλίο ασκήσεων στο δωμάτιό του, η κόρη σας μπορεί τρώει στην κουζίνα ή να διαβάζει το δικό της βιβλίο στο σαλόνι. Αυτό όχι μόνο θα μειώσει τις παρεμβολές, αλλά και θα σας δώσει τη δυνατότητα να περνάτε λίγο χρόνο με το καθένα ξεχωριστά.
Σπάστε το σε βήματα
Ένας συνηθισμένος λόγος που τα παιδιά αδυνατούν να ολοκληρώσουν μία εργασία, είναι το γεγονός ότι τους φαίνεται δύσκολη. Μπορείτε να κάνετε το ίδιο ακριβώς πράγμα να φανεί πολύ πιο εύκολο αν αντί να τους μιλήσετε απ’ ευθείας για τον τελικό στόχο, τους ζητήσετε να ακολουθήσουν ένα – ένα τα βήματα που απαιτούνται για την εκπλήρωσή του. Έτσι, αντί να τους ζητήσετε να καθαρίσουν το δωμάτιό τους, μπορείτε πρώτα να τους πείτε να βάλουν τα παιχνίδια τους στη θέση τους, έπειτα να στρώσουν το κρεβάτι τους και μετά να μαζέψουν τα βιβλία και τα μολύβια τους.
Μειώστε το χρόνο μπροστά στις οθόνες
Η τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια με τις ταχύτατα εναλλασσόμενες εικόνες τους μπορούν να μειώσουν το εύρος της προσοχής των μικρών μας. Φροντίστε ο γιος σας να περνά το πολύ δύο ώρες την ημέρα καταναλώνοντας ποιοτικά προϊόντα των media και απασχολήστε τον κυρίως με πράγματα που θα ενισχύσουν την συγκέντρωσή του, όπως το διάβασμα ενός βιβλίου, τα παιχνίδια με αντικείμενα και η συμμετοχή στις δουλειές του σπιτιού. Ακόμη και οι συζητήσεις μαζί του μπορούν να κάνουν θαύματα!
Αποκλείστε τα ψυχολογικά αίτια
Σε περίπτωση που η κόρη σας είναι πλέον πέντε ετών και εξακολουθεί να δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε οποιαδήποτε δραστηριότητα για περισσότερα από δύο – τρία λεπτά, χρειάζεται καθοδήγηση για να ολοκληρώσει απλές εργασίες, μεταπηδά διαρκώς από το ένα πράγμα στο άλλο και αδυνατεί να ελέγξει τις παρορμήσεις της, ίσως αντιμετωπίζει κάποιου είδους πρόβλημα, όπως είναι η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Ωστόσο, μην βιαστείτε να προχωρήσετε σε συμπεράσματα: Μόνο ένας ειδικός παιδοψυχολόγος ή ψυχίατρος μπορεί να προχωρήσει σε ασφαλή διάγνωση, ενώ το άγχος ή η θλίψη μπορούν επίσης να αποτελούν εμπόδια για τη συγκέντρωση ενός παιδιού. Μην ξεχνάτε ότι και εσείς δυσκολεύεστε να εργαστείτε παραγωγικά όταν σας έχει συμβεί κάτι κακό.