Αρκετοί γονείς φοβούνται ότι κατά την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών τα παιδιά τους θα χάσουν την επαφή με το σχολείο, θα ξεχάσουν αυτά που έμαθαν και θα έχουν δύσκολη προσαρμογή όταν επιστρέψουν στο σχολικό περιβάλλον. Δεν είναι λίγοι μάλιστα αυτοί που δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να «διαβάζουν» το παιδί τους και το καλοκαίρι, συχνά μάλιστα εξαντλώντας όλη την ύλη της επόμενης χρονιάς, προκειμένου αυτό να είναι έτοιμο όταν ξεκινήσει η σχολική χρονιά. Είναι όμως αυτό το ζητούμενο; Πρέπει να υπάρχει τόσο μεγάλη ανησυχία; Μήπως τελικά το παιδί πρέπει να ξεκουραστεί απρόσκοπτα και να ζήσει ανέμελα αυτήν την περίοδο;
Κάποια σχολεία και εκπαιδευτικοί ενημερώνουν τους γονείς για εξωσχολικά αναγνώσματα και δραστηριότητες που ενισχύουν την απόδοση του παιδιού και το «γυμνάζουν» για την επόμενη σχολική κούρσα. Στη Βρετανία, η οποία φημίζεται για τα εξαιρετικά ακαδημαϊκά αποτελέσματα που παρουσιάζει, οι ειδικοί υποστηρίζουν πως οι μαθητές στις διακοπές τους πρέπει να μένουν εκτός… σχολείου και εντός θάλασσας! Συνιστούν αρκετή ανάπαυση, ύπνο, καθώς και επισκέψεις σε πολιτιστικά αξιοθέατα και μουσικές εκδηλώσεις.
Οπως σημειώνει ο παιδοψυχίατρος Πέτρος Χασιώτης, «στην πραγματικότητα, η καλοκαιρινή περίοδος είναι μια εποχή που το παιδί πρέπει να είναι πιο ξέγνοιαστο, να περάσει χαλαρό χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους του, να ηρεμήσει, να ξεκουραστεί, αλλά και να ωριμάσει μέσω νέων εμπειριών. Η συνεχής πίεση και η επιλογή δραστηριοτήτων από τους γονείς που θυμίζουν απόλυτη συνέχεια του σχολείου δεν είναι λειτουργική και είναι βέβαιο πως δεν θα έχει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Δεν χρειάζεται να ασκείται πίεση από την πλευρά των γονέων, αρκεί να αξιοποιούνται για μάθηση, με ευχάριστο τρόπο, όλες οι νέες ευκαιρίες που δίνονται κατά την καλοκαιρινή περίοδο».
Ναι στην ξεκούραση και τη δηµιουργία
Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι μια περίοδος κατά την οποία το παιδί μπορεί να φορτίσει τις μπαταρίες του και να αναπτύξει δεξιότητες. Η επιφόρτισή του με μαθήματα και υποχρεώσεις μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική του υγεία και να του προκαλέσει στρες. Από την άλλη, υπάρχουν ευχάριστες δραστηριότητες με τις οποίες μπορεί να καταπιαστεί και με αυτές να συνδυάσει τη διασκέδαση με τις γνώσεις και τις νέες εμπειρίες. Σε μία αθλητική κατασκήνωση, για παράδειγμα, το παιδί έχει τη δυνατότητα να κάνει κάτι που πραγματικά αγαπά, να εκτονώσει την ενέργειά του, να αναπτύξει αθλητικό και ομαδικό πνεύμα, να κάνει φίλους. Είναι σημαντικό να βρεθεί εκτός σχολικής τάξης για να αποτινάξει το πρόγραμμα και να διαμορφώσει ένα ολότελα δικό του με δραστηριότητες που θα το βοηθήσουν να αναπτύξει νέες δεξιότητες. Υποστηρίξτε ενέργειες που θέλει να κάνει στον ελεύθερο χρόνο του ή προτείνετέ του εσείς δραστηριότητες και παιχνίδια που εκτιμάτε πως θα του ταιριάξουν. Το καλοκαίρι υπάρχει χρόνος για πειραματισμούς, νέες ανακαλύψεις και δημιουργία, κάτι που δεν συμβαίνει τον χειμώνα, κατά τον οποίο παιδί και γονείς δεσμεύονται από απαιτητικά προγράμματα. Ταυτόχρονα, αυτή την περίοδο είναι καλό να έχει πρόσβαση σε περιοδικά, ταινίες, μουσική, λευκώματα και παραμύθια, σε μουσεία ή σε ιστορικούς χώρους, να κάνει χειροτεχνίες, κηπουρική και τόσα ακόμη. Με αυτές τις δραστηριότητες οξύνεται η κρίση του, περνάει καλά αλλά αρχίζει να αναλαμβάνει και ευθύνες, να ενθουσιάζεται με καινούργια ερεθίσματα και να δένεται με την οικογένεια. Αυτά τα είδη δραστηριοτήτων δίνουν στους γονείς την ευκαιρία να συζητήσουν ιδέες με τα παιδιά τους, να τα υποστηρίξουν και να δημιουργήσουν νέους δεσμούς μαζί τους.
Τι σηµαίνει ξεκούραση
Οταν συστήνουμε ξεκούραση δεν εννοούμε πως πρέπει το παιδί να πετάξει το βιβλίο αλλά, όπως εξηγεί και ο παιδοψυχίατρος Πέτρος Χασιώτης, να βρεθεί ένα ιδανικό μείγμα ψυχαγωγίας, ξεκούρασης και μελέτης: «Το ιδανικό θα ήταν να δεχθεί, κατόπιν συζήτησης, να ασχοληθεί για λίγο, καθημερινά, με μικρές ασκήσεις επανάληψης της προηγούμενης τάξης. Η αναζήτηση ενός εξωσχολικού βιβλίου που θα επιλέξει το παιδί μαζί με τους γονείς ή ενός εκπαιδευτικού βιβλίου μπορεί να στοχεύσει στο ζητούμενο. Δημιουργικά παιχνίδια στην παραλία, επισκέψεις σε μουσεία και εκθέσεις, καλοκαιρινά αθλήματα και επαφή με το φυσικό περιβάλλον αξιοποιούν ευχάριστα τον χρόνο, ενώνουν όλη την οικογένεια και βοηθούν στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων. Τα παιδιά που πιστοποιημένα αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες και έχουν κενά, καλό θα είναι να κάνουν μικρές επαναλήψεις. Μην ξεχνάμε πως οι διακοπές αποτελούν χρόνο αποφόρτισης και απαραίτητο «διάλειμμα» για όλους, άρα και οποιαδήποτε μαθησιακού τύπου δραστηριότητα πρέπει να είναι υπό μορφή δημιουργικού παιχνιδιού. Σε γενικές γραμμές, η τήρηση ενός, κατά το δυνατό, σταθερού πλάνου ημέρας είναι ιδανικό σχέδιο και λειτουργικά διευκολύνει όλη την οικογένεια. Ναι μεν διακοπές σημαίνουν ξεκούραση και ηρεμία, όμως δεν πρέπει να ασχολείται υπερβολικά με το Διαδίκτυο, τα βιντεοπαιχνίδια ή την τηλεόραση. Με τη σταθερή παρακολούθηση ενός προγράμματος, το παιδί διασκεδάζει αλλά δεν ξεφεύγει εκτός ορίων και μπορεί να προσαρμοστεί καλύτερα στην επερχόμενη ακαδημαϊκή χρονιά».
Διασκέδαση και άθληση
Το καλοκαίρι προσφέρει άπειρες δυνατότητες. Η εκμάθηση κολύμβησης, τα θαλάσσια σπορ, η αναρρίχηση και η πεζοπορία είναι λίγες από τις δραστηριότητες που θα λατρέψουν τα παιδιά και θα τα βοηθήσουν να χτίσουν μια σωστή άποψη για τα σπορ και την υγεία. Επιπλέον, σε πάρκα, δημόσιους χώρους αναψυχής, πλατείες, πισίνες και θάλασσες το παιδί θα κάνει νέες γνωριμίες και θα του δοθεί, μέσω της ομαδικής άθλησης, η δυνατότητα να μάθει να λειτουργεί καλύτερα στον κοινόχρηστο χώρο και να αποτελεί μέρος μιας ομάδας.
Συμπερασματικά, οι διακοπές, η χαλάρωση και ο ελεύθερος χρόνος είναι απαραίτητα για όλους, ενηλίκους και παιδιά. Ως συνήθως όμως ο χρυσός κανόνας είναι το μέτρο και η λογική. Το δομημένο πρόγραμμα, το έξυπνο παιχνίδι και η δημιουργική ψυχαγωγία μόνο καλό μπορούν να κάνουν. Χωρίς υπερβολές, χωρίς πίεση και χωρίς εξαναγκασμούς.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον Πέτρο Χασιώτη, επιμελητή Β’ Παιδοψυχιατρικής – ψυχοθεραπευτή, της Παιδοψυχιατρικής Μονάδας ΓΝΕ στο Θριάσιο.